Onbaatzuchtige Ultra's laten clubhart spreken en 'redden' Galatasaray
Voor Galatasaray staat woensdag 17 mei 2000 met hoofdletters in de geschiedenisboeken geschreven. De Turkse topclub veroverde die dag de UEFA Cup, door in de finale na strafschoppen af te rekenen met favoriet Arsenal. De Europese mijlpaal had het startsein moeten zijn van een glorieperiode, maar in plaats daarvan kwamen grote financiële zorgen om de hoek kijken. Galatasaray scheerde dan ook langs de rand van de afgrond. Met hulp van een groep hondstrouwe supporters, ultrAslan genaamd, kwam Cim Bom er echter weer bovenop. Desondanks blijken geldproblemen van chronische aard te zijn aan de boorden van de Bosporus.
Door Rian Rosendaal
Die warme lenteavond in Kopenhagen, nu bijna twee decennia geleden, zullen de fans van Galatasaray waarschijnlijk nooit meer vergeten. Het grote Arsenal, met onder meer de Nederlandse sterren Marc Overmars en Dennis Bergkamp aan de aftrap, beet zich verrassend genoeg stuk op de dappere brigade van de legendarische trainer Fatih Terim. Onder aanvoering van spelmaker Gheorge Hagi hield underdog Galatasaray 120 minuten lang stand, waardoor de aansluitende strafschoppenserie voor een winnaar moest zorgen. The Gunners zakten volledig in het ijs op het veld van het Parken Stadion. De vaak zo geprezen Davor Suker en Patrick Vieira faalden vanaf elf meter, terwijl de spelers van Galatasaray lieten zien over stalen zenuwen te beschikken. Voormalig PSV’er Gheorghe Popescu tekende voor de winnende strafschop en op de tribunes barstte een waar volksfeest los. Galatasaray behoorde opeens tot de beste clubs op het Europese toneel.
Oprichting van ultrAslan
Het huzarenstukje in de UEFA zorgde voor een nieuwe aanwas van supporters, waardoor de roep om meer verbondenheid steeds groter werd. Er werden al snel plannen gesmeed en de fanatieke supportersgroepering zag uiteindelijk op 20 januari 2001 het levenslicht. Geestelijk vader van het project rondom ultrAslan was Alpaslan Dikmen, die zeven jaar later op tragische wijze om het leven kwam bij een auto-ongeluk. Acht maanden na de Europese triomf in Denemarken werd er eindelijk voldaan aan de massale oproep van de achterban van Galatasaray om één, grote supportersgroepering in het leven te roepen. Het nieuws over het ontstaan van ultrAslan verspreidde zich al snel als een lopend vuurtje, en niet alleen in het voetbalgekke Turkije. Binnen de kortste keren werd er merchandising van de supportersschare verkocht in meer dan 60 landen, verdeeld over vijf continenten. De hoodies, t-shirts en petten vlogen werkelijk over de toonbank. "Het was nooit een doel op zich om van ultrAslan een merk te maken, maar door de razendsnelle groei werd het juist wél een merk", vertelde Dikmen voor zijn dood in een interview in de Turkse media.
De populariteit van ultrAslan kende geen grenzen. Op een gegeven moment lagen de verkoopcijfers van de fanitems zelfs hoger dan die van Galatasaray zelf. Het bleek ironisch genoeg een flinke meevaller te zijn voor het voetbalbolwerk uit Istanbul. In 2003, drie jaar na het veroveren van de UEFA Cup stond de grootmacht er in financieel opzicht zeer slecht voor, met een schuld van maar liefst tweehonderd miljoen euro. Het voortbestaan van de club stond op de tocht, waardoor de kopstukken van ultrAslan zich gedwongen voelden om een radicale beslissing te nemen. "Het financiële gedeelte van Galatasaray was destijds echt een zooitje", blikte Ilker Sezgin, die na Dikmen aan het roer van de supportersgroep kwam te staan, later met Die Zeit terug op de roerige periode. "De leden van ultrAslan in Instanbul besloten daarom om de licentie van de handelswaar voor enkele jaren op te geven. Hierdoor hield de club veel geld over." Het motto van de achterban luidde: ‘Zonder Galatasaray zou er ook geen ultrAslan zijn’.
