‘Frenkie en ik kregen een koelkastcontract aangeboden, hij tekende en ik niet’

Nog niet zo lang geleden was Dani Koks zonder twijfel de meest begeerde tiener van Nederland. De naam van de nu 22-jarige middenvelder stond met rood omcirkeld op de lijstjes van de scouts en Ajax, Feyenoord en PSV haalden werkelijk alles uit de kast om hem binnen te halen. Waar voormalig ploeggenoten Frenkie de Jong, Donny van de Beek en Matthijs de Ligt acht jaar later op het allerhoogste podium schitteren, speelt Koks nu in de tweede klasse van het Brabantse amateurvoetbal, heeft hij met DaniDigitals een eigen bedrijf in de videoproductie, werkt hij als bedrijfsleider bij een restaurant in Drimmelen en studeert hij International Marketing. “Ik heb alles omgezet in mooie herinneringen en ben doorgegaan met mijn leven.”

Door Chris Meijer

Niet de Johan Cruijff ArenA of het Camp Nou. Zelfs niet het Koning Willem II Stadion. Anno 2020 vertoont Koks zijn kunsten op Sportpark Westend van Sarto, hemelsbreed luttele kilometers verwijderd van de plek waar hij ooit in vliegende vaart zijn carrière lanceerde. “Het begon te kriebelen om weer iets te gaan doen, bij de lokale club van mijn broertje. Ik kende ook nog wat jongens van Willem II, dus dat was een makkelijke keuze en ik heb het goed naar mijn zin”, vertelt Koks in gesprek met Voetbalzone over zijn terugkeer op de Brabantse amateurvelden. Naast het amateurvoetbal, heeft hij met DaniDigitals een eigen bedrijf, zijn werk als bedrijfsleider in de horeca en een studie een maatschappelijke carrière op gang gebracht. Het profvoetbal liet Koks ruim een jaar geleden definitief achter zich, na een troosteloos halfjaar bij het Belgische KVV Vosselaar. “Ik heb een heel verhaal achter me en uiteindelijk heb ik die keuze zelf gemaakt, omdat het plezier er niet meer was en de motivatie een last werd.”

Gevraagd naar het verhaal, volgt bij Koks een minzame glimlach. “Ik weet niet in hoeverre je tijd hebt, maar ik wil best bij het begin beginnen.” Zo geschiedde. Koks zette op vijfjarige leeftijd zijn eerste stappen op het veld bij de amateurs van Uno Animo in Loon op Zand. Al na een jaar viel het talent van Koks op bij de scouts van Willem II, waar hij na een aantal trainingen werd aangenomen en in de E2 terechtkwam met onder meer Sam Lammers en Frenkie de Jong. Al snel ontwikkelde hij zich tot een van de grote talenten in de jeugdopleiding van Willem II, die in 2010 samenging met RKC Waalwijk. “We wonnen in mijn tijd altijd met 8-0 van RKC en toen moesten we daarmee ineens gaan samenspelen. Dat is eigenlijk niet goed geweest voor de jeugdopleiding, maar daar zijn ze een aantal jaar uiteindelijk ook achter gekomen en toen zijn ze weer uit elkaar gegaan. Mijn geluk was dat ik het maar één of twee jaar heb meegemaakt.”

Koks bleek op zijn veertiende niet meer te houden voor Willem II. Als middenvelder scoorde hij in het seizoen 2011/12 ruim dertig keer en vrijwel iedere wedstrijd meldden scouts en zaakwaarnemers zich langs de lijn bij de ouders van Koks. Willem II kreeg dat in de gaten en deed er alles aan om hem in Tilburg te houden. “Op die leeftijd mag je nog geen contract tekenen, dus ze hebben mij en Frenkie de Jong een zogenaamd koelkastcontract aangeboden. Het betekent dat jouw contract nog even de koelkast ingaat en er uitkomt als je zestien wordt. Frenkie heeft dat getekend en dat verhaal is bekend. Ik heb het niet getekend en heb ervoor gekozen om de stap hogerop te maken”, knikt Koks. Over belangstelling had hij weinig te klagen, want op één dag belden Ajax, PSV én Feyenoord.

