De Helden van Kiev
Het voorjaar vecht zich voorbij de koude winter, maar moet zich voorlopig gewonnen geven. Het is grauw en kil in Kiev. Op weg naar een buitenwijk van de hoofdstad, flitst het gerenoveerde NSK Olimpiejsky stadion voorbij. Over enkele maanden zal hier de nieuwe Europees Kampioen worden gekroond. Er zal worden gejuicht en gefeest. Groter kan het contrast met de plek die ik ga bezoeken niet zijn; het massagraf Babi Jar.
Van kinds af aan slurp ik ‘geschiedenis’ op. Ik ben gek op historische verhalen: van ontdekkingsreizen tot grote veldslagen, maar de Tweede Wereldoorlog fascineert me het meest. Die vreemde interesse brengt mij hier. Aan de rand van een gedempte kloof net buiten Kiev. Terwijl het is gaan motregenen en mijn chauffeur verveeld op een steen zijn zoveelste sigaret opsteekt, tuur ik angstig naar beneden. Onder dit bladerdek liggen naar schatting 100.000 mensen –voornamelijk Joden- begraven. Volgens sommige bronnen zelfs 250.000. Tussen dat onvoorstelbare aantal slachtoffers liggen enkele dappere voetballers, waaronder Nikolaj Trusevitsj. Bakker van beroep. Voetballer van FC Start.
Het is de zomer van 1942. De Duitsers rammelen aan de poorten van Moskou en hebben een spoor van vernieling achtergelaten in de reeds ingenomen landen. Hongarije, Roemenië, Tsjechië, Slowakije en Oekraïne zijn opgeslokt door het hongerige Reich. Om de Duitse suprematie te onderstrepen, besluit de propagandaleiding een aantal voetbalwedstrijden te organiseren tussen een team van de Luftwaffe (Flakelf) en plaatselijke elftallen.
Uiteraard worden de selecties van de bezette landen ook op het veld onder de voet gelopen. Alleen het lokale Oekraïense team moet nog worden verslagen: FC Start. Een samengesteld elftal dat grotendeels bestaat uit spelers van het door de oorlog opgeheven Dynamo Kiev. De spelers, sinds de oorlog werkzaam als broodbakkers, zien de voetbalwedstrijd als een ideale mogelijkheid om hun bezetters een les te leren.
Terwijl het publiek een vernedering verwacht, wint FC Start met liefst 5-1 van de vijand. Het Zenith Stadion barst uit zijn voegen. De toeschouwers kraaien van geluk. De Duitse generaals verlaten het ereterras met schaamrood op de kaken. Wat een afgang! In plaats van represailles besluiten de Duitsers een revanchewedstrijd te organiseren. Alles wordt in werking gesteld om een nieuwe vernedering te voorkomen. De beste spelers komen in allerijl over uit Beieren en Berlijn en de wedstrijd wordt groots aangekondigd. Zoveel mogelijk mensen moeten de vernedering van Oekraïne aanschouwen en inzien dat het Arisch ras onverslaanbaar is.
Drie dagen later. Ondanks de verzengende hitte is het stadion weer volgelopen. In tegenstelling tot de eerste wedstrijd, is de sfeer anders. Grimmiger. Soldaten van de Wehrmacht staan langs het veld, de complete Duitse legerleiding is aanwezig. De scheids, gestoken in SS-kostuum, beveelt de spelers van Start voorafgaand aan de wedstrijd de Hitler-groet te brengen. Maar de Oekraïners laten zich niet intimideren. Ze beseffen dat zij een daad van verzet kunnen plegen, dat het volk kan inspireren en hoop kan geven.
Als de spelers van Start het veld betreden, steken zij hun hand uit, ballen het tot een vuist en schreeuwen een Sovjet-leus. Het publiek juicht. De toon is gezet. De Duitsers beginnen sterk. Met dank aan de scheidsrechter, die alle overtredingen van Flakelf toelaat. Zelfs als de keeper na een schop bewusteloos op het veld ligt, waardoor de Duitsers de 1-0 kunnen scoren, fluit hij niet. Maar het moedige Start herpakt zich. Nog voor rust weten de bakkers uit Kiev drie keer te scoren.
Tijdens de rust betreedt de scheidsrechter nogmaals de kleedkamer om de spelers van Start duidelijk te maken dat zij spelen met hun leven. Letterlijk. Maar ook dit dreigende bericht kan de Oekraïners niet beangstigen. Ze blijven voetballen en overlopen de bezetters. Als het eindsignaal nadert en de stand 5-3 is in het voordeel van FC Start begint verdediger Aleksey Klimenko aan een slalom langs de defensie en keeper, om daarna de bal niet over de doellijn, maar terug richting de middencirkel te schoppen. Verzet op het veld.
