‘Nederlands’ HNK Rijeka koerst met ‘Italiaanse Abramovich’ af op titel

RIJEKA - “We hebben de kaarten voor de belangrijkste wedstrijd van het seizoen in recordtempo verkocht. De spelers zullen in de ‘novom velikom derbiju’ (de nieuwe grote derby, red.) daverend worden gesteund.” Heel Rijeka leeft toe naar de thuiswedstrijd van volgende week zaterdag tegen Dinamo Zagreb. Alle kaarten waren binnen het uur weg, zo meldde de club in een persbericht, en in het duel met Dinamo kan de plaatselijke HNK een grote stap zetten naar het kampioenschap. In Rijeka vertrouwt men erop dat het heel snel afgelopen is met de hegemonie van Dinamo Zagreb.

DOOR GIJS FRERIKS

Dinamo werd de laatste elf seizoenen steeds kampioen van Kroatië en is met achttien titels op zak de recordkampioen. Hajduk Split volgt met zes gouden medailles en NK Zagreb stond in het seizoen 2001/02 met de schaal in de handen, met dank aan de 21 doelpunten die topscorer Ivica Olic maakte. Het moge duidelijk zijn dat Dinamo het voor het zeggen heeft in eigen land, maar daar kan in het huidige voetbaljaar wel eens een einde aan komen. Met nog elf speelronden voor de boeg kijkt Dinamo tegen een achterstand van vier punten aan op Rijeka. Ofschoon de nummers één en twee elkaar nog twee keer treffen en er dus nog van alles mogelijk lijkt, worden de kampioenskansen van Dinamo dit keer niet hoog ingeschat. De teneur is dat als Rijeka zijn normale niveau blijft halen, die ploeg zich in mei voor het eerst in de geschiedenis de beste van de 1. HNL zal mogen noemen.

Telegram schreef in november dat Rijeka het beste voetbal van de competitie speelt: men leunt op een hechte defensie, maar laat ook vaak fraai voetbal zien met snelle en korte combinaties. Het medium stelde vast dat Rijeka voorheen te boek stond als een radnicka' momcad, een arbeidersploeg, als een team met enkel en alleen noeste werkers. Maar: door de komst van onder anderen Mario Gavranovic, Alexander Gorgon en met name Franko Andrijasevic heeft Rijeka er ook enkele ‘artiesten’ bij gekregen, zo luidde de analyse. Rijeka eindigde de afgelopen drie jaar constant als tweede, maar de volmaakte combinatie tussen strijd en het bij vlagen verfijnde voetbal heeft het team nu dus aan de eerste plaats geholpen.

Dat is niet de enige verklaring voor het succes, want de grote architect ervan is Matjaz Kek. De voormalig bondscoach van Slovenië vertrok in februari 2013 naar Rijeka en mag zich inmiddels de langszittende én vaakst winnende coach in de historie van Rijeka noemen. Hij pakt gemiddeld 2,14 punten per wedstrijd en gidste de Rijecki bijeli tweemaal naar de groepsfase van de Europa League én naar de eindzege in de beker en de nationale Supercup. “Ik heb met Roberto Donadoni getraind, maar een trainer als Kek kom je niet gauw tegen”, zei rechtsachter Stefan Ristovski in februari in Vecernji List. “Hij geeft je het gevoel dat het hem niet uitmaakt of je een nobody bent of Cristiano Ronaldo. Hij geeft om al zijn spelers en geeft nooit op. Hij is gewoon een toptrainer”, aldus Ristovski.