“Het was bijna ongeloofwaardig. Ik weet nog dat ik uit school kwam, ik deed destijds HAVO. Mijn vader belde op en zei: ‘Ik moet je even iets vertellen, Stanley Brard (hoofd jeugdopleidingen, red.) heeft gebeld en die wil dat je bij Feyenoord komt voetballen’. Daar stond ik al versteld van, dat zij persoonlijk naar mijn vader hadden gebeld. Een uur later was ik onderweg naar de training en belde mijn vader opnieuw: ‘Dani, je zal het bijna niet geloven. Maar PSV heeft gebeld en wil je ook graag hebben’. Toen ook Ajax later nog belde, deed dat wel wat met me. Het is gewoon zó gek dat een jongen uit Tilburg bij Willem II wordt benaderd door alle Nederlandse topclubs. Dat komt zelden voor.” De Nederlandse topclubs stelden alles in het werk om de toenmalig jeugdinternational binnen te halen. Brard liet hem een wedstrijd in De Kuip bekijken en nam hem mee uit eten, bij PSV lag een shirt met zijn rugnummer klaar en Ajax leidde hem rond op De Toekomst. “Dus Ajax heeft er makkelijk gezegd het minst aan gedaan”, lacht Koks. Zijn keuze viel desondanks op Ajax. “Omdat zij in mijn ogen de beste jeugdopleiding van Nederland, of zelfs van Europa, hebben. Achteraf had ik misschien voor Feyenoord of PSV moeten kiezen met mijn speelstijl, dat was een veilige keuze geweest. Bij Ajax had ik zoiets van: ik kan hier zoveel meer leren, omdat dit niet mijn speelstijl is.”

Nadat Koks zijn woord had gegeven aan Ajax, kreeg hij overigens ook nog een aanbod vanuit Engeland. Een oefenwedstrijd tegen Aston Villa vormde de afsluiting van zijn laatste seizoen bij Willem II en dat duel bleek volledig in het teken van Koks te staan. “Aston Villa liet ons die wedstrijd tegen een hogere leeftijdscategorie spelen. Per ongeluk, zo zeiden ze. Maar achteraf bleek dat alles in die wedstrijd erom draaide om mij aan het werk te zien. In die wedstrijd heb ik mezelf laten zien en meteen daarna werd ik aangesproken of ik niet in Engeland wilde spelen. Ze zouden de hele familie naar Engeland verhuizen, ze wilden echt alles uit de kast trekken. Maar mijn keuze stond al vast, dat had ik voorafgaand aan die trip naar Engeland al besproken met mijn ouders. Ik had ook alle hoofden van de jeugdopleidingen al gebeld om dat te laten weten.”

“Dat jaar was echt niet normaal, gewoon te gek voor woorden”, verzucht Koks. “Alle uitnodigingen die ik kreeg als veertienjarige... Je weet dan al wel dat het allemaal heel serieus kan gaan worden, ik speelde ook al een aantal jaar bij het Nederlands elftal. Ik praatte er heel veel over met mijn ouders en ze hebben me zelf mijn keuze laten maken. Je moet toch aan je toekomst denken, wat je als speler het beste kan brengen en waar je het meest kan leren.” Koks bracht uiteindelijk drie jaar door in de jeugdopleiding van Ajax. “Ze vroegen aan mij weleens hoe het was om als gezellige Brabander in die arrogante Randstad te komen. Tja, dat is wel zo. In Amsterdam zijn ze arroganter en ik geef ze groot gelijk. In het shirt van Ajax was ik ook een stuk arroganter dan bij Willem II, dat hoort gewoon bij zo’n grote club. Je ziet op internationale jeugdtoernooien dat clubs als Manchester United, Barcelona en Anderlecht allemaal opkijken tegen Ajax. Bij Willem II kon ik met jongens van dat soort clubs geen gesprek aangaan, maar dat kon bij Ajax wel.”

“Ik heb Bryan Roy als trainer gehad en samen met Dennis Bergkamp op het veld gestaan, waar ik tijdens een training zijn persoonlijke tegenstander was. Dat kunnen heel weinig jongens zeggen, hij is een wereldvoetballer geweest. Sjaak Swart is een persoonlijke vriend van mijn ouders geworden, hij heeft me altijd geprobeerd te helpen. Met Johan Cruijff heb ik nog een foto. Een maand voordat ik hij overleed, kwam ik hem tegen in de kantine van De Toekomst. Ik twijfelde of ik hem moest vragen voor een foto, maar achteraf ben ik heel blij dat ik het gedaan heb. Het is een foto die je later aan je kinderen laat zien”, gaat Koks verder. De eenzame tripjes met het busje van Brabant naar Amsterdam maakten hem op jonge leeftijd al volwassen en zelfstandig. Een geschil maakte uiteindelijk in 2015 een einde aan zijn verblijf bij Ajax.

“Er waren wat dingen waardoor ik buiten de selectie viel, met als druppel de Future Cup. Er is destijds gezegd dat ik een jongen was die niet met tegenslagen kon omgaan. Dat is helemaal anders, ik ga prima met tegenslagen om. We zijn zonder ruzie of geschillen uit elkaar gegaan, dat is het verhaal wat erachter zit. Er was zoveel concurrentie, Donny van de Beek en Abdelhak Nouri zaten voor me. Als ik niet de keuze had gemaakt om weg te gaan, was ik misschien in een later stadium wel vertrokken.” Direct hing Willem II aan de lijn, waarmee de oude club van Koks concurrentie uit Nederland en Duitsland voor was. Een terugkeer naar Tilburg voelde voor hem vertrouwd, terwijl er de nodige beloftes werden gedaan door mensen die hij naar eigen zeggen nog goed kende: Koks zou direct aansluiten bij het eerste en er zou een driejarig jeugdcontract voor hem klaarliggen.