De toeschouwers zijn vol van trots, tranen rollen over de wangen. Maar de stemming slaat om als de soldaten de lopen van hun geweer op de spelers richten en het veld wordt bestormd. Waar iedereen bang voor was, gebeurt. In de verwarring weten drie spelers te ontkomen, zij overleven uiteindelijk de oorlog. De overige acht spelers worden opgepakt en geëxecuteerd.
Keeper en aanvoerder Nikolaj Trusevitsj –met het rood-zwarte tenue nog om de schouders- knielt die dag op het bladerdek waar ik op sta. Op de rand van het met lijken gevulde ravijn Babi Jar. Hij voelt het koude ijzer van een geweer in zijn nek, doet een schietgebed, staat op en schreeuwt: "De Rode Sport gaat nooit verloren!" Terwijl zijn kreet over de heuvels waait klinkt het schot. Onhoudbaar.
Mijn chauffeur vertrapt zijn sigaret en gebaart mij mee te komen. Een dik kwartier later stopt de auto op de plek waar vroeger het Zenith Stadion stond. Hier staat een monument ter nagedachtenis van de dappere voetballers van FC Start, die het volk in de donkerste dagen hun trots en hoop terug gaven.
“For our beautiful presence
They fell in a fight...
For ages your glory won't fade,
The fearless hero-athletes.”
Ga jij die Jackpot winnen? Koop dan nu je lot voor de trekking en speel mee!
Meer nieuws
Verbeek ergert zich mateloos na GAE - Feyenoord: ‘Ga gewoon voetballen man!’
Hedwiges Maduro gaat Ajax verruilen voor hoofdtrainerschap Almere City
Jürgen Klopp laat zich uit over Arne Slot en geeft hem een mooi compliment
Dit is de enige competitie in de top 30 van Europa die VAR niet gaat invoeren
‘Galatasaray wil zich versterken en is van plan om toe te slaan bij Man United’
PSV passeert Ajax op ranglijst van tv-gelden Eredivisie en krijgt mooi bedrag
Meer sportnieuws
Wow man, serieus! Ik vind dit, persoonlijk, echt een prachtig stuk; je schrijfstijl, onderwerp en originaliteit vind ik echt klasse. Meer kan ik er eigenlijk niet over kwijt. 5 verdiende sterren.
Prachtig verhaal. Ik vind het mooi om te lezen dat je over de geschiedenis schrijft. De tweede wereldoorlog ligt steeds verder weg en er wordt steeds minder aandacht aan besteed en aan wat er gebeurd is. Daarom vind ik het zo mooi dat je het bij het voetbal betrekt. Je schrijfstijl is erg mooi en hoe je je informatie door het verhaal speelt is erg prettig om te lezen.
5 sterren.
prachtig verhaal.
Vind het echt schitterend ben gewoon sprakeloos.
5 meer dan verdiende sterren.
Goed verhaal; maar met een kanttekening.
Want wat waren dat veel alinea's zeg. Werd er bijna niet goed van. Dus probeer daar wat aan te doen.
Maar al bij al een aardig stuk
Prachtig verhaal. Voor degenen die er meer over willen weten adviseer ik het boek Dynamo Kiev: sterven voor het vaderland van A.dougan te lezen. Speciaal voor jou ingelogd 5 sterren.
Een aardig stuk? Wel wat beter dan een aardig stuk niet.
Zoals J. Stein zegt een prachtig verhaal. Ga zo door.
Heerlijk verhaal! Zoals hierboven al gezegd hadden de alinea's iets groter/minder gekund. Zo zou het verhaal heel iets meer 'een verhaal' worden. Het verhaal zelf is schitterend geschreven en de gebeurtenis wordt mooi in beeld gebracht. De inleiding is ook leuk, hier kom je eigenlijk in het slot weer op terug. Minpuntje is dus de alineaindeling, maar dat is maar een klein puntje van kritiek. Verder niks te klagen! .
Leest lekker weg, geen last van alinea's. Geen grove fouten en inspirerend verhaal.
5 sterren
Ik vind het een geweldig verhaal, zeker. Ikzelf ben ook geïnteresseerd in geschiedenis, en dan vooral WO II.
Maar is het niet een beetje frapant dat ik dit verhaal eerst op de radio hoor vanmiddag (op Radio 1, onderweg naar NEC - De Graafschap), en dat ik bij het opmerken van de titel al gelijk weet waar dit over gaat, haha. Erg toevallig, niet?
Maar on-the-record, geweldig stukje taal maat! Respect!
Geweldige Ce echt kippenvel om dit te lezen, mijn opa vertelt het goed maar jij kan er ook wat van hoor prachtig!!
Mijn respect gaat uit naar jou en de spelers van Fc Start, heel dapper
de bezetters. Als het eindsignaal nadert en de stand 5-3 is in het voordeel van FC Start begint verdediger Aleksey Klimenko aan een slalom langs de defensie en keeper, om daarna de bal niet over de doellijn, maar terug richting de middencirkel te schoppen. Verzet op het veld.
dit stukje begrijp ik niet helemaal. Kun je dat even uitleggen?