Kek is een coach die veel waarde hecht aan discipline, een betrouwbare defensie en een goede organisatie. Positiewisselingen en frivoliteiten zijn bij hem uit den boze, maar juist doordát hij zo duidelijk is naar zijn spelers, weet iedereen wat er van hem verwacht wordt, zo stellen commentatoren in Kroatië. Goal concludeerde bijvoorbeeld: “Onder de vleugels van Kek en Gabriele Volpi is Rijeka uitgegroeid tot een gevaarlijke en niet te onderschatten tegenstander. Het contrast met de chaotische onrust bij Dinamo Zagreb is groot, want de club uit de derde stad van Kroatië blijft in zijn geheel kalm. Het aanvallende, verrassende en attractieve spel doet ons bovendien geloven dat het monopolie van Zagreb spoedig ten einde kan komen.” Het project ‘Rijeka Kampioen’ van Volpi is bijna geslaagd.

Gabriele Volpi is een oliemagnaat die de eigenaar is van waterpoloteam Pro Recco en de Italiaanse Serie B-ploeg Spezia en sinds de winter van 2012 mag hij zich dus ook de grootaandeelhouder van HNK Rijeka noemen. Hij nam voor ongeveer zeven miljoen euro zeventig procent van de aandelen over (de overige dertig procent zijn in handen van de gemeente) en liet weten serieus te willen investeren in de selectie én dat hij een nieuw stadion wilde laten bouwen. Hij werkte allereerst Rijeka’s schuld van 2.150.000 euro weg en inderdaad: Volpi investeerde in de selectie door relatief grote namen als Gavranovic, Andrej Kramaric, Bekim Balaj en Filip Bradaric te halen, maar betaalde slechts één keer een hogere transfersom dan zes ton. Volpi wordt ook wel de 'Roman Abramovich van Italië' genoemd, maar geeft dus wel aanzienlijk minder uit dan zijn Russische collega.

Hoe dan ook: met dank aan de investeringen van Volpi verdubbelde de begroting van Rijeka naar acht miljoen euro, al moest er voor het lopende seizoen wel gesneden worden omdat de investeringsmaatschappij van Volpi - Orlean Invest- het moeilijk had en bijna tienduizend werknemers moest ontslaan. “We zullen het budget met dertig, veertig procent moeten inkrimpen. De begroting was circa acht miljoen, wat inhoudt dat we het voor het komende seizoen met vijf, zes miljoen moeten doen”, zei algemeen directeur Damir Miskovic in juni al in Novi List. Het voortbestaan van Rijeka is volgens de club nooit in het geding geweest, maar de problemen bij Orlean zorgden er wel voor dat er minder geïnvesteerd kon worden. De club betaalde een huursom van 150.000 euro voor verdediger Dario Zuparic, maar verder werd er voor het huidige seizoen geen cent uitgegeven aan nieuwe spelers.

Kek moest dan ook werken met een relatief smalle selectie en was daarom als de dood dat er veel blessures zouden volgen of dat zijn belangrijke krachten in de winter zouden vertrekken. De oefenmeester kon uiteindelijk opgelucht ademhalen, want verdediger Matej Mitrovic was de enige sleutelspeler die Rijeka verliet. Hij ging voor vier miljoen euro naar Besiktas. Er was wel interesse in anderen, maar die spelers bleven. Een bod van tweeënhalf euro van Sampdoria op back Ristovski werd afgeslagen en ook Atlético Madrid, Sporting Portugal, Besiktas en Medipol Basaksehir zouden serieuze interesse hebben getoond in de Macedoniër, maar slaagden er niet in om hem ook in te lijven. Diezelfde Ristovski werd in mei overigens ook nog in verband gebracht met een transfer naar Ajax.

West Bromwich Albion zou vergeefs een bod hebben uitgebracht op middenvelder Bradaric en sterspeler Andrijasevic kon naar Beijing Enterprises Group. De Chinezen boden vijfenhalf miljoen euro, maar dat voorstel werd afgeslagen en de 25-jarige international had zelf ook geen trek om naar Beijing te verkassen, hoewel hij er wel twee miljoen op jaarbasis had kunnen verdienen. Anderlecht en Standard Luik waagden ook nog een poging bij Andrijasevic, maar vingen bot en zo hield HNK Rijeka de selectie voor de tweede helft van het seizoen keurig bij elkaar. Volpi deed overigens nog wel een poging om de selectie in januari van enig vers bloed te voorzien, maar spelers als Nikica Jelavic, Michael Essien en Niko Kranjcar bleken niet haalbaar. Zij kozen voor respectievelijk Guizhou Hengfeng Zhicheng, Persib Bandung en een langer verblijf bij Rangers FC.