Miljoenen in de portemonnee van Galatasaray
Galatasaray kreeg toestemming om de merchandising en het logo van ultrAslan tijdelijk te gebruiken. De fraaie geste had als gevolg dat de topclub drie tot vier miljoen euro aan omzet wist te genereren. De miljoenenschuld werd hierdoor niet in een keer van tafel geveegd, maar de actie hielp zeker wel in het dichten van de verschillende financiële gaten. Er gloorde weer licht aan het einde van de tunnel. Sezgin benadrukt overigens in het interview met Die Zeit dat het logo van ultrAslan alweer enige tijd exclusief tot de fangroep behoort. De interventie van de Galatasaray-aanhang vond jaren later navolging in Turkse voetbalkringen. Uitgerekend de eeuwige rivaal Fenerbahçe zette begin 2019 een donatiecampagne op touw om miljoenen binnen te halen. Supporters konden per SMS-bericht aangeven welk bedrag zou worden overgemaakt naar de rekening van de noodlijdende club, met het mooie bedrag van 23 miljoen euro als eindresultaat. Rond deze tijd luidde de Turkse bankenvereniging de noodklok. Ondanks de bewonderenswaardige supportersacties kampten de topclubs in de Süper Lig met chronische financiële problemen. Galatasaray, Fenerbahçe, Besiktas en Trabzonspor hadden een gezamenlijke schuld van omgerekend 1,6 miljard euro.
De hoogste baas van de bankenvereniging in Turkije nam al snel contact op met de voorzitter van de voetbalbond. Bovengenoemde topclubs kregen al snel de opdracht om een overzicht van de inkomsten en uitgaven te presenteren. Tevens werd voor het viertal een gedegen plan van aanpak in elkaar gedraaid. Galatasaray wordt aangemerkt als de club met de meeste uitstraling op het internationale podium, maar achter de schermen is de miljoenenschuld nog steeds een groot issue. Medio 2019 stond Cim Bom bijna vijfhonderd miljoen euro in het rood, ondanks de pogingen van onder meer ultrAslan om de trotse club weer op het juiste spoor te brengen. De Turkse bankenvereniging wil dan ook niet meer hebben dat clubs als Galatasaray roekeloze uitgaven doen. Er is inmiddels een bestedingslimiet ingevoerd en de controle hierop is behoorlijk scherp te noemen. Daarnaast lijkt ook de publieke opinie zich steeds meer tegen de grootmachten te keren. De voetballiefhebbers in Turkije zijn door de jaren heen moe geworden van de talloze verhalen over significante schulden.
Groeiende onvrede onder Turkse voetbalfans
Fatih Demireli, expert op het gebied van Turks voetbal en hoofdredacteur van het medium Socrates Dergi, snapt het sentiment dat steeds meer leeft onder de Turkse voetbalsupporters heel goed. "De mensen hier zijn het meer dan zat de financiële blunders van de topclubs keer op keer worden rechtgetrokken door de overheid", zo concludeert hij in een interview met Goal en SPOX. "De ongehoorzame zoon voetbal verdient het niet om steeds maar weer van hogerhand gered te worden." Het onverantwoorde uitgavebeleid had als gevolg dat de club in 2016 voor een seizoen werd uitgesloten van deelname aan Europees voetbal. Galatasaray kreeg de straf opgelegd van de UEFA vanwege het niet voldoen aan de regels van Financial Fair Play. Demireli legde destijds de vinger op de zere plek in een artikel voor SPOX. Gelouterde topspelers als Didier Drogba en Wesley Sneijder streken jaarlijks circa vier miljoen euro op, om over de vele bonussen nog maar te zwijgen. Daarnaast werden spelers als Nordim Amrabat en Armindo Bruma binnengehaald voor respectievelijk negen en twaalf miljoen euro. Beide aanvallers wisten echter nooit hun stempel te drukken op het spel van Galatasaray, waardoor het aankoopbeleid van toenmalig voorzitter Ünal Aysal geregeld het mikpunt was van felle kritiek.
