EK-kwalificatie: cruciale duels op het programma in razend spannende groepen

Langzaam maar zeker wordt duidelijk welke landen zich gaan plaatsen voor het EK 2024 én welke landen naast een ticket lijken grijpen. In sommige poules is de spanning er deels vanaf, terwijl er in andere groepen nog geen zinnig woord over de uitkomst van te zeggen. Hoe zit het ook alweer met de kwalificatie en wat is de stand van zaken in Groep A tot en met J? Voetbalzone zet het op een rijtje.

Door Jonathan van Haaster

Kwalificatie:
De nummers één en twee uit iedere poule plaatsen zich voor het EK 2024 in Duitsland. Bij een gelijk aantal punten is het onderling resultaat doorslaggevend, gevolgd door het doelsaldo in de onderlinge ontmoetingen en het aantal gemaakte doelpunten voor in die wedstrijden. In totaal plaatsen 24 landen zich voor het toernooi, dat volgend jaar tussen 14 juni en 14 juli gehouden wordt. Duitsland is als gastland automatisch geplaatst en wordt vergezeld door 20 landen die zich direct kwalificeren uit Groepen A tot en met J.

De drie overgebleven landen moeten zich zien te kwalificeren via de play-offs. Kwalificatie daarvoor wordt bepaald op basis van de Nations League-ranking. Twaalf landen krijgen op basis daarvan de kans om zich via de play-offs te plaatsen voor EURO 2024. Die twaalf landen worden verdeeld in drie groepen van vier landen. In elke groep worden twee halve finales gespeeld over één duel. De winnaars daarvan nemen het op in een finale, waarvan de winnaar een ticket voor EURO 2024 bemachtigt.

De landen die in aanmerking komen voor plaatsing voor play-offs worden bepaald op basis van de Nations League-ranking 2022/23. De Nations League bestond uit vier groepen in zowel Divisie A, B als C. De in totaal twaalf groepswinnaars hebben zich verzekerd van een play-offticket. Wanneer die landen zich echter ook via de reguliere EK-kwalificatie verzekeren van een startbewijs voor EURO 2024, schuift de play-offplek door in de Divisie op basis van de ranking, die is gebaseerd op achtereenvolgens positie in de groep, punten, doelsaldo, doelpunten voor, uitdoelpunten, aantal overwinningen, aantal uitoverwinningen, disciplinaire punten en tot slot de coëfficiëntranking.

Bijvoorbeeld: de groepswinnaars in Divisie A (Kroatië, Spanje, Italië en Nederland) lijken zich via de reguliere EK-kwalificatie te plaatsen. Op basis van de huidige standen in de EK-kwalificatiegroepen zijn Polen en Wales de eerstvolgende landen die in aanmerking komen voor een play-offticket. Omdat veertien van de zestien landen in Divisie A op dit moment virtueel via de EK-kwalificatie geplaatst zijn, zijn er slechts twee landen (Polen en Wales) over in Divisie A die de play-offs ingaan.

Omdat er vier landen nodig zijn per play-offgroep, schuift de ranking door naar de hoogstgeplaatste landen in Divisie B die op dit moment niet bij de eerste twee staan in hun EK-kwalificatiegroep. Als er geen vier landen uit één Divisie zijn die in aanmerking komen voor de play-offs, wat het geval lijkt te worden in Divisie A, krijgt Estland als de hoogst geklasseerde groepswinnaar in Divisie D hoe dan ook een play-off ticket. Dat land zou dan in 'Pad A' terechtkomen met Polen, Wales en het hoogst geklasseerde land uit Divisie B.

EK-kwalificatiegroep A:
Wat direct opvalt aan Groep A is de nog foutloze status van Schotland. The Tartan Army wist onder meer Spanje (2-0) en Noorwegen (1-2) al te verslaan en lijkt zijn tickets al te kunnen boeken. Schotland aast op wraak voor het desastreus verlopen EK 2020. Hoewel Engeland op Wembley op 0-0 werd gehouden, ging het nota bene in Glasgow mis tegen zowel Kroatië (1-3) als Tsjechië (0-2). Als de Schotten er daadwerkelijk in slagen kwalificatie te bewerkstelligen, zijn zij voor de vierde keer aanwezig op een EK. Nog nooit wist het land de groepsfase te overleven.