“Het klopt dat ik contact heb gehad met Rijeka, maar ik wil mijn loopbaan niet afsluiten in Kroatië”, gaf middenvelder Kranjcar begin maart toe in gesprek met Vecernji List. Rijeka slaagde er dus niet in om in de tussentijdse transfeperiode grote transfers te realiseren en daarnaast moest de bouw van het nieuwe stadion worden uitgesteld en is het nieuwe vijfjarige contract voor Kek nog altijd niet geregeld. Ondanks die tegenvallers verwacht men in Rijeka dat eigenaar Volpi in de zomer weer kan en zal investeren en dat de aanval op Dinamo Zagreb vervolgens definitief kan worden ingezet. Zoals eerder vermeld zit Volpi in de oliehandel. Zijn bedrijf Orlean Invest investeert voornamelijk in Nigeria en Angola, maar wie op de hele structuur inzoomt, komt ook een Nederlandse link tegen.

HNK Rijeka werd officieel namelijk niet gekocht door Orlean Invest, maar door de Stichting Social Sport. Dat is een foundation die zich inzet voor ‘het promoten, realiseren, verbeteren en ondersteunen van sport- en culturele activiteiten in en buiten Nederland’, zo valt er in de omschrijving in het handelsregister te lezen. Deze foundation staat ingeschreven op een monumentaal pand in de Nieuwmarktbuurt in Amsterdam en wordt bestuurd door de 44-jarige Andrea Carollo, de 67-jarige Enrico Conti en het Zenco Management van de 63-jarige Rotterdammer John de Jong. Waarom koopt een Nederlandse foundation een club in Kroatië? We vragen het journalist Aleksandar Holiga. “Stichting Social Sport is een bedrijf van Volpi dat ieder jaar een bepaald bedrag van de omzet steekt in gemeenschappelijke sportprojecten.”

“Je kunt ze daarom zien als maatschappelijk verantwoorde weldoeners die van sport houden, of je kunt ze beschouwen als belastingontwijkers. Misschien is het van allebei wel een beetje, maar de link tussen Nederland en Rijeka houdt volgens mij op bij het feit dat Stichting Social Sport gevestigd is in Amsterdam”, aldus Holiga. Op het veld is de Nederlandse inbreng bij HNK Rijeka tot dusverre beperkt gebleven tot één voetballer, want de momenteel clubloze rechtsbuiten Sergio Zijler speelde in 2011 vier wedstrijden in het eerste elftal. In dat seizoen eindigde Rijeka nog als negende, in de grijze middenmoot van de hoogste afdeling van Kroatië. Ongeveer zes jaar later ziet de wereld er voor de havenstedelingen dus heel anders uit en lonkt het eerste kampioenschap in de clubhistorie.

Rijeka had overigens al eerder, in het seizoen 1998/99, met de titel aan de haal moeten gaan. De koploper speelde op de laatste speeldag thuis tegen NK Osijek en leek met 2-1 te winnen, maar de scheidsrechter keurde de treffer vanwege buitenspel af en daardoor nam Dinamo Zagreb de koppositie over. De goal van Rijeka had nooit afgekeurd mogen worden en later werd bekend dat president Franjo Tudman, een fervent supporter van Dinamo, druk had uitgeoefend op de arbitrage om op die manier zijn favoriete club aan de titel te helpen. De titel werd echter nooit ‘teruggegeven’ aan Rijeka. Rijeka kan Dinamo dit seizoen daarom niet alleen van de troon stoten, maar kan ook een rekening uit het verleden vereffenen. Achttien jaar na de schande van 1999 volgt er mogelijk gerechtigheid voor Rijeka.