Twente-uitblinker blikt terug: ‘Dat gevoel knaagt nog steeds’

Als kleine jongen doorbreken in de grote stad. Voor veel jongens een droom, maar voor slechts enkelen de werkelijkheid. Hoe is het om aan te sluiten in de stad als jongen van buitenaf, en hoe ga je om met alle druk? In de rubriek Van 0 Naar 100 spreekt Voetbalzone met spelers die vanuit een kleiner dorp zijn uitgegroeid tot een grote speler bij een profclub. Met deze week Gijs Smal, die als linksback uit het dorpje De Rijp, dit seizoen bij FC Twente veel indruk maakt en indrukwekkende statistieken neerzet.

Door Morris Visser

Als veertienjarige jeugdspeler van AFC’34 uit Alkmaar, belandt Smal bij FC Volendam. Hier doorloopt hij de jeugdelftallen vanaf de Onder 16 om alvorens in 2017 te debuteren in het eerste elftal tegen de Graafschap. De stap vanuit zijn geboortedorp De Rijp naar Volendam was een beloning voor het harde werken voor Smal, daar hij tweemaal door een andere Noord-Hollandse club was afgewezen.

“AFC’34 speelt voor amateurbegrippen op een best redelijk niveau. Er kwamen dan ook best vaak scouts kijken. Op een gegeven moment ontving ik een uitnodiging van Volendam. Ik heb uiteindelijk zes keer meegetraind en toen vertelden ze dat ik het jaar daarop aan mocht sluiten. Vóór Volendam had ik ook twee keer meegetraind bij AZ, maar daar werd ik niet goed genoeg bevonden. De overstap naar Volendam was uiteindelijk heel fijn, ik heb er toch wel zeker acht jaar gezeten.”

Bij Volendam kwam Smal terecht in een nieuwe wereld, die naar eigen zeggen goed was voor zijn ontwikkeling. “Ik begon in een vrij nieuw team, ik denk dat er wel acht of negen nieuwe spelers kwamen. Dat was voor mij ideaal. Die jongens kwamen overal en nergens vandaan dus ik leerde veel nieuwe culturen kennen. Voor mijn ontwikkeling was dit erg goed, aangezien ik uit een klein dorp kwam en nog geen ervaring had met andere culturen. Dit was allemaal hartstikke gezellig, het was een goede mix.”

Na acht jaar Volendam, kwam in de zomer van 2020 Twente op het pad van Smal. Ook hier voelde de linksback zich gelijk thuis. “Eigenlijk is elke kleedkamer wel een beetje hetzelfde. Toen ik hier kwam, waren er weer veel nieuwe jongens. De groep moest dus eigenlijk nog worden gevormd. In het tweede jaar kwamen er jongens met ervaring bij en toen groeiden we echt heel snel naar elkaar toe. Ik denk dat dit wel de leukste groep is waar ik tot nu toe in gevoetbald heb.” Het duurde dan ook niet lang voor Smal om zijn draai te vinden in het elftal dat niet over zich heen liet lopen. “Je merkt dat jongens uit de stad een wat grotere mond hebben en gewoon voor zichzelf op komen. Dat heb ik zelf ook in mijn persoonlijkheid dus dat schuwde ik ook niet.”

Het nieuws van de interesse van Twente, was ook voor de familie van Smal een memorabel moment. Ondanks de reistijd tussen Enschede en De Rijp van ruim twee uur, waren zij het er al snel over eens dat dit de juiste stap was. “Ik maakte een goed seizoen door bij Volendam, maar het was natuurlijk maar afwachten welke clubs zich zouden melden, voor mij moest alles kloppen. Vanaf het moment dat Twente zich meldde was ik gelijk enthousiast, een mooie historie, geweldige fans, echt prachtig.”

Het vertrekken uit de vertrouwde omgeving betekende voor Smal dat hij voor het eerst op zichzelf zou gaan wonen, een spannende stap voor de destijds 22-jarige verdediger. “Op het begin was het wel echt even wennen hoor”, vertelt Smal lachend. “Gelukkig ging mijn vriendin ook gelijk mee, dit ging gelijk allemaal goed. Het zelf koken en wassen moest ik nog een beetje leren maar dat ging uiteindelijk wel vanzelf. Ik voel me hier nu helemaal thuis.”

Een nadeel voor Smal aan het dienstverband bij de Tukkers is de afstand naar zijn sociale omgeving, die hij ruim twintig jaar lang in De Rijp heeft opgebouwd. “In de avond is het ongeveer anderhalf uur rijden als je een beetje door kan gassen”, vertelt Smal met een grijns. “Uiteindelijk wen je er ook wel aan. Ik heb een vrij grote vriendengroep waar ik vaak mee ging kaarten en andere spelletjes mee deed, dit is nu natuurlijk een beetje weggevallen. Op het begin was dat ook best eenzaam, dat je echt dacht: wat moet ik nu gaan doen?”

Toch heeft Smal allesbehalve spijt van zijn overgang naar het oosten van het land. In Enschede heeft hij inmiddels alles wat hij nodig heeft. “Ik heb hier alles, mijn vriendin, een huis en goede relaties met teamgenoten. Soms loopt het nou eenmaal zo. Ik heb een vriendengroep van vijftien jongens, en als er eentje dan weg valt dan hebben zij er nog veertien over. Je beste vrienden blijf je toch altijd wel zien. Ik vind het gewoon prima om nu alleen te zijn, maar dat heb ik wel echt moeten leren. In principe probeer ik gewoon elke maand een keer af te spreken, vooral met het weer dat beter wordt zal ik mijn vrienden weer vaker gaan zien.”