Spanje is de gedoodverfde favoriet om zich met Schotland te kwalificeren. Afgezien van de nederlaag in en tegen Schotland wist de drievoudig Europees kampioen al zijn wedstrijden te winnen. Spanje heeft bovendien twee punten meer én een wedstrijd minder gespeeld dan Noorwegen, het enige land dat Spanje nog zou kunnen bedreigen.

De laatste keer dat Noorwegen zich wist te plaatsen voor een eindtoernooi, was in 2000. Ondanks een zege in de openingswedstrijd tegen uitgerekend Spanje (0-1) was de groepsfase het eindstation voor de Løvene. Een maand na die uitschakeling kwam Erling Braut Haaland ter wereld. Met de superspits van Manchester City in de gelederen hopen de Noren eindelijk weer een gooi te doen naar een eindtoernooi.

Vooralsnog lijkt het daar niet van te komen, maar de opdracht is duidelijk: winnen van Cyprus (donderdag) én Spanje (zondag). Ook als de ploeg van bondscoach Ståle Solbakken daarin slaagt, moet het zijn laatste wedstrijd in Schotland winnen en bovendien hopen op nog een misstap van Spanje. Noorwegen zal dus vurig hopen dat Schotland opnieuw kan stunten tegen Spanje, voordat de Zuid-Europeanen drie dagen later naar Oslo komen.

Stand Groep A:
1. Schotland 5 - 15
2. Spanje 4 - 9
3. Noorwegen 5 - 7
4. Georgië 5 - 7
5. Cyprus 5 - 0

Programma Groep A:
12-10: Cyprus - Noorwegen
12-10: Spanje - Schotland

15-10: Georgië - Cyprus
15-10: Noorwegen - Spanje

Groep B:
In Groep B is Frankrijk vooralsnog foutloos. Les Bleus kunnen zich vrijdag al verzekeren van een ticket, als het erin slaagt Nederland te verslaan. Frankrijk geldt als één van de favorieten om de trofee volgend jaar mee naar huis te nemen. Mocht het tegen Oranje onverhoopt misgaan, dan plaatst het zich na de thuiswedstrijd tegen Gibraltar ongetwijfeld alsnog voor het eindtoernooi.

Het Nederlands elftal heeft zich een uitstekende dienst bewezen door in de vorige kwalificatieperiode zowel Griekenland (3-0) als Ierland (1-2) te verslaan. Puntenverlies tegen Frankrijk zou er echter voor zorgen dat Griekenland nog altijd een serieuze kandidaat is om Oranje van de tweede plek te stoten. Met het gegeven dat onderling resultaat doorslaggevend is aan het einde van de rit, heeft de ploeg van bondscoach Ronald Koeman zichzelf wel de nodige ademruimte verschaft.

Terwijl Oranje het opneemt tegen Frankrijk, nemen de Grieken het in Dublin op tegen Ierland. Op papier een lastige uitwedstrijd voor de Europees kampioen van 2004, maar gezien het feit dat Oranje de Ieren een genadeklap uitdeelden wacht Griekenland wellicht toch een minder zware wedstrijd. Bovendien weet Griekenland dat het maandag Oranje ontvangt in Athene.

Stand Groep B:
1. Frankrijk 5 - 15
2. Nederland 4 - 9
3. Griekenland 5 - 9
4. Ierland 5 - 3
5. Gibraltar 5 - 0

Programma Groep B:
13-10: Nederland Frankrijk
13-10: Ierland - Griekenland

16-10: Gibraltar - Ierland
16-10: Griekenland - Nederland

Groep C:
Met 13 punten uit 5 duels lijkt alleen Engeland zich al zo goed als zeker te plaatsen voor het EK. Daaronder is het echter nog spannend. Italië heeft net als Oekraïne en Noord-Macedonië zeven punten verzameld, maar gli Azzurri verzamelden dat totaal in vier duels, in tegenstelling tot zijn concurrenten die daar vijf wedstrijden voor nodig hadden.

Oekraïne en Noord-Macedonië gaan zaterdag uitmaken welk land zich als belangrijkste concurrent van Italië gaat presenteren. Op hetzelfde moment neemt Italië het in eigen huis op tegen Malta, waardoor de Italianen al zo goed als zeker drie punten kunnen bijschrijven. Na die wedstrijd reist Italië echter af naar Engeland, waar puntenverlies wél in het verschiet ligt.

