Project van Red Bull ligt in puin: ‘Het is opnieuw een verloren jaar’

SÃO PAULO - Het is al lang geen geheim meer dat Red Bull de sport gebruikt als marketinginstrument voor het eigen energiedrankje. De fabrikant is actief in formule 1, ijshockey, motorsport en in de voetballerij. De clubs Red Bull Salzburg, RB Leipzig, New York Red Bulls, Red Bull Ghana en Red Bull Brasil vallen allemaal onder de vlag van het Red Bull van ondernemer Dietrich Mateschitz. Maar waar er in Salzburg, Leipzig en New York al jaren goed wordt gepresteerd, blijft het wachten op sportief succes in Brazilië. Hoe kan het dat Red Bull Brasil zo nadrukkelijk achterblijft? Hoe staat dit project ervoor, elf jaar na de oprichting van de club uit São Paulo?

Door Gijs Freriks

Grote plannen
Om voet aan de grond te krijgen op de Braziliaanse markt, kregen Pedro Navio en Stefan Kozak van multimiljardair Mateschitz de opdracht mee om een club uit te zoeken die kon worden overgenomen. Ze richtten hun pijlen op Juventude uit Caxias do Sul. Juventude stond open voor een overname, maar had nog wel ‘veel vragen’. “Onder meer over het feit dat de clubkleuren rood en wit overeen zouden komen met de kleuren van de grootste rivaal: Caxias”, aldus Navio, die het project als ‘onuitvoerbaar’ bestempelde. Hij en Kozak trokken verder en kwamen vanwege ‘economische en marketingredenen’ uit in Campinas, een stad in de deelstaat São Paulo. Red Bull nam echter geen club over, maar richtte een nieuwe vereniging op. En zo werd Red Bull Brasil op 19 november 2007 geboren.

De plannen waren even helder als ambitieus: Red Bull Brasil moest een succesvol opleidingsinstituut worden voor grotere clubs als RasenBallsport Leipzig en Red Bull Salzburg en stelde zich tevens ten doel om het hoogste nationale niveau te bereiken én om deel te nemen aan de Copa Libertadores en het WK voor clubteams. De clubleiding stelde Paulo Sérgio aan als trainer. Deze 48-jarige Braziliaan speelde als aanvaller voor onder meer Bayer Leverkusen, AS Roma en Bayern München, werd in 1994 wereldkampioen met Brazilië en won in 2000/01 onder meer de Bundesliga en Champions League. Wat spelers betreft waren de aanvallers Maurílio en Gilmar Fúba de Lima Nascimento de grootste blikvangers.

RB Brasil wilde zo snel mogelijk doorstoten naar de Série A en in de beginjaren ging het de goede kant op. Toro Loko won in het tweede seizoen de competitie op het vierde niveau van het staatskampioenschap van São Paulo, promoveerde in 2010 opnieuw en tevens bereikte men de finale van de Copa Paulista, de beker van het staatskampioenschap. In 2014 volgde het volgende succes, want RB Brasil plaatste zich voor de Campeonato Paulista, de hoogste afdeling van het staatskampioenschap. Door de daarin behaalde zesde plaats kwalificeerde RB Brasil zich voor de Série D, het vierde niveau van Brazilië. Hierna stokte de opmars, want na twee seizoenen degradeerde RB Brasil weer naar de Campeonato Paulista.

Losse flodder
Na die degradatie, in juni 2017, concludeerde de Wiener Zeitung dat het ‘ambitieuze project’ van Red Bull in Brazilië ‘in puin ligt’. RB Brasil werd door de Oostenrijkse krant omschreven als een ‘Rohrkrepierer’, dat vertaald kan worden als ‘losse flodder’. Want, zo oordeelde het dagblad, de missie om van RB Brasil een club te maken die kan wedijveren met de traditionele grootmachten in Brazilië en aan de lopende band goede spelers aflevert aan de grotere clubs in Europa, is mislukt. “Het is opnieuw een verloren jaar”, klonk het. Men beschouwt het waarschijnlijk als het grootste probleem dat de investeringen van Red Bull in de jeugdopleiding in Campinas te weinig opleveren en dat er weinig zicht op verbetering is.

Red Bull stampte een trainingscomplex van 600.000 m2 uit de grond, met onder meer honderd slaapkamers, vier perfecte grasmatten en medische zorg van de hoogste kwaliteit. En dat allemaal op slechts een uurtje rijden van miljoenenstad São Paulo. Vrijwel alle jeugdelftallen strijden steevast om de bovenste plaatsen en de opleiding van RB Brasil heeft talenten afgeleverd als André Ramalho, (Red Bull Salzburg), Felipe Pires (TSG Hoffenheim) en Bernardo Fernandes (RB Leipzig). Maar de angst is groot dat dergelijke jeugdspelers steeds sneller vertrekken omdat het eerste elftal slechts deelneemt aan het staatskampioenschap en er dus onvoldoende perspectief is. De Wiener Zeitung: “Alleen al om deze reden zal het moederbedrijf uit Oostenrijk waarschijnlijk opnieuw diep in de buidel tasten om het project te redden.”