Aysal slaagde er tijdens zijn ambtstermijn in om Galatasaray om aantrekkelijk te maken voor de grote namen uit de voetballerij. Naast Sneijder en Drogba kwamen ook onder meer de Italiaanse trainers Roberto Mancini en Cesare Prandelli naar de Türk Telekom Arena. Aysal wist de enorme schuldenlast echter ook niet in zijn geheel weg te werken, al liet hij Galatasaray naar eigen zeggen wel een stuk gezonder achter in 2014. "Toen ik bij Galatasaray kwam, bedroeg de schuld 255 miljoen euro, maar er is al 65 miljoen afgelost en de schulden zijn niet gestegen", zo zie de vermogende zakenman ten tijde van zijn aftreden in gesprek met TRT1. "We hebben ons tot 2019 verzekerd van een naamgever voor het stadion (Türk Telekom, red.) en de inkomsten van de VIP-boxen zijn aanzienlijk omhooggegaan. Toen ik hier kwam, kwam ik in een woestijn terecht, zoekend naar water! Maar we staan nu financieel sterk en de toekomst ziet er rooskleurig uit." Enkele jaren blijkt echter dat Galatasaray nog steeds geregeld wordt geconfronteerd met tegenvallers in de boekhouding.
Ga jij die Jackpot winnen? Koop dan nu je lot voor de trekking en speel mee!
Meer nieuws
FC Barcelona wil Frenkie de Jong om vier redenen deze zomer verkopen
Kroes over terugkeer bij Ajax: ‘Ik denk niet zo in streepjes en titeltjes’
Slot is overtuigd is dat hij manager van Liverpool wordt en benoemt waarom
Ajax gaat voor terugkeer Ten Hag; naast Potter ook Italiaanse coach op lijstje
Alex Kroes schetst één scenario waarin hij alsnog gaat vertrekken bij Ajax
De 15 namen die Arne Slot deze zomer kunnen opvolgen bij Feyenoord
Meer sportnieuws
Geweldig stuk..goed bezig
Galatasaray was in 2000 Europese subtop, dat thuis iedereen kon verslaan. De legendarische periode van 1996-2000, met de Uefa Cup en Super Cup als kers op de taart, staat genoteerd in de Turkse voetbal geschiedenis als de meest succesvolle periode. Helaas hebben ze het niet kunnen uitbuiten, sterker nog, de schulden zijn alleen maar gestegen. Maar man, wat een battles hebben wij toen uitgevochten. Meest memorabele wedstrijd was de kwartfinale wedstrijd tegen Real Madrid. In de rust 0-2 achter staan, Jardel dat zich uitkleedt en Lucescu vertelt dat hij ermee kapt, Hagi die schreeuwt tegen Lucescu. Vervolgens stappen ze het veld op en deklasseren ze Real Madrid in de tweede helft door te winnen met 3-2. Ik was toen 12-jaar, in een ouderwetse Turkse theehuis. Wat een tijden.
Een groot probleem is, ironisch gezien, de supporters. De druk vanuit de supporters is levensgevaarlijk. Dit zagen we bij GS die half hun stadion afbrandde en voor tonnen schade hadden gemaakt. En bij Fener die half kadikoy plat legde. Dit geweld gaat veel te ver. Voorzitters zijn super bang voor de Turkse supporters. De voetbalsupporters bepalen wie moeten komen en eisen altijd de meest belachelijke namen. Een groot voorbeeld is Quaresma. Toen BJK na jaren weer kampioen werd, werd de naam Quaresma op het kampioensfeest gescandeerd en voila daar was Q7. Terwijl bjk absoluut niet de financiele middelen hiervoor had. De voorzitters zijn machtsgeil en ook zij treffen veel blaam. Er wordt amper tot niets in de jeugd geinvesteerd. Eerste elftallen van de turkse top 3 kennen amper vaste basisspelers uit de jeugd. En dat komt doordat men gewoon geen geduld kan opbrengen. De druk is mega groot. Ali Koc voorzitter van Fb heeft heel veel geluk dat de competitie dit jaar is stilgelegd. Ik weet zeker dat de Fener supporters het stadion hadden vernietigd in aanloop naar het einde. Ik hou me hart vast als Ali Koc ook volgend jaar geen kampioen word. Turken zijn een zeer emotioneel volk en voetbal maakt een groot deel uit van het leven daarin. Politiek en voetbal zijn 2 thema's waar je in turkije nooit over moet praten of laat staan discussiëren!