Oekraïne lijkt gezien het resterende programma momenteel het meeste gevaar te vormen voor Italië, daar het het na het duel met Noord-Macedonië nog opneemt tegen Malta en Italië. Noord-Macedonië wacht een op het oog zwaarder programma: na Oekraïne volgen nog duels met Italië en Engeland.

Stand Groep C:
1. Engeland 5 - 13
2. Italië 4 - 7
3. Oekraïne 5 - 7
4. Noord-Macedonië 5 - 7
5. Malta 5 - 0

Programma Groep C:
14-10: Oekraïne - Noord-Macedonië
14-10: Italië - Malta

17-10: Engeland - Italië
17-10: Malta - Oekraïne

Groep D:
Donderdag wacht er direct een cruciaal duel in Groep D: Kroatië - Turkije. Met name Turkije zou zich een enorme dienst bewijzen met een resultaat. De ploeg van bondscoach Vincenzo Montella wacht na de wedstrijd in Osijek namelijk een clash met angstgegner Letland. De Baltische staat, dat met nul punten onderaan staat, maakt het Turkije opvallend genoeg altijd lastig. Eerder deze kwalificatieperiode won Turkije pas in de 95ste minuut, terwijl het het twee jaar geleden in de WK-kwalificatie nóg bonter maakte met de winnende in minuut 99. In de zes wedstrijden daarvoor wist Turkije Letland niet te verslaan.

Armenië en Wales zijn de landen die Turkije van de tweede plaats hopen te stoten. Beide landen hebben drie punten minder dan de Turken. Wales hoopt op een zege van Kroatië op Turkije, ook in de hoop dat de Kroaten de teugels ietwat laten vieren wanneer het zondag op bezoek komt in Cardiff.

Armenië moet winnen van Letland om ook in november een serieuze kans te houden op kwalificatie. De thuiswedstrijd tegen Wales zal dan veel duidelijk maken. Wales neemt het in de laatste speelronde in eigen huis op tegen Turkije, wat weleens een kraker van een ontmoeting zou kunnen opleveren.

Stand Groep D:
1. Kroatië 4 - 10
2. Turkije 5 - 10
3. Armenië 5 - 7
4. Wales 5 - 7
5. Letland 5 - 0

Programma Groep D:
12-10: Kroatië - Turkije
12-10: Letland - Armenië

15-10: Turkije - Letland
15-10: Wales - Kroatië

Groep E:
In Groep E is Albanië de verrassende leider, al heeft achtervolger Tsjechië, dat twee punten minder heeft, nog een wedstrijd tegoed. Van tevoren was Polen misschien wel de favoriet om de groep te winnen. De ploeg verloor echter al drie wedstrijden en lijkt een klein wonder nodig te hebben om kwalificatie te bewerkstelligen, al zal het hoogstwaarschijnlijk wel een play-offticket grijpen op basis van de Nations League-ranking.

Een overwinning van Polen tegen Faeröer Eilanden donderdag is de eerste noodzakelijke stap om de kans op reguliere kwalificatie in leven te houden. Daarna volgt de volgende, cruciale stap: Moldavië-thuis. Dat land staat twee punten boven Polen en heeft dat mede te danken aan de eerdere onwaarschijnlijke overwinning in de eerdere onderlinge ontmoeting. Moldavië keek tegen een 0-2 achterstand aan, maar mede dankzij twee treffers van huidig sc Heerenveen-spits Ion Nicolaescu werd het 3-2. Moldavië maakt zodoende nog altijd kans op zijn eerste EK-deelname ooit. Het 1-1 gelijkspel in maart tegen Faeröer Eilanden kan het land echter duur komen te staan.

De absolute kraker in deze speelronde is Albanië-Tsjechië. Albanië zet met een zege een reuzenstap richting zijn tweede EK-deelname ooit. In 2016 waren de Kuq e Zinjtë ook al van de partij. Ondanks een zeer verdienstelijk debuuttoernooi, inclusief een 0-1 zege op Roemenië, was de groepsfase toen het eindstation voor Albanië.

Tsjechië is sinds zijn onafhankelijkheid van Slowakije begin 1993 altijd van de partij geweest op het EK. Hoewel de hoogtijdagen met namen als Pavel Nedved, Jan Koller, Tómas Rosický en Milan Baros inmiddels al even in het verleden behoren, maakt de ploeg nog altijd een zeer degelijke indruk en heeft het kwalificatie in eigen hand. Voormalig Eredivisionist Václav Cerný heeft zich ontpopt tot cruciale speler. In de laatste twee kwalificatieduels was hij goed voor liefst drie treffers.

