Van een bijrol in de Eredivisie naar de CL-finale en aanvoerder tegen Oranje

Oleksandr Zinchenko stond vier jaar geleden nog met Jong PSV op De Herdgang in de Keuken Kampioen Divisie, maar nu mag hij zich opmaken voor de Champions League-finale in Estádio do Dragão van Porto tegen Chelsea. De 24-jarige Oekraïner werd na zijn teleurstellend verlopen jaar bij PSV door manager Josep Guardiola omgeturnd van aanvallende middenvelder tot linkervleugelverdediger. Tot verrassing van velen heeft Zinchenko zich dit seizoen definitief ontpopt tot een van de belangrijke spelers in het elftal van Manchester City.

Door Chris Meijer

Als de spelersbus van Manchester City ergens arriveert voor een uitwedstrijd, wil het nog weleens voorkomen dat er veelvuldig Kev naar iemand geroepen wordt die daar helemaal niet op reageert. Dat is niet omdat hij te beroerd is om hierop te reageren of te arrogant is om handtekening uit te delen. Nee, dit heeft er mee te maken dat de persoon in kwestie in dat geval niet Kevin De Bruyne, maar Oleksandr Zinchenko is. In de kleedkamer wordt hij grappend de tweelingbroer van Kevin De Bruyne genoemd. Waar zijn ‘tweelingbroer’ al jaren een van de belangrijkste spelers bij Manchester City is, eist Zinchenko dit seizoen ook een vitale rol binnen het elftal van Guardiola. “Wanneer Manchester City op zijn best is, heeft iedere speler een belangrijke rol”, legt Jonathan Smith, die Manchester City volgt namens de Engelse tak van Goal, uit. “Om zijn belang te onderstrepen: in de halve finale tegen Paris Saint-Germain moest hij Ángel Di Maria zien uit te schakelen. Toch had hij het vertrouwen om met een machtige sprint aan de basis te staan van de cruciale openingsgoal.”

Het zag er lang niet naar uit dat Zinchenko zo’n belangrijke rol zou krijgen bij Manchester City. “De enige manier waarop hij daar aan speeltijd kan komen is via de PlayStation”, was het veelzeggende commentaar van Andriy Voronin, de Oekraïense oud-spits van onder meer Borussia Mönchengladbach, Bayer Leverkusen en Liverpool, nadat Zinchenko ervoor had gekozen om FK Ufa te verruilen voor Manchester City. Hij had er toen al enkele turbulente jaren opzitten in zijn loopbaan. Tussen zijn dertiende en zeventiende speelde hij in de jeugdopleiding van Shakhtar Donetsk, maar daar vertrok hij toen er in Oost-Oekraïne oorlog uitbrak tussen het Oekraïense leger en separatistische rebellen. De familie Zinchenko vluchtte naar Rusland, waar hij een halfjaar zonder club zat en voor zichzelf moest trainen.

Zijn doorlopende contract bij Shakhtar dwarsboomde een dienstverband bij Rubin Kazan, omdat die club geen transferban wilde riskeren. FK Ufa durfde het wel aan en aan de voet van het Oeralgebergte groeide Zinchenko niet alleen uit tot basisspeler in de Russische Premjer Liga, maar ook tot de op twee (Sergiy Rebrov en Andriy Shevchenko) na jongste debutant in de nationale ploeg van Oekraïne. Dat had wat voeten in aarde, want aanvankelijk was men in Oekraïne van plan hem niet op te roepen vanwege de spanningen met Rusland. Maar uiteindelijk speelde Zinchenko drie wedstrijden op het EK van 2016, wat Manchester City deed besluiten om hem voor twee miljoen euro binnen te halen. Dat zorgde voor enigszins verraste reacties. Want Zinchenko was een groot talent. Maar Manchester City? Dat leek een brug te ver.

Veronin en alle andere criticasters leken razendsnel gelijk te krijgen. De destijds negentienjarige Zinchenko werd door Manchester City direct verhuurd aan PSV, maar in Eindhoven kwam hij nauwelijks aan de bak. Slechts zes keer ruimde trainer Phillip Cocu op zijn middenveld een basisplaats in voor Zinchenko. De meeste indruk maakte hij in Nederland niet in de totaal zeventien wedstrijden die hij in het eerste van PSV speelde, maar in de zeven duels die hij bij Jong PSV op het veld stond. Daarin liet Zinchenko maar liefst negen assists noteren. Toch zal men er bij PSV niet echt rouwig om zijn geweest dat hij na een jaar weer terugkeerde naar Manchester City. Andersom zullen de verwachtingen in Engeland ook bescheiden zijn geweest na de wat teleurstellende huurperiode in Nederland.

In de eerste maanden na zijn terugkeer bij Manchester City zat Zinchenko niet of nauwelijks bij de selectie. En als hij al bij de selectie zat, bleef hij doorgaans negentig minuten op de reservebank. Maar Guardiola bleek iets in Zinchenko te zien dat hij eerder ook al in iemand bij Bayern München had gezien: Joshua Kimmich. Hij werd door Guardiola zo nu en dan als rechtsback geposteerd, een positie waarop hij misschien wel tot de beste spelers ter wereld hoort. In tegenstelling tot Kimmich moest Zinchenko echter wel omgeturnd worden om tot minuten te komen. Guardiola zag het talent van Zinchenko, ging met hem aan de slag en gaf hem gaandeweg het seizoen voorzichtig minuten als linksback. Een positie waar hij tot dan alleen bij Ufa een handvol wedstrijden had gespeeld.

