Mickey Mouse of Hulk competitie?

De Nederlands Eredivisie. Geliefd om zijn attractiviteit, maar even vaak beschimpt om de lage kwaliteit. Al jarenlang is het voor Nederlandse clubs een gevecht tegen de bierkaai op het Europese toneel. Clubs uit de vier grote voetballanden Engeland, Spanje, Duitsland en Italië zijn allemaal rijker, mogen meer schulden opbouwen en hebben een grotere aantrekkingskracht op internationale toppers. Toppers die wij in Nederland onmogelijk vast kunnen houden wanneer wij ze eenmaal in onze gelederen hebben. Om die reden wordt de Eredivisie dan ook de Mickey Mouse-competitie genoemd. Leuk om naar te kijken, maar niet serieus te nemen.

Is dat ook een terechte benaming? De afgelopen decennia zijn er drie Nederlandse clubs geweest die incidenteel, of over een langere periode de Nederlandse competitie op de internationale kaart hebben gezet. Feyenoord, PSV en Ajax wisten alle drie een Europacup I/Champions League te winnen en speelden meerdere malen een verloren finale in een Europees bekertoernooi. Andere Nederlandse clubs hebben ook nog periodes moedig meegestreden op de hoogste podia voor clubteams, al leverde dat geen prijzen op. Weemoedig kijken wij Nederlanders nog wel eens terug naar de tijd ‘dat wij internationaal nog mee telden’.

Een korte terugblik op onze nationale competitie. De eerste helft van de twintigste eeuw stond het voetbal in Nederland in zijn kinderschoenen. Spelers waren amateur of semi-prof en pas na de Tweede Wereldoorlog kwam er een landelijke competitie waarin de sterkste clubs direct tegen elkaar streden om het landskampioenschap. In 1954 werd het betaald voetbal ingevoerd waarvan alleen Feyenoord, Ajax en PSV tegenwoordig nog kunnen zeggen dat zij vanaf de beginjaren onafgebroken in de Eredivisie hebben gespeeld.

Op het internationale vlak begonnen de Nederlandse clubs zich te roeren in de jaren zestig. In het seizoen ‘61/’62 speelden Feyenoord en Ajax bijvoorbeeld tegen elkaar in de finale van de International Football Cup, de voorloper van de Intertoto Cup, en in ’69 verloor Ajax de finale van de Europacup I. In de jaren ’70 wonnen zowel Feyenoord (’70) als Ajax (’71, ’72 en ‘73) de Europacup I, waarbij Ajax deze titel zelfs tweemaal op rij prolongeerde. Een unieke prestatie, die tot op de dag vandaag nog maar door weinig clubs is geëvenaard. Op andere podia werden er in Europees verband ook de nodige titels binnengehaald zoals de Europese Supercup (Ajax ’72 en ’73) en de UEFA Cup (Feyenoord ’74 en PSV ’78). Dit zijn de meest succesvolle jaren geweest in de geschiedenis van het Nederlandse voetbal en zorgde in de jaren tachtig al voor weemoed naar ‘die goeie ouwe tijd’. In deze periode begon de benaming van de Eredivisie als Mickey Mouse competitie aan zijn opmars, want onze competitie stelde toch niks meer voor vergeleken met de jaren zeventig. Het duurde dan ook tot ’87, voor er weer een groot succes werd behaald. Ajax won de finale van de Europacup II terwijl PSV het jaar erop het huzarenstukje leverde door de finale van de Europacup I via strafschoppen van Benfica te winnen.

Wederom dacht men dat dit waarschijnlijk de laatste keer was dat een Nederlandse club ooit nog op het hoogste treetje van een Europees podium zou staan, gezien de onderlinge verschillen met de Europese topcompetities. In Italië en Spanje kon men een veelvoud verdienen ten opzichte van Nederland en vele grote sterren togen naar voetbalsteden als Milaan, Madrid, Rome of Turijn. Ook de Belgische competitie had vanwege het belastingvoordeel aantrekkingskracht op Nederlandse spelers. Het einde van onze Eredivisie als serieuze competitie was nabij.

In ’92 wist Ajax de UEFA Cup te bemachtigen terwijl in ’95 iets plaats vond waar niemand ooit van had durven dromen. Ajax won de derde editie van de Champions League, terwijl de slag met het buitenland op financieel vlak toen al verloren was. Dit jaar betekende tevens de intrede van het befaamde Bosman-arrest, waardoor spelers gratis de deur uit konden lopen aan het einde van hun contract. Tot die tijd moest er altijd een transfersom betaalt worden voor een speler. Mede hierdoor zijn de sterren van het Ajax van toen grotendeels voor niks de deur uit gelopen in de jaren na het behaalde succes. Desalniettemin wist Ajax nog eenmaal de finale van de Champions League te halen in 1996 al werd er deze keer wel verloren. Nederland treurde opnieuw. Het einde van het Nederlandse voetbal in Europa was nabij. Nooit zou een Nederlandse club nog eens een Europese prijs omhoog houden.

In 2002 wist Feyenoord vriend en vijand te verbazen door te doen wat voor onmogelijk werd geacht. De UEFA Cup werd gewonnen en internationale grootmachten als Glasgow Rangers, Internazionale en Borussia Dortmund vonden hun Waterloo tegen de club uit Rotterdam. De euforie was groot en hierna zou onze Mickey Mouse-competitie echt gaan afbrokkelen tot een hopeloos slechte competitie. Toch wist Ajax in 2003 de kwartfinale van de Champions League te bereiken en werd het lullig uitgeschakeld tegen AC Milan. Twee jaar later was het datzelfde AC Milan dat PSV van een finaleplaats beroofde door een late goal van Massimo Ambrosini. In hetzelfde seizoen was het AZ dat het ook goed deed en net geen finaleplaats in de UEFA Cup wist te bereiken.

Moraal van het verhaal? Door de jaren heen is de Eredivisie meermaals afgeschreven als serieuze competitie. Wellicht is het ook wel waar dat de competitie op zich niet hoogstaand is. Toch hebben Nederlandse clubs meermaals bewezen meer te zijn dan een Mickey Mouse, die alleen maar meedoet voor zijn plezier. Het aangeprate minderwaardigheidscomplex van de Nederlanders is daarom in mijn ogen ongegrond. Mij doen deze clubs meer denken aan de Hulk, het groene monster. Zo op het eerste gezicht een doodgewone man (lees: club) met weinig bijzondere capaciteiten, maar op het moment dat er een club is die spelers heeft die zo ontzettend gefrustreerd/gemotiveerd zijn om te winnen kunnen ze boven zichzelf uit stijgen. Het grote voordeel van onze Eredivisie is dat spelers zich in de kijker willen spelen voor de grote competities en daardoor barsten van de motivatie, daar waar spelers uit de grote competities ‘er al zijn’. Misplaatste arrogantie van grote teams is al vaker afgestraft door Nederlandse clubs met een grote bewijsdrang en een gezonde portie lef. Inventieve transfers, wat ervaren rotten en een goede jeugdopleiding kunnen je al een eind op weg helpen. Ook dit seizoen hadden ‘we’ door kunnen zijn in de Champions League en hadden ‘we’ meerdere clubs die lang mee bleven doen in de UEFA Cup. AZ en Ajax bewezen, tegen hoger ingeschaalde clubs met veel grotere budgetten, dat het mogelijk is om van ze te winnen. Misschien staat er ook dit jaar wel een Hulk op, als we maar gefrustreerd en boos genoeg zijn over het feit dat het niet lukt.