Stand Groep E:
1. Albanië 5 - 10
2. Tsjechië 4 - 8
3. Moldavië 5 - 8
4. Polen 5 - 6
5. Faeröer Eilanden 5 - 1

Programma Groep E:
12-10: Faeröer Eilanden - Polen
12-10: Albanië - Tsjechië

15-10: Polen - Moldavië
15-10: Tsjechië - Faeröer Eilanden

Groep F:
In Groep F lijkt alles verrassend genoeg al beslist. Zowel België als Oostenrijk staan na vijf wedstrijden op het keurige aantal van dertien punten. De twee landen lijken vooral uit te maken welk land zich als groepshoofd kwalificeert voor het EK.

Welk land stelt dan teleur? Zweden. De Scandinaviërs staan zeven punten achter de koplopers in de poule. Blågult deed wat het moest doen tegen de zwakkere broeders Azerbeidzjan (5-0) en Estland (0-5), maar heeft het in de onderlinge confrontaties met Oostenrijk laten liggen. In Wenen bleek een late dubbelslag van Christoph Baumgartner fataal (2-0), waarna de Alpenbewoners ook in Solna wisten te winnen (1-3). In dezelfde Friends Arena bleek ook België te sterk door een hattrick van Romelu Lukaku (0-3).

Stand Groep F:
1. België 5 - 13
2. Oostenrijk 5 - 13
3. Zweden 5 - 6
4. Azerbeidzjan 5 - 1
5. Estland 5 -1

Programma Groep F:
13-10: Oostenrijk - België
13-10: Estland - Azerbeidzjan

16-10: België - Zweden
16-10: Azerbeidzjan - Oostenrijk

Groep G:
Hongarije maakt een uitstekende kans om zich te kwalificeren voor het EK. De Machtige Magyaren staan na vier duels bovenaan met tien punten, evenveel als achtervolger Servië, dat daarvoor vijf wedstrijden nodig had. De twee landen nemen zaterdag in de Puskás Aréna in Budapest tegen elkaar op. Hongarije is bij winst zo goed als zeker van plaatsing, al kan het zich nog wat puntenverlies permitteren.

Dat geldt minder voor Servië. Dat land voelt de hete adem van uitgerekend Montenegro in de nek. Die twee landen waren tot medio 2006 één land en kwamen op het WK dat jaar nog gezamenlijk uit tegen het Nederlands elftal. Montenegro komt zaterdag niet actie in de WK-kwalificatie en hoopt vurig dat Hongarije Servië weet te verslaan. In dat geval zou Montenegro dinsdag de kans krijgen om over Servië heen te klimmen wanneer de twee landen het in Belgrado tegen elkaar opnemen.

De grote teleurstelling in de groep is Bulgarije. De halve finalist van het WK 1994 plaatste zich in 2004 voor het laatst voor een eindronde en heeft het sindsdien bijzonder lastig.

Stand Groep G:
1. Hongarije 4 - 10
2. Servië 5 - 10
3. Montenegro 5 - 8
4. Bulgarije 5 - 2
5. Litouwen 5 - 2

Programma Groep G:
14-10: Hongarije - Servië
14-10: Bulgarije - Litouwen

17-10: Litouwen - Hongarije
17-10: Servië - Montenegro

Groep H:
De spannendste groep is zonder twijfel Poule H. Slovenië staat momenteel bovenaan met dertien punten uit zes duels. Kazachstan, de nummer vier, heeft slechts één punt minder. Denemarken en Finland bezetten momenteel de tweede en derde plek.

Denemarken lijkt op dit moment de beste papieren te hebben. De ploeg van bondscoach Kasper Hjulmand neemt het zaterdag in eigen huis op tegen Kazakhstan en mag het drie dagen later laten zien tegen San Marino. Alles minder dan zes punten zal voelen als een grote teleurstelling voor de halve finalist van het afgelopen EK. De Denen zijn echter gewaarschuwd, daar het in maart ondanks een 0-2 voorsprong met 3-2 verloor in en tegen Kazachstan.

De Kazachen kennen een historisch goede kwalificatiecampagne. Echter wacht het nog een uitdaging ter grootte van zijn eigen gigantische oppervlakte om zich daadwerkelijk te plaatsen. Na de wedstrijd in en tegen Denemarken blijft de ploeg van bondscoach Magomed Adiyev in Noord-Europa, voor de confrontatie in Helsinki tegen Finland.