Na een lastig eerste seizoen bij Twente, is Smal tegenwoordig niet meer weg te denken uit het basiselftal van Ron Jans. De verdediger heeft hier naar eigen zeggen veel geduld voor moeten opbrengen. “In het begin kwam ik niet in een bepaald ritme omdat ik niet constant speelde. Pas de laatste acht wedstrijden speelde ik vast en merkte ik dat ik wat meer mijn plek ging vinden in het team.” Het tweede seizoen begon dan ook voortvarend voor Smal, totdat corona roet in het eten gooide. “Ik begon dat seizoen best prima, totdat ik corona kreeg. Het team ging wedstrijden winnen zonder mij, en dan weet je dat je een pas op de plaats moet maken.”

Ondanks de tegenvaller met corona, wist Smal dat hij klaar was voor een basisplaats. “Door de eerste wedstrijden wist ik dat ik het niveau aankon. Ik kreeg mijn vertrouwen weer terug en dat doet veel met een voetballer. Je moet als voetballer niet denken, maar gewoon doen, daar helpt vertrouwen erg bij mee. Op de trainingen ging het allemaal weer wat meer vanzelf en daardoor kwam ik weer terug op mijn niveau.” Smal wist dan ook dat het behalen van een basisplaats niet meer lang zou duren, gretigheid die door Jans nog een beetje werd getemperd. “Richting de winterstop zat ik er echt tegen aan te hikken, maar de trainer (Ron Jans, red.) vertelde steeds dat ik rustig moest blijven en dat mijn kans wel zou komen.”

En zo geschiedde, de tweede wedstrijd na de winterstop werd Smal weer opgesteld in de basis. Sindsdien heeft de linksback geen wedstrijd meer gemist, en is hij dit seizoen de enige speler bij Twente die elke wedstrijd in de basis is begonnen. Een beloning waar Smal keihard voor gewerkt heeft. “Mijn statistieken zeggen misschien wel genoeg, maar je moet wel zorgen dat je altijd fit blijft. Ik vind het interessant om meerdere dingen te proberen. Zo probeer ik alles uit mijn voeding te halen, lig ik vaak op de massagebank, doe ik veel aan yoga en ga ik elke ochtend naar de sportschool. Het kost veel tijd en moeite, maar elke procent telt.”

Smal leeft voor de sport. Buiten het voetbal om, is er dan ook niets anders wat hem interesseert. “Het beoefenen van topsport is mooier dan in de kroeg staan, ik heb dan ook nooit het gevoel gehad dat ik dingen in mijn jeugd heb moeten opgeven. Natuurlijk ga je wel eens een hapje eten met teamgenoten, daar maak je dan tijd voor vrij”, verklaart Smal. “Ik heb een mindset dat ik er alles aan wil doen om zo lang mogelijk te kunnen blijven voetballen. Ik ben gewoon een sportfanaat en dat zit al vanaf jongs af aan in mij.”

Vanwege de goede prestaties van Smal is afgelopen winter door de clubleiding van Twente besloten om zijn optie in zijn contract te lichten. Hierdoor wordt zijn verbintenis met één jaar verlengd, te lichten. Hierdoor ligt Smal tot medio 2024 vast bij de Tukkers, de verdediger houdt deze zomer dan ook alle opties open. “Ik kan hier denk ik nog genoeg leren, maar ik vind ook dat ik een goed seizoen heb gedraaid. Ik vind het altijd lastig om te zeggen. Het ligt aan de clubs die zich melden en of het plaatje voor mij klopt. Ik maak niet zomaar een stap.”

Voor zichzelf is Smal ook nog niet helemaal klaar bij Twente. De uitschakeling in de voorronde van de Conference League tegen Fiorentina zorgt nog voor knagende gevoelens bij de verdediger. “We moeten eerst zorgen dat we ons weer plaatsen voor Europees voetbal. Als ik dan terugkijk naar vorig jaar, en dan nu zie dat Fiorentina in de finale stond, dan knaagt het gevoel aan mij dat wij daar ook gewoon hadden kunnen staan. Het is voor mij belangrijk om weer Europese minuten te maken en ervaring op te doen.”

Een eventuele stap naar het buitenland is voor Smal ook een optie. De verdediger droomt van het spelen in de Spaanse competitie. “Het type spel wat er in Spanje gespeeld wordt vind ik fantastisch. Natuurlijk is de Premier League ook fantastisch, maar ik heb wel eens bij Espanyol-Barcelona gezeten en dat was echt een heksenketel. Ik denk dat mensen het soms best onderschatten hoe erg het voetbal daar leeft. Het lekkere weer en alles wat er bij komt kijken is uiteraard ook mooi meegenomen.” Voorlopig blijven het bij Smal echter alleen nog maar dromen. “Voor zover ik weet is er nog niks concreet, dus dan hoef je er ook nog niet echt over na te denken. Ik zie vanzelf wel wat er op mijn pad komt.”

Terugblikkend op zijn weg naar de top, is Smal dankbaar voor zijn jeugd in De Rijp. “Ik heb een fijne opvoeding gehad, dat heeft mij toch wel gebracht tot wie ik nu ben. Ook in het dorp zelf waren allemaal jongens die graag wilden voetballen en dit op een degelijk niveau deden. Dit heeft naar mijn mening toch wel invloed op je eigen kwaliteiten, ik was alleen maar bezig met voetballen. Ik zou het niet anders hebben gewild. Later keer ik zeker terug.”