Vleugellam

Laat ik beginnen te zeggen dat ik als Ajacied blij ben met de weg die de club is ingeslagen. Een sterke jeugdopleiding als duurzaam fundament voor de toekomst, een jonge en uiterst koele trainer die zijn strepen in de voetballerij verdiend heeft – evenals het omringende technisch hart – en een rotsvast vertrouwen en geloof in de eigen speelstijl. Allemaal ingrediënten die er mede voor zorgden dat Frank de Boer en co drie kampioenschappen op rij konden vieren en hard op weg zijn naar een vierde schaal.

Tot zover de lofzang over het beleid, want ook na en tijdens successen van Ajax moet er ruimte kunnen zijn voor kritiek. En dan met name op de keuzes die de laatste seizoenen gemaakt worden in het transferbeleid. Aanhaken in Europa - weer iets klaarspelen tussen de grote jongens - is een van de doelen die meer dan eens benadrukt is door de club. Misschien niet zo overweldigend als in 1995, maar op zijn minst overwinteren in de Champions League en misschien meer, luidt het devies. Natuurlijk is het zo dat Ajax op financieel gebied al lang niet meer mee kan met de Europese top en het winnen van de ‘cup met de grote oren’ daarom een ietwat irrealistische doelstelling is. Maar Ajax heeft zulk pessimisme altijd beantwoord met een ‘wie niet sterk is, moet slim zijn’-aanpak, namelijk de al eerder genoemde (en geroemde) jeugdopleiding en het aantrekken van jonge talenten voor relatief geringe bedragen.

En juist bij dat laatste aspect verwacht ik als Ajax-supporter dat er weloverwogen, rechtlijnige keuzes worden gemaakt. Technisch directeur Marc Overmars is de laatste jaren vaak genoeg verwijtend ‘Marc Netto’ genoemd, vanwege zijn nadrukkelijk aanwezige hand op de knip. Dat verwijt begrijp ik enerzijds wel, vanuit de gedachtegang ‘het geld is aanwezig, dus waarom geen grotere investeringen?’. Anderzijds heb ik er juist veel begrip voor en is het ook noodzaak om je uitgavenpost onder controle te houden wil je als club gezond blijven. Het dieptepunt is wat dat betreft wel bereikt met de veelbesproken miljoenentransfer van Miralem Sulejmani. Maar op de weg naar een financieel en duurzaam beleid, mag je dan op zijn minst verwachten dat het geld dát uitgegeven wordt, goed wordt besteed.

Als we ons even van het kantoor en het kasboekje naar het veld verplaatsen, kunnen we de vinger op de zere plek leggen. Ervan uitgaande dat Ajax met klassieke buitenspelers wil spelen die een voorkeur hebben om buitenom te gaan, de achterlijn te halen en een (echte) nummer negen proberen te bereiken, kun je concluderen dat er absoluut te weinig van dit type spelers in de huidige selectie aanwezig is. Lesly de Sa zou ik een klassieke rechtsbuiten noemen, maar veel verder kom ik niet. Wat mij betreft zijn alle buitenspelers die het op die plek geprobeerd hebben, stuk voor stuk geschikter als aanvallende middenvelder.

Lasse Schøne heeft het op rechts goed ingevuld door zijn individuele klasse te tonen en zo zijn onwennigheid op die positie te camoufleren. Bojan rendeert beter in de spits of zou ik eens op de plek van Davy Klaassen of Thulani Serero willen zien. Lucas Andersen is van oorsprong geen buitenspeler maar een ‘tien’ en heeft bovendien (nog) geen snelheid of ‘body’ genoeg om de achterlijn te halen. Viktor Fischer trekt vrijwel altijd naar binnen, waardoor (de toch al gebrekkige) Kolbeinn Sigthórsson niet bereikt wordt. Buitenspelers kunnen wel naar binnen trekken, maar dan moeten ze ook in staat zijn om een volwassen schot af te leveren of om een combinatie aan te gaan met een goed meevoetballende spits, die in mijn ogen dus niet aanwezig is bij Ajax. Bovendien zou je verwachten dat in een systeem met vleugelaanvallers die naar binnen trekken, er ruimte ontstaat voor opkomende backs. Dat gebeurt vaak genoeg, maar goede voorzetten zien we in die situatie zelden.

Weer even terug naar de portemonnee van Marc. Met die wetenschap is het voor mij namelijk onbegrijpelijk dat iemand als Derk Boerrigter zo makkelijk is uitgezwaaid. Dat er bijna 4 miljoen betaald wordt voor Mike van der Hoorn – die ik overigens nog niet wil afschrijven ondanks zijn moeizame start – maar dat vrijwel hetzelfde bedrag niet wordt geïnvesteerd in de mijns inziens toekomstige rechtsbuiten van Oranje, Luciano Narsingh. Een jongen met topsnelheid en een goede voorzet, die Bas Dost topscorer van de Eredivisie maakte. Dat Richairo Živkovic zeer waarschijnlijk naar Ajax komt maar nog lang niet klaar is om Ajax’ eerste spits te zijn. Dat zijn Groningse collega Filip Kostic, een buitenspeler met techniek, fysiek, een goede voorzet en bovendien nog maar 21 jaar, blijkbaar (nog) niet interessant genoeg is, terwijl er juist enorme behoefte is aan zo’n type speler.

‘En toch zijn we drie jaar op rij kampioen geworden’, is vaak het logische weerwoord. Dat valt ook niet te ontkennen, maar de manier waarop daar zijn wel kanttekeningen bij te plaatsen. Het spel is de afgelopen kampioensjaren niet altijd even overtuigend geweest en soms zelfs ronduit slecht. Zonder verwend te willen zijn of zwartgallig naar Ajax te kijken, vind ik niet dat we tevreden kunnen zijn met tien goede wedstrijden van de 34. Een ploeg die drie jaar op rij kampioen wordt en vier jaar achter elkaar (met wisselend resultaat) Champions League voetbal speelt, mag geen moeite hebben met clubs als Go Ahead Eagles of Cambuur Leeuwarden.

Ajax heeft de middelen en mogelijkheiden om elk jaar met meer overtuiging kampioen te worden dan nu het geval is geweest en daarnaast verder te komen in Europa dan de afgelopen jaren. Dan zal er wel een volwassen elftal moeten staan dat met name voorin veel minder wisselvallig presteert. De opkomst van Ricardo Kishna is hoopvol, ook om het feit dat hij zowel op de flank als in de spits uit de voeten kan. Zoals hij tegen Feyenoord de achterlijn haalde en Sigthórsson bediende, dat zou het streven moeten zijn op weg naar meer kansen en goals. Maar het kan niet zo zijn dat we afhankelijk worden van een jongen van negentien, die ongetwijfeld nog een terugslag gaat krijgen. Dat Ajax snelle vleugelflitsers met een goede voorzet nodig heeft, zou toch niemand beter moeten kunnen begrijpen dan Marc Overmars zelf.