Vergane glorie: Van Champions League naar twee degradaties in vijf jaar
In het voetbal zijn er talloze clubs die ooit schitterden in het licht van succes, maar nu geconfronteerd worden met de harde uitdagingen en pijnlijke tegenslagen die hen hebben doen wegzakken. Voetbalzone duikt de komende periode in deze gevallen clubs. Hoe is de ondergang ontstaan? In het eerste artikel van de serie 'Vergane Glorie' wordt misschien wel de meest prominente reus beschreven: Schalke 04.
Wanneer we in het voetbal spreken over gevallen topclubs dan hoort Schalke daar in het hedendaagse voetbal in één adem bij. De club uit Gelsenkirchen geldt historisch gezien zeker tot een van de grootmachten in het Duitse voetbal. De club heeft zeven landstitels op zijn palmares, al werden deze voornamelijk behaald in de dertiger gloriejaren. In begin jaren tachtig ging het met de Köningsblauen ook al bergafwaarts, maar Schalke krabbelde op en rond de millenniumwisseling kende de voetbalvereniging weer betere tijden. Met als hoogtepunt het winnen van de UEFA Cup in 1997 tegen Internazionale.
In 2010/11 bereikte Schalke zelfs de halve finale van de Champions League. Na een sensationele overwinning op regerend winnaar Inter, werd Schalke in de halve finale de pas afgesneden door Manchester United. In deze periode kenmerkte de club zich veelal als een goed gerunde club, maar net niet goed genoeg om de grote rivaal Borussia Dortmund en Bayern München af te stoppen. Wel pakte Schalke in 2010/11 de DFB-Pokal ten koste van MSV Duisburg (0-5). Toentertijd liep er een aardig team met vedettes als Klaas-Jan Huntelaar, Raúl González en Benedikt Höwedes, maar ook jonge aanstormende talenten zoals Julian Draxler en Manuel Neuer zaten rond 2010 in de selectie van de mijnwerkersclub.
Gouden generatie
Vanaf 2014 begon Schalke langzaam af te zakken, maar de supporters maakten zich nog niet direct zorgen. De club is altijd een ploeg van schommelende resultaten geweest en er brak een gouden generatie aan. Spelers als Leroy Sané, Thilo Kehrer, Joël Matip, Leon Goretzka, het vergeten toptalent Maximilian Meyer, doelman Alexander Nübel en Sead Kolasinac waren doorgebroken.
In 2016/17 strandde Schalke in de Europa League na een krankzinnige tweestrijd tegen Ajax in de kwartfinale van de Europa League en in 2017/18 wist de ploeg tweede te eindigen achter het ongenaakbare Bayern. Dit gaf de ploeg recht op Champions League voetbal. In het miljardenbal ging Schalke als nummer twee door achter Porto, waarmee een plekje in de knock-outfase werd gereserveerd voor die Knappen. Hierin werd Manchester City getroffen en die hielden geen spaan heel van de Duitse ploeg. Na een nipt 2-3 verlies in eigen huis werd de ploeg in Manchester van het kastje naar de muur gespeeld (7-0).
Tussen de periode 2016 en 2020 verloor Schalke veel van zijn gouden generatie aan andere Europese ploegen zonder daar geld voor te ontvangen. Het technische management was niet scherp genoeg op aflopende contracten. De destijds 23-jarige Matip vertrok, met dik 200 wedstrijden in de benen, in 2016 transfervrij naar Liverpool, Goretzka maakte in 2018 de overstap naar Bayern, daar zijn contract afliep bij Schalke.
De betrouwbare website Transfermarkt taxeerde de waarde van de middenvelder destijds op veertig miljoen, maar in de praktijk vallen de daadwerkelijke prijzen vaak hoger uit dan de marktwaarde. Een flink gemis. Kolasinac bond zich aan Arsenal, Meyer vertrok gratis naar Crystal Palace en doelman Nübel verkaste, net als Goretzka, transfervrij naar Beieren. In totaal loopt Schalke zo’n honderd miljoen mis als we de waardes van Transfermarkt aanhouden. Alleen aan de toptalenten Leroy Sané (52 miljoen) en Thilo Kehrer (37 miljoen) wist de club nog een mooi bedrag over te houden. Ook de Covid-pandemie die gedurende het seizoen 2019/20 zijn intrede deed was een flinke knauw aan de financiën voor noodlijdende club. Voor Schalke was het een zegen dat de Bundesliga in de zomer destijds werd uitgespeeld.