Even voor de Turkse voetbal volgers hier: zijn de topclubs inderdaad minder aan het uitgeven? Heb nog steeds het idee dat veel uitgerangeerde voetballers daar afbouwen en miljoenen krijgen. Of zit ik er naast en zijn de salarissen omlaag gegaan?
Ja, bij Galatasaray en vooral Trabzonspor zie je dat de salarissen aanzienlijk verminderen. Bij Gala verdienen momenteel alleen Falcao, Feghouli, Muslera en Belhanda uit mijn hoofd boven de 2 mil per jaar, dat was in het verleden nog wel anders. Fener en Besiktas daarentegen staan er nog steeds slecht voor.
In het stuk wordt Aysal als een engel omschreven maar die man heeft er bijna hoogstpersoonlijk voor gezorgd dat we de klos waren. Eens, onder zijn bewind hebben we fantastische tijden meegemaakt, vooral Europees, maar ikzelf heb liever dat we wat duurzamer met de inkomsten konden omgaan. Sowieso staan Turkse clubs voor een hels karwei momenteel. Je betaalt de spelers in Euro’s maar bijna al je inkomsten zijn in lira’s met een wisselkoers van ongeveer 7,00 nu. Dat is de grootste uitdaging nu. Wel moet ik zeggen dat we in 2000 een uitzonderlijke selectie hadden. Popescu, Taffarel, Hagi, Hakan, Bulent, Suat. Nooit meer hebben we zo een selectie gehad. Ik ben dan ook zeer blij met Mustafa Cengiz nu. Het klopt dat hij soms ietwat onverstandige uitspraken heeft, maar financieel staan wij het er best voor in de Turkse competitie. Salarissen worden niet meer zomaar gegeven (kijk maar naar Marcao, Sekidika, Onyekuru, Lemina enz), en er wordt met man en macht gestreden om de schulden weg te werken. Heel blij met dit stuk.
Galatasaray had dan ook met afstand de hoogste schuld staan, namelijk 239(!) miljoen euro. Nog steeds hebben ze spelers die veel te veel verdienen. Falcao verdient bijvoorbeeld zo'n 5 miljoen euro per jaar, terwijl spelers als Feghouli, Muslera, Belhanda en Lemina ook salarissen varierend van bijna 4 miljoen richting 4,5 miljoen euro hebben. Zelfs een Ryan Donk verdient nog 2 miljoen euro per jaar. Vergeet bovendien niet dat de corona-crisis ook veel schade aan gaat richten. Die komt voor de Turkse clubs momenteel absoluut niet op het goede moment. Nu weet ik niet wat de omzet van een club als Galatasaray is en hoe die omzet verdeeld is, maar een schuld van 239 miljoen euro over een begroting van 166 miljoen euro is echt bloedje link. Die gaan deze corona-crisis echt wel flink voelen.
Om de euforie, de trots en het nostalgisch gevoel voor de UEFA cup te begrijpen, moet je ook deels inzoomen op de politieke context van die tijd. In de jaren 90 was het conflict tussen het Turks leger en de PKK op zijn hoogtepunt met dagelijks vele doden en gewonden tot gevolg, totdat in 1999 Abdullah Öcalan werd gearresteerd. In hetzelfde jaar maakte Turkije kennis met de enorme krachten van moeder natuur door een aardbeving waarbij 17.000 doden vielen. Daarnaast kampte Turkije in die tijd met economische misères. Daarom is deze UEFA cup ook zo enorm bijzonder voor mij. Vele jongeren hier zullen het door de leeftijd niet meer herinneren, maar de straten van Istanbul (en andere grote steden in Turkije kleurden gewoon geel en rood). Niet alleen Galatasaray fans, maar ook veel fans van andere clubs waren euforisch en trots. Na maandenlang nieuws over het gewapend conflict en de aardbeving te horen, hoorde men nu dat Galatasaray als eerste, en tot op heden de enige, Turkse club een Europese prijs won. En ik kan dat als puber destijds bevestigen.