“Het was gedeeltelijk pure noodzaak. De linksbackpositie was een lastige plek bij Manchester City: Benjamin Mendy liep een zware knieblessure op, Danilo leek het lastig te hebben aan de linkerkant. Guardiola gebruikte zelfs Fabian Delph als linksback en Zinchenko kreeg ook een kans. In zijn eerste optredens liet hij een goede indruk achter. Guardiola heeft hem een kans gegeven op basis van wat hij op het trainingsveld heeft gezien. In dat oordeel heeft zijn jaar bij PSV geen invloed gehad”, vertelt Smith over de ontwikkeling van Zinchenko. Hij ontpopte zich uiteindelijk tot een typische back voor het voetbal van Guardiola: energiek, sterk in balbezit, tactisch vernuftig. Toch heeft het even geduurd voordat Zinchenko op relatief structurele basis aan de aftrap mocht verschijnen.

Zinchenko werd in de tussentijd in verband gebracht met een vertrek naar onder meer Arsenal, Wolverhampton Wanderers en Napoli, terwijl er met Angeliño (in 2019 overgenomen van PSV) ook nog een nieuwe linksback werd gehaald. “Angeliño leek perfect geschikt voor City en het had er alle schijn van dat Zinchenko zou gaan vertrekken. Maar Angeliño had het vanaf de eerste dag lastig, waardoor het snel duidelijk werd dat hij geen toekomst voor de lange termijn bij City had.” Angeliño vertrok in januari 2020 naar RB Leipzig: de eerste anderhalf jaar op huurbasis en komende zomer definitief. “Ze hebben allebei hun sterke punten. Angeliño is aanvallend geweldig, maar kan verdedigend naïef zijn. Zinchenko is technischer, hij kan ook goed in het middenveld schuiven. Angeliño is meer een traditionele wingback die op de vleugels op zijn best is.”

---

De statistieken van Oleksander Zinchenko in dienst van Manchester City

---

Seizoen	Wedstrijden	Speelminuten	Basisplaatsen	Goals	Assists
2017/18	14	1104	12	0	0
2018/19	29	2339	27	1	5
2019/20	25	1776	18	1	0
2020/21	31	2240	23	0	2

---

Waar Angeliño er voor koos om Manchester City na een halfjaar zonder al teveel kansen alweer te verlaten, bleef Zinchenko na zijn huurperiode altijd in Engeland. “Hij heeft hard gewerkt, goed geluisterd en er alles aan gedaan wanneer hij een kans kreeg. Zijn vastberadenheid is indrukwekkend. Hij wil bij Manchester City spelen, is populair in de kleedkamer en geeft alles op de trainingen en in de wedstrijden. Ik heb hem een aantal keer gesproken, je merkt altijd zijn vastberadenheid en zijn gevoel voor humor. Dat maakt hem zo populair”, zegt Smith. Guardiola kiest dit seizoen op de linksbackpositie over het algemeen voor Zinchenko of João Cancelo (van nature eigenlijk een rechtsback), die de voorkeur krijgen boven Mendy. “Zinchenko past in defensief opzicht goed in het systeem van Guardiola, terwijl Mendy niet altijd consistent is. In de afgelopen jaren is Zinchenko een stuk meer volwassen geworden. Hij doet en weet wat Guardiola van hem vraagt. Zinchenko heeft een fantastisch seizoen gespeeld en een nieuw niveau bereikt, als je naar zijn belang voor het team kijkt.”

Betekent dat ook automatisch dat Zinchenko een basisplaats zal hebben in de Champions League-finale? “Het is altijd lastig om de opstelling van Guardiola te voorspellen. De linksback is wel een van de keuzes die nog niet duidelijk is, het gaat tussen Zinchenko en Cancelo”, antwoordt Smith. De Champions League-finale betekent overigens niet het slotstuk van het seizoen voor Zinchenko, want voor hem wacht daarna nog het EK. Bij Oekraïne - een van de tegenstanders van Oranje in de groepsfase - speelt Zinchenko wél op het middenveld en droeg hij in de laatste drie wedstrijden de aanvoerdersband. “Bij City heb je veel grote spelers en karakters. Zinchenko is ook een karakter, maar is bij Oekraïne natuurlijk vele malen belangrijker. Waarschijnlijk heeft hij ook wel de kwaliteiten om bij City op het middenveld te spelen, maar het is een beetje oneerlijk om hem te vergelijken met spelers van wereldklasse als De Bruyne en Ilkay Gündogan. Zij horen misschien wel bij de beste middenvelders ter wereld.”

Dat Zinchenko enkele jaren later in de Champions League-finale en als aanvoerder op een EK zou staan, had men bij PSV waarschijnlijk niet direct zien aankomen. De kiem daarvoor werd wel degelijk gelegd in Eindhoven. Zo beweerde Zinchenko althans zelf, toen hij een halfjaar na zijn vertrek plotseling opdook langs het trainingsveld van PSV. “Ik ben nog af en toe in Eindhoven, als we een vrije dag hebben. Dan kom ik graag een keer op bezoek”, zei Zinchenko in gesprek met het Eindhovens Dagblad. “Voor mij voelt PSV gewoon als een tweede thuis. Ik heb veel aan de club te danken en heb mezelf hier kunnen verbeteren. De mensen die bij PSV werken, hebben me warm ontvangen en daarom kom ik hier graag af en toe terug. Ik heb het hier altijd goed naar mijn zijn gehad.”