Trainerskerkhof
Om competitief te blijven moest Schalke geld spenderen, zo meende de club. Er werd flink gespendeerd aan voormalig toptalent Breel Embolo, Nabil Bentaleb en Johannes Geis, maar geen van deze drie spelers wist te imponeren. Allen werden ze voor een lager bedrag verkocht en zo viel Schalke in financieel zwaar weer. Veel uitgaven, maar ook veel flops. Op 17 januari 2020 wint de ploeg in de Veltins Arena met 2-0 van Borussia Mönchengladbach. Hierna volgt een periode van 31 wedstrijden waarin de ploeg niet wist te winnen en blijft de club bijna een jaar lang zonder winst. Ook de uitgebroken oorlog tussen Oekraïne en Rusland had nadelige gevolgen voor Schalke. De relatie met het Russische aardgasbedrijf en geldschieter Gazprom werd beëindigd en van het tenue gehaald.
Op 9 januari 2021 wint de ploeg met 4-0 van TSG Hoffenheim, maar dit bleek slechts een stuiptrekking van een club in het nauw. Ook de teruggekeerde Klaas-Jan Huntelaar kon de aanstormende degradatie niet afwenden. In één seizoen stonden er vijf verschillende trainers aan het roer. David Wagner, Manuel Baum, Huub Stevens (interim), Christian Gross en Dimitrios Grammozis konden het tij niet keren. Degradatie was onvermijdelijk. Uiteindelijk was het verlies bij Arminia Bielefeld (1-0) op 20 april 2021 de definitieve nekslag en daalde de grootmacht af naar de 2. Bundesliga. In totaal sprokkelde Schalke slechts zestien punten bij elkaar. In de afgelopen veertien Bundesliga-seizoenen is Schalke daarmee de slechtste degradant.
Op en neer
In 2021/22 komt Schalke dus voor het eerst in dertig seizoenen uit op het tweede niveau, de 2. Bundesliga. Na een moeizame start met vier punten in de eerste vier duels komt de ploeg op stoom en eindigt het, met onder meer voormalig AZ-speler Thomas Ouwejan in de gelederen, op de eerste plaats. Simon Terodde is de grote man aan de zijde van Schalke met zijn dertig doelpunten. Vol goede moed promoveert Schalke terug naar de Bundesliga.
De Bundesliga blijkt echter een maatje te groot voor de Köningsblauen. Schalke kende een moeilijke eerste seizoenshelft, maar spetterde vanaf de winterstop meer tegen. Tussen 29 januari 2023 en 19 februari 2023 speelde de ploeg vier keer doelpuntloos gelijk. Stuttgart en Bochum werden verslagen en ook tegen de rivaal Dortmund werd met 2-2 gelijkgespeeld. Schalke leek toch de dans te ontspringen, maar kwam uiteindelijk, met name door de belabberde eerste seizoenshelft drie punten tekort en degradeerde op de slotdag van het seizoen terug naar het tweede niveau na een verlies tegen RB Leipzig.
Tegenwoordig
Schalke kent een barre periode in de 2. Bundesliga. De club reeg al snel de nederlagen aan elkaar en na het verlies in speelronde zeven werd de trainer Thomas Reis de laan uit gestuurd. Nadat eerst Matthias Kreutzer als interim-coach de ploeg onder zijn hoede nam werd in oktober de Belg Karel Geraerts aangesteld. De voormalig voetballer van onder meer Club Brugge en Standard Luik heeft de resultaten echter ook nog niet drastisch weten om te slaan. Na het verlies in speelronde acht bij Paderborn moest de ploeg uit veiligheidsredenen met een colonne aan beveiligers huiswaarts keren. Afgelopen weekend liet Schalke opnieuw na punten te pakken. Tegen nummer twee Holstein Kiel werd met 1-0 verloren, notabene door een doelpunt van oud-Schalke buitenspeler Steven Skrzybski. Niet alleen op voetballend vlak is de situatie van Schalke beschamend, maar ook op financieel vlak liggen er grote problemen. Bij een mogelijke degradatie naar de 3. Liga is het verliezen van een proflicentie bijna zeker, zo schreef Sky Sports journalist Robert Gherda in januari. "Volgens Sky informatie is een S04-licentie in de derde divisie in principe onmogelijk". meende Gherda destijds. De club heeft een schuld van maar liefst 165 miljoen. Schalke wacht dus nog een enorm spannende slotfase van de competitie, waarbij de druk op de spelersgroep gigantisch gaat worden. Ondanks de mindere resultaten kunnen de spelers wel rekenen op de onvoorwaardelijke support van de Schalke supporters. Ook nu de club in zwaar weer verkeert, blijven de supporters het stadion vullen.