Fusie
Even leek het er vorig jaar op dat er zich een oplossing aandiende, want net als RB Brasil slaagt competitiegenoot Portuguesa er maar niet in om op te klimmen in de Braziliaanse voetbalpiramide. Journalist Flávio Gomes, fervent supporter van Lusa, pleitte daarom in een column voor UOL een fusie tussen RB Brasil en Portuguesa. Hij schreef dat beide clubs elkaar goed zouden aanvullen: Portuguesa met de ‘geschiedenis, naam, fans en sympathie’ en RB Brasil met zijn vanuit Oostenrijk goed aangestuurde organisatiestructuur. “Een fusie tussen RB Brasil en Portuguesa zou voor iedereen het beste zijn.” De hashtag #PortuguesaRedBull werd massaal gedeeld en de fans van Portuguesa zagen het wel zitten.

“Deze fusie kan goed werken. Ook de media zullen de wedergeboorte van een van de meest geliefde clubs in Brazilië steunen. Als ik Red Bull was, zou ik serieus over deze mogelijkheid nadenken. Bovendien kunnen ze hun blikjes energiedrank kwijt in de zesduizend bakkerijen in São Paulo en omstreken…”, aldus Gomes, die bijval kreeg van honderden, zo niet duizenden aanhangers van het bijna failliete Portuguesa. RB Brasil reageerde door een foto op Instagram te plaatsen waarop te zien was hoe de mascotte van de club Portugese lekkernijen als kabeljauw en pasteitjes uit Belém at. “Terwijl ik kijk naar het rumoer…”, luidde het fotobijschrift. RB Brasil zwengelde de geruchten over een fusie met die foto alleen maar verder aan.

Overigens was niet iedereen even enthousiast over de mogelijke samensmelting van de clubs. Vinícius Lordello, verslaggever van EXAME, noemde het voorstel van Gomes ‘absurd’. Hij stelde vast dat beide clubs er geen baat bij hebben: RB Brasil niet omdat men financieel gezond is en men geen ‘charitatieve instelling’ is die per se een andere club moet helpen. En Portuguesa niet omdat men een grote achterban heeft en eigenlijk alleen maar goed leiderschap nodig heeft ‘om weer groot te worden’: “Alleen dan kan die doelstelling behaald worden, maar daar is geen suikertante als Red Bull voor nodig.” RB Brasil-voorzitter Thiago Scuro maakte niet veel later aan alle onduidelijkheid een einde.

Toernooien in Nederland
“Er is ook geen andere ploeg van Red Bull die fuseert met een andere club. Ook wij volgen onze eigen weg in de overtuiging dat we op het juiste spoor zitten”, zei Scuro. Toch moet het ook hem zorgen baren dat het eerste elftal voor de grootste talenten in zijn opleiding weinig aantrekkelijk is om in te spelen. Dat er in de academia van RB Brasil genoeg potentie rondloopt, is overigens ook deze maand duidelijk geworden. In Nederland, welteverstaan. Begin juni won RB Brasil het Schäfer Notarissen-toernooi van RKSV Nuenen door in de finale met 2-0 af te rekenen met de landgenoten van Atlético Mineiro. Op dit toernooi voor spelers tot zeventien jaar staken de Zuid-Amerikanen ver boven de tegenstand uit. En ook op het Ten Brinke Group Tournament in Varsseveld liet RB Brasil fraaie dingen zien.

De jongelingen uit Campinas waren vrijdagavond met 2-1 te sterk voor AZ en later versloegen zij titelverdediger Ajax (0-2), Mexico (0-0, w.n.s.) en Galatasaray (3-0). In de finale hielden zij de leeftijdsgenoten van PSV op een brilstand, maar de Eindhovenaren van Kristof Aelbrecht namen de strafschoppen beter. Een van de spelers die veel indruk maakte, was Wallison Nunes Silva. Deze zestienjarige aanvoerder heerste in de verdediging van RB Brasil en werd in Nuenen al verkozen tot Speler van het Toernooi. Voor RB Brasil is het cruciaal dat het eerste de komende jaren blijft promoveren. Want anders lijkt het een onmogelijke opgave om toptalenten als Wallison Nunes Silva te behouden.