De Finnen, die hopen op hun tweede EK-deelname op rij, nemen het zaterdag op tegen de Slovenen en ook dat belooft een absolute kraker te worden. Finland won het eerdere onderlinge duel met 2-0, maar weet dat een nederlaag in Ljubljana waarschijnlijk fataal zou zijn. Slovenië heeft een punt meer dan Finland én weet dat dinsdag het duel met het teleurstellend presterende Noord-Ierland wacht. De enige keer dat Slovenië zich (als onafhankelijk land) wist te plaatsen voor een EK was in 2000. Ondanks drie treffers van sterspeler Zlatko Zahovic in de groepsfase wist het land toen geen overwinning te behalen.

Stand Groep H:
1. Slovenië 6 - 13
2. Denemarken 6 - 13
3. Finland 6 - 12
4. Kazachstan 6 - 12
5. Noord-Ierland 6 - 3
6. San Marino 6 - 0

Programma Groep H:
14-10: Denenmarken - Kazachstan
14-10: Slovenië - Finland
14-10: Noord-Ierland - San Marino

17-10: San Marino - Denemarken
17-10: Finland - Kazakhstan
17-10: Noord-Ierland - Slovenië

Groep I:
De oorlog tussen Israël en Hamas heeft directe gevolgen voor de speelkalender in Groep I. De wedstrijd Israël - Zwitserland is uitgesteld naar 15 november. Zwitserland neemt het zondag wel in eigen huis op tegen Wit-Rusland, wat een haast zekere zege voor het Alpenland lijkt te worden. Een derde EK-deelname op rij lonkt voor de Zwitsers.

Roemenië komt wel gewoon beide speeldagen in actie. De kwartfinalist van EURO 2000 hoopt zich te plaatsen voor zijn eerste eindtoernooi sinds 2016 en heeft daarvoor goede papieren. Donderdag en zondag neemt het land het op tegen respectievelijk Wit-Rusland (uit) en Andorra (thuis).

Roemenië staat met twaalf punten op de tweede plaats achter Zwitserland (14 punten), maar voor Israël (11 punten). Zes punten tegen Wit-Rusland en Andorra zijn een must gezien de zware laatste wedstrijden die Roemenië resteren. Israël (uit) en Zwitserland (thuis) beloven pittige wedstrijden te worden.

Stand Groep I:
1. Zwitserland 6 - 14
2. Roemenië 6 - 12
3. Israël 6 - 11
4. Wit-Rusland 6 - 4
5. Kosovo 6 - 4
6. Andorra 6 - 2

Groep J:
Portugal gaat foutloos aan kop in Groep J. De Europees kampioen van 2016 heeft achttien punten verzameld uit zes duels en kan zich vrijdag al verzekeren van kwalificatie tegen de nummer twee in de poule, Slowakije.

De Slowaken maken – ongeacht het resultaat in Porto – een goede kans om zich achter Portugal te kwalificeren. Belangrijkste concurrent voor het land is opvallend genoeg Luxemburg, dat drie punten minder heeft dan Slowakije, maar vier punten meer heeft verzameld dan Bosnië & Herzegovina en IJsland.

Luxemburg wacht vrijdag een cruciale confrontatie met IJsland, dat voor zijn laatste (theoretische) kans vecht voor directe kwalificatie. Wel lijkt het land zich te plaatsen voor de play-offs. Mocht Luxemburg erin slagen te winnen in Reykjavik, komt het in punten gelijk met Slowakije als dat land verliest van Portugal. Dan wordt het pas écht interessant: maandag staat Luxemburg - Slowakije op het programma. De eerdere onderlinge ontmoeting in Trnava eindigde in 0-0, waardoor Luxemburg bij een zege op Slowakije ook altijd het voordeel van het onderling resultaat zal hebben.

Stand Groep J:
1. Portugal 6 - 18
2. Slowakije 6 - 13
3. Luxemburg 6 - 10
4. Bosnië & Herzegovina 6 - 6
5. IJsland 6 - 6
6. Liechtenstein 6 - 0

Programma Groep J:
13-10: Portugal - Slowakije
13-10: IJsland - Luxemburg
13-10: Liechtenstein - Bosnië & Herzegovina

16-10: Luxemburg - Slowakije
16-10: Bosnië & Herzegovina - Portugal
16-10: IJsland - Liechtenstein