Schalke krabbelde begin december 2024 iets op, maar bivakkeert nog altijd in de onderste regionen van de tweede divisie. Met 23 punten uit 21 wedstrijden neemt Schalke de veertiende plek in beslag. Dat zijn slechts twee punten meer dan nummer zeventien Hansa Rostock. Aankomend weekend speelt Schalke tegen directe concurrent Wehen Wiesbaden, die de dertiende plek op de ranglijst beet hebben. Goed nieuws voor Schalke is dat het toptalent Assan Ouédraogo bijna terug is van een enkelblessure. De rechtspoot is nog maar zeventien, maar vertolkte dit seizoen al een belangrijke rol. Ouédraogo kwam tot aan zijn blessure in november tot elf wedstrijden. De ploeg van trainer Geraerts heeft met Timo Baumgartl, Thomas Ouwejan, Derry John Murkin en Tomás Kalas vier ex-Eredivisionisten in de selectie.
Conclusie
De club voelt nog steeds de gevolgen van het wanbeleid dat de afgelopen jaren is gemaakt. Een trainerskerkhof, geen transferinkomsten en een falend bestuur, maken dat Schalke al enkele jaren een modderfiguur slaat. De club is er veel aan gelegen om niet het desastreuze voorbeeld op te volgen van Arminia Bielefeld. Die Blauen degradeerden in twee opeenvolgende seizoenen en vinden zichzelf nu bungelend terug aan de onderkant van 3. Liga en moet dus vrezen voor degradatie uit de Duitse voetbalpiramide. Een dergelijke situatie zou voor Schalke fataal zijn.
Op zoek naar een nieuwe carrièrekans? Laat je omscholen bij ESNW!
Meer nieuws
FC Barcelona overleeft reuzenkansen hekkensluiter en wint dankzij Fermín López
Tijjani Reijnders besluit uitstekend debuutseizoen met fraaie bekroning
Gerry Hamstra krijgt jaar na vertrek bij Ajax nieuwe kans in de Eredivisie
‘Feyenoord mag hopen op terugkeer van voormalig publiekslieveling’
Aandeelhouders Ajax eisen extra onderzoek naar Sven Mislintat
Deschamps heeft enorme verrassing in definitieve EK-selectie Frankrijk
Meer sportnieuws
Toch blijft het merkwaardig. 165 miljoen euro is natuurlijk veel geld, maar Schalke is echt een grote club. Daar zitten iedere thuiswedstrijd wel gewoon 61.000 mensen op de tribune en het stadion is naar mijn weten ook van Schalke zelf. Dan moet die schuld toch wel draagbaar kunnen zijn.
Ik bedoel; FC Twente zat in een veel penibelere situatie, waarbij er meer aan de hand was dan slechts een schuld en die schuld was op z'n hoogst zo'n 90 miljoen euro, al zat daar grotendeels wel de hypotheek van het stadion bij in. Er moeten toch wel partijen te paaien zijn om in die club te investeren? Daar heb je dan niet eens per se een eigenaar voor nodig.
De Duitse bedrijven hebben het grote sponsorgeld niet meer liggen valt te merken. Daar hebben alle clubs last van. Na het opzeggen van het Gazprom-contract (10mln p/j) en een andere sponsor in vorig seizoen in de 1e Bundesliga, heeft men maandenlang tevergeefs gezocht naar een grote nieuwe hoofdsponsor. Eén lucratieve sponsor haakte op het laatste moment af, waardoor vaste partner Veltins vervolgens als noodzaak is ingesprongen als shirtsponsor voor een kleine 3 mln, voor dit ene seizoen. Het is natuurlijk als potentiële sponsor nogal een risico om in te stappen in een sportief slecht draaiende club, die na een nieuwe degradatie misschien wel op amateurniveau verder moet.
Als Schalke een serieuze investeerder wilt die gedeeltelijk eigenaar wordt, zoals bijvoorbeeld Kühne bij HSV, dan zal het eerst van rechtsvorm moeten veranderen, want dat is met de huidige verenigingsvorm niet mogelijk. Nou denk ik dat de vereniging bij Schalke sowieso geen toekomst meer heeft, zeker met de situatie waar de club zich nu in bevindt. Men kan simpelweg niet genoeg inkomsten genereren op deze manier, om zich binnen afzienbare tijd financieel te versterken. Daarvoor moet de club per se 1e Bundesliga spelen.