Jurgen Streppel zette echter een streep door deze beloftes. Het recente verleden van Koks ten spijt, vond de toenmalig trainer van Willem II dat hij zich eerst moest bewijzen alvorens hij aanspraak maakte op een contract. Dat standpunt deed Koks besluiten om in te gaan op een uitnodiging voor een proefperiode bij Newcastle United. In totaal liep hij vier weken stage bij de Engelse club, waarvan twee weken met de Onder-23 op trainingskamp in Nederland. “Dat is in overleg geweest met Willem II. Ik had zoiets van: jullie zijn je afspraken niet nagekomen, dus dan ga ik verder kijken naar mogelijkheden die voor mij beter uitkomen. Ook bij Newcastle werden spelletjes gespeeld. Ze zouden mij een contract aanbieden en hebben dat uiteindelijk niet gedaan, waardoor ik dacht: ik ga niet naar het buitenland als ik geen zekerheid heb. Ik was pas zeventien, dus de keuze om in Nederland te blijven was ook beter.”

Na de stageperiode werd Koks bij Willem II alleen niet met open armen ontvangen. “Streppel was op zijn teentjes getrapt. Hij had zijn beeld van mij al gevormd toen ik in Engeland was. Ik was een jongen die in zijn ogen niet met beide benen op de grond stond en zich beter voelde dan anderen. Nou, mensen die me goed kennen, zullen dat allemaal ontkennen. Ik ben een zekere jongen die bescheiden is en met beide benen op de grond staat. Maar goed, ik had dat beeld gecreëerd bij Streppel en dat is niet meer weggegaan.” Na een jaar in de Onder-19 en de beloften te hebben gespeeld, zette Koks toch zijn handtekening onder een profcontract bij Willem II. Uiteindelijk zat Koks één keer op de bank, tijdens de eerste competitiewedstrijd van het seizoen 2016/17 tegen Vitesse (1-4 nederlaag). Tot zijn frustratie bleef dat de enige keer dat hij in de buurt van zijn profdebuut kwam. Ook onder Streppels opvolger Erwin van de Looi kreeg hij geen speelminuten, ondanks dat hij op dat moment al drie seizoenen meetrainde met de eerste selectie.

“Ik heb een contract getekend, dus ik mocht mezelf profvoetballer noemen. Alleen heb ik pech gehad dat ik twee trainers had die het niet in mij zagen zitten op het moment dat ik mijn officiële debuut moest maken. Terwijl ik in mijn optiek, en die van veel anderen, goed kon meekomen met de spelers van het eerste. Bij een trainer als Adrie Koster had mijn carrière heel anders kunnen lopen, dan had ik misschien wel vertrouwd op een kans. Je ziet het nu ook, zoiets had mijn geluk moeten zijn. Geluk speelt een rol. Mensen zullen zeggen: ‘Je moet gewoon je voeten laten spreken’. Dat is zeker zo, maar het gaat ook om een stukje geluk. Bij mij ontbrak het daaraan”, concludeert Koks. Willem II besloot in 2018 zijn aflopende contract niet te verlengen. Koks weet tot op de dag van vandaag niet precies waarom, aangezien een gesprek met technisch directeur Joris Mathijsen weinig duidelijkheid gaf.

“Er was gewoon geen plan, dat is het manco van Willem II. Er werd toen door de technisch directeur weinig gekeken naar de jeugd, trainers moesten het zelf maar uitzoeken met hun elftallen. Ik had wel de kwaliteiten om de stap van Jong Willem II naar het eerste te maken, maar ze hadden gewoon geen plan om mij daar te brengen. Daar heb ik Mathijsen in dat gesprek een beetje mee geconfronteerd, maar daar hadden ze geen antwoord op. In die documentaire heb ik kritische, maar eerlijke dingen gezegd over Willem II. Dat hebben ze eruit gelaten”, verwijst Koks naar de documentaire In de voetsporen van Frenkie en Virgil, die op FOX Sports werd uitgezonden. Koks was naast Virgil van Dijk, Frenkie de Jong en Jeroen Lumu een van de hoofdrolspelers in de documentaire van Joost van der Werf. “Ook wel begrijpelijk, ze willen geen slecht beeld van zichzelf creëren. Maar dat zijn wel dingen die gezegd moeten worden, zeker om andere spelers te helpen en te laten zien hoe het in de voetbalwereld echt gaat.”