Ik hoop dat de economische situatie waar de Turkse clubs momenteel in zitten een eyeopener zal zijn voor de beleidsbepalers van de clubs en de bond. Het is werkelijk schandalig dat een land van 80+ miljoen inwoners niet haar stempel kan drukken op de voetbalwereld (internationaal en Europees gezien). Turkije is een voetbalgek land met veel inwoners. Als de grote voetbalclubs in het verleden verstandiger met het geld omgingen, in plaats van met miljoenen te smijten aan spelers die willen cashen, zou de Turkse voetbalcompetitie en het nationaal elftal op een veel hoger niveau zitten. Maar goed, het kan nog altijd anders en ik ben blij dat de TFF met Hamit Altintop in ieder geval iemand met verstand in huis heeft gehaald.
Ik vind dat wel tekort door de bocht. De Turkse competitie word toch vooral bekeken door Turken of mensen met een Turkse achtergrond. Daarbuiten zijn er maar heel weinig mensen die er een wedstrijd uit de Turkse Super Lig opzetten. Dat is niet alleen iets van deze tijd, maar dat is al zolang ik me kan heugen. Er zijn naar mijn mening meerdere factoren. 1). geografische ligging 2). geschiedenis 3). prestaties 4). allure 5). financieel beleid en zo zullen er nog wel meer factoren zijn. Er zijn genoeg grote landen die hun stempel niet op de voetbalwereld kunnen drukken. Veel inwoners staat lang niet altijd gelijk aan een topcompetitie en een internationaal topland.
Met het inwoneraantal van Turkije doelde ik op het feit dat er een grote vijver is waar Turkse clubs uit kunnen vissen en niemand gaat me vertellen dat er in dat inwoneraantal niet de nodige potentie zit. Geld was er in het verleden genoeg en als men dat geld in een degelijke jeugdopleiding en scoutbeleid had geïnvesteerd, zouden Turkse clubs het Europees veel beter doen dan nu (dat is punt 5 waar jij op aanhaakte). Voor de rest denk ik niet dat de geografische ligging een te grote invloed heeft op Turkije als voetballand, aangezien het is aangesloten bij de UEFA en dus als Europese competitie geclassificeerd kan worden. Een groot voetballand worden gaat niet over een nacht ijs, daar gaan jaren overheen en ik denk dat de Turkse competitie zeker wel de potentie had/heeft om een grote Europese competitie te worden (en dan volgen punt 2, 3 en 4 vanzelf).
Ik denk het persoonlijk niet. De achterstand is veel te groot. Niet voor niets is die schuldenlast zo hoog onder de clubs, dus je kunt ook wel concluderen dat een groot deel simpelweg boven z'n stand heeft geleefd en met name de topclubs. Dat je dan een keer een Europa League wint, tja.. Dat is ook Feyenoord, Ajax en PSV wel gelukt, terwijl onze subtoppers zelfs kwartfinales en halve finales hebben gehaald. Als je decennia lang zo'n groot verschil tussen kwaliteit en potentie hebt, is het potentieel misschien niet zo groot. Ik geloof wel dat de Turkse competitie kan concurreren met Frankrijk, maar daar blijft het naar mijn mening ook bij.
Maar verbetering is er nog steeds niet. Bestedingslimiet? Financial Fairplay? Klagende banken? Dan gaan we maar spelers van 30+ met miljoenensalarissen huren, of transfervrij binnenhalen met dikke bonussen. Vooral de huurlingen zijn een probleem omdat het je eigen jeugd, dus je eigen kapitaal in de weg staat. Wat hebben Ayew, Moses en Slimani Fener nou opgeleverd? Het Turkse voetbal moet eerst écht kapot gaan voordat er lessen geleerd gaan worden.
Reageer
Je kunt niet reageren op oude documenten.