Schalke heeft naast de schuld van 165 mln ook nog een negatief eigen vermogen van 100 mln. Vanaf volgend seizoen krijgen de Duitse profclubs puntenmindering als blijkt dat hun eigen vermogen (verder) is afgenomen. Het opnemen van nieuwe leningen (behalve herfinancieren van bestaande leningen) heeft dan ook geen zin en dat is na al die jaren bovendien een reden waardoor de club er financieel zo slecht voor staat. Rentekosten bedragen momenteel een kleine 10 mln per jaar, wat al een flinke hap uit de begroting neemt.
Uiteindelijk heeft Schalke na al die jaren nu niet zozeer meer een uitgaveprobleem, maar een inkomstenprobleem om financieel gezond te worden.
Wat hier niet genoemd wordt, maar Gazprom was de grote geldschieter van de club, dat was twee jaar geleden direct voorbij en sloeg een enorm gat in de begroting.
Was dat niet op te lossen met een lening dan? Ik heb het idee dat de club slachtoffer is geworden van heel veel verkeerde keuzes in een relatief korte tijd. Dan heb ik het niet eens over de situatie met Gazprom. De financiele problemen waren er daarvoor al en net als bij sommige andere clubs werd het aan het licht gebracht door de corona-periode die alles versnelde. De situatie met Gazprom kwam daarna pas.
Ik meen me hetzelfde te herinneren. Hadden dacht ik in 2019 nog het sportcomplex verbouwd voor iets van 100 mil. Alhoewel zo'n investering je nooit de das om mag doen, hadden ze in al die jaren ervoor helemaal geen gezonde buffer opgebouwd. Investeren in relatief dure spelers die vervolgens allen door het ijs zakken en gokken op verkoop van eigen spelers die vervolgens transfervrij weglopen. Gazprom was de kers op de taart.
Ik meende ook dat ze de bouw stop moesten zetten, maar dat weet ik niet zeker. Wel verloor de club zo'n 2 tot 3 miljoen euro per thuiswedstrijd in de coronatijd. Dat kan ik me nog herinneren.
Toch blijf ik het vreemd vinden dat er kennelijk geen investeerders of banken te paaien zijn. Zelfs nu is er eigenlijk nog genoeg onderpand en als ze de schulden herstructureren, moet het dat prima kunnen betalen. Maar goed, ik ken de ins-en-outs niet. Wellicht een supporter die er meer van weet?
De verbouwing van het Berger Feld met o.a. het trainingscomplex (wat trouwens hard nodig was) is inderdaad maar gedeeltelijk voltooid en tot nader order stopgezet vanwege gemiste omzet als gevolg van covid-19 (zo'n 50-60 mln) en de daaropvolgende degradatie.
Het Gazprom geld was wel de nekslag, ze waren toen juist weer een beetje op de goede weg in 2022 met promotie naar de Bundesliga. Maar zonder geld konden ze geen fatsoenlijke selectie samenstellen en degradeerden ze direct.
Het zou toch eeuwig zonde zijn voor het voetbal in Duitsland als Tradizionsverein Schalke '04 niet weet terug te keren op topniveau of zelfs verder afglijdt. De slapende reus Schalke '04 hoort gewoon in de Bundesliga thuis, al was het maar om weer de Kohlenpott derby te mogen smaken, het treffen tussen de giganten Borussia Dortmund ('09) en FC Schalke '04. Oud-spelers van Schalke zoals Youri Mulder en Klaas-Jan Huntelaar kunnen daarover meepraten. Andere Nederlandse spelers bij Schalke waren Orlando Engelaar, Ibrahim Afellay (huur), René Eijkelkamp, Johan de Kock, Marco van Hoogdalem en Jeffrey Bruma. Volgens mij heeft zelfs Wim Suurbier nog een jaar voor Schalke gevoetbald. Mooie club met een prachtige historie!
Zonde hoe het allemaal is gelopen voor deze mooie club. Zou toch graag nog wel eens een wedstrijd van Schalke willen bezoeken. Schijnt naar horen zeggen echt de moeite waard te zijn.
Leicester City, Deportivo lacaruna ook van soort gelijke verhalen.
Ongelofelijk eigenlijk clubs kunnen imploderen na sportieve successen.
Depor is ook niet echt een club met een grote aanhang of uit een grote stad.
Eigen leicester zelfde verhaal.
Leeds wel idd, beetje wat Newcastle eerder had en Napoli ook nog vlak na de eeuwwisseling.
Gelsenkirchen is nou ook allesbehalve een wereldstad. De omgeving is groot, de inhoud is schrikbarend. Schalke heeft een inmense aanhang, dat wel.
Klopt.
Beetje een Newcastle verhaal eigenlijk.
De 2 echte wereldsteden in Duitsland doen het niet echt goed op voetbalniveau 😅
Volgende keer Malaga?
Reageer
Je kunt niet reageren op oude documenten.