Dat De Jong slechts drie wedstrijden voor Willem II speelde, ziet Koks als een ‘argument’ dat zijn verhaal bevestigt. “Frenkie en ik kenden elkaar redelijk goed, maar we waren niet per se de beste vrienden. Als je in hetzelfde schuitje zit, schept dat een band. Ik ben blij voor hem dat hij de kans heeft gehad om naar Ajax te kunnen gaan. Iedereen weet dat hij een super goede voetballer is, hij heeft een waanzinnige groei doorgemaakt en uiteindelijk relatief laat de overstap naar Ajax gemaakt. Als je het achteraf bekijkt, had ik misschien dezelfde keuze moeten maken. Maar goed, dat weet je nooit van tevoren.” Terwijl de carrière van De Jong sinds zijn vertrek bij Willem II voorlopig een onophoudelijk stijgende lijn vertoont, geldt voor Koks het volledig tegenovergestelde. Na nog drie maanden tevergeefs in de Verenigde Staten te hebben geprobeerd om een club te vinden, vormde een dienstverband bij KVV Vosselaar op het vierde niveau van het Belgische voetbal het laatste zuchtje lucht in de carrière van Koks. “Het amateurvoetbal is heel groot in België, de tribunes en de kantines zijn overvol. Er zijn meer verhalen van jongens die van daaruit zijn opgeklommen, dus dat was ook mijn idee. Maar het voetbal in België was heel anders: niet technisch, lange ballen, kutvelden. De wedstrijden vond ik wel leuk, maar bij de trainingen had ik vaak zoiets van: wat doe ik hier? Ik zit liever thuis om iets anders te doen. Dan kan je het op gegeven moment niet meer opbrengen om iedere dag naar België te rijden om in het weekend wedstrijden te spelen op kutvelden waarin ik de bal niet kreeg. Ik had het plezier gewoon volledig verloren.”

In december 2018 hakte Koks de knoop door om definitief een punt achter zijn ooit zo veelbelovende profloopbaan te zetten. Een loodzware beslissing, vooral omdat hij bang was zijn ouders teleur te stellen. “Want het was ook vijftien jaar van hun leven. Ze zijn er altijd bij geweest. Ik heb een hele kritische vader. Daardoor wist ik altijd waar ik aan toe was. Joris Mathijsen zei in de documentaire dat mijn vader liever profvoetballer wilde worden dan ik, maar daar ben ik het niet mee eens en dat verwijt ik hem ook. Mijn vader stond altijd voor me klaar en was duidelijk richting mij en mijn omgeving. In de voetbalwereld worden mensen met een eigen mening slechter gewaardeerd dan ja-knikkers. Mede door mijn ouders heb ik het zover kunnen schoppen, dus dat maakte het moeilijker richting mijn ouders dan mijn eigen keuze om te stoppen.”

Na het voetbal een jaar te hebben laten rusten, heeft Koks inmiddels de kicksen weer aangetrokken om bij Sarto te spelen. “Ik heb het nu echt naar mijn zin, met die jongens kan ik lekker de derde helft doen. Niet alles draait meer op topsport. Niet dat ik er spijt van heb gehad, want misschien ben ik door mijn jeugd mentaal verder. Maar je ziet hoe het nu ook kan zijn. Verder ben ik de laatste tijd druk met mijn eigen bedrijfje DaniDigitals, waarmee ik spelers wel zou willen filmen in hun huiselijke omgeving. Om te laten zien hoe profvoetballers leven. Als voetballers dat willen, ben ik er zeker voor in. Buiten het voetbal heb ik het aardig op orde, ik heb nooit spijt gehad van mijn keuze. Mijn enige slechte keuze was het besluit om terug te keren naar Willem II”, glimlacht hij. Dat zijn voormalig ploeggenoten nu in de Champions League staan en hij zijn wedstrijden afwerkt in de tweede klasse, zorgt niet voor wrok bij Koks. “Ik ben blij voor de jongens die het wel hebben gehaald met wie ik gespeeld heb. Iedereen heeft de kans om groot te worden en als ik nu terugkijk, kan ik een lijst met grote spelers samenstellen met wie ik op het veld heb gestaan. Als ik daar aan terugdenk, is het bijna absurd. Frenkie de Jong, Matthijs de Ligt, Justin Kluivert, Timothy Fosu-Mensah, zo kan ik nog wel even doorgaan. Dat waren mijn vrienden, met hen heb ik mee gespeeld en op de hotelkamer gelegen als we in het buitenland waren. Ik weet van mezelf dat ik er op een andere manier kom, met mijn eigen bedrijf bijvoorbeeld.” Met een wijze les besluit Koks: “Toen ze vroeger tegen me zeiden dat plezier het belangrijkste was, dacht ik: het zal wel. Maar nu zie ik dat plezier écht het allerbelangrijkst is.”