Kippenvel. Dit is een van de meest legendarische verhalen uit de voetbalgeschiedenis (en tegelijkertijd ook één van de meest treurige). Later werd deze wedstrijd ook de Dodenwedstrijd van Dynamo Kyiv genoemd, omdat de spelers die op het veld stonden wisten dat ze een wisse dood tegemoet zouden gaan als ze zouden winnen, maar toch hun eergevoel lieten spreken en zo wonnen van de gehate bezetter. Vijf sterren, maar als het kon zou ik er 10 geven.
Ga door met schrijven.
Geweldig stuk, ik heb door dit stuk meer respect gekregen voor Dynamo Kiev en zelfs Oekraïne als voetballand. Wat een helden.
Dank voor de reacties!
@soulportz het is inderdaad belangrijk dat wij -als generatie- de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog levend houden. Het kan geen kwaad af en toe te realiseren dat we verdomd blij mogen zijn met onze onafhankelijkheid en vrijheid.
@harmajaxfan De actie van Klimenko (overigens ook één van de slachtoffers van Babi Jar) was een teken van verzet. Hij speelde de Duitsers voorbij kon scoren, maar deed dat niet. Alsof hij wilde zeggen: 'jullie denken de meester te zijn, maar wij spelen met jullie'. Vernederend.
@svsdoo leuk dat je hierover op de radio hoorde. Ik heb het zelf gemist, maar ga het zeker even terugluisteren.
@jurjan. Klopt, geweldig boek. De dodenwedstrijd wordt ook kort vermeld in 'hhhh (himmlers hersenen heten Heydrich)'. Ook een aanrader. De film 'escape to Victory' is ook heel losjes op deze gebeurtenis gebaseerd.
Het lastige van het verhaal van de Dodenwedstrijd is dat er uiteenlopende versies zijn. Ik heb de feiten gebruikt, die mij het meest realistisch leken. En wat betreft de alinea's. Tja, in Word viel het me niet op, zo lijken het er inderdaad veel. De alinea's hebben in mijn opzicht wel een reden, ze scheiden de onderwerpen of tijd. Zal er op letten.
Het is een goed stuk met veel interessante feiten. Je komt als lezer zeer veel te weten. Je krijgt dan ook van mij 5 sterren alleen ik zou de volgende keer er op letten dat je niet te veel zinnen gebruikt. Veel zinnen zijn kort af gemaakt en hadden langer kunnen zijn om het prettiger te laten lazen.
Geweldig stuk. Erg mooi schrijfsstijl en gebaseerd op een waar verhaal Sprakeloos.
5 Sterren.
Kippenvel. Klasse.
Wat een mooie CE zeg, dit is een van de beste tot nu toe die ik gelezen heb.
Dikverdiende 5 sterren!
Met 1 woord: Wauw!
Prachtige CE. Dit stuk is een voorbeeld voor velen.
Prachtig!
Geweldig stuk, serieus. Prachtig om te lezen! Met passie en gevoel geschreven, daar hou ik van!
Heel mooi verhaal man, het is alleen twijfelachtig of het echt gebeurd is of Soviet propaganda is. Wiki is ook lang niet altijd betrouwbaar als bron maar hier:
http://en.wikipedia.org/wiki/the_death_match#discl...
Er zijn veel fabels over deze wedstrijd. Dat komt met name omdat de Duitsers nooit een rapport over de gebeurtenis hebben opgesteld. Niemand mocht over deze vernedering te weten komen. Dat de wedstrijd heeft plaatsgevonden is zeker, en de informatie die ik heb gebruikt worden door meerdere bronnen bevestigd. Het klopt overigens dat het heldhaftige verhaal (pas in 1962!) door het Sovjet regime als propaganda is gebruikt.
Het knapst geschreven verhaal laat zich het makkelijkst lezen. Heerlijke schrijfstijl, ik gleed als over een ijsbaan door het (op zichzelf ook al prachtige) verhaal heen.
Geweldig stuk. Ik heb slechts een enkel foutje kunnen ontdekken, maar ik weet niet zeker of het daadwerkelijk een foutje is. Dus ik laat het even achterwegen. ;
Het is een geweldig stuk. Een tranentrekker. Je legt veel emotie in het stuk en het leest erg gemakkelijk door.
Tja, ik ga hier geen woorden voor gebruiken, want woorden ontkrachten soms de waarde van een stuk.
*****
Geweldig meer kan ik niet aan toevoegen. Maar wat een viezeriken waren die Duitsers toen, mensen executeren omdat ze beter in voetbal waren, nooit zoiets eerder gehoord.
Schitterend verhaal. Of het inhoudelijk allemaal klopt, maakt voor mij niet eens zoveel uit. Je schrijfstijl is echt fantastisch.
5 sterren!
Een erg leerzame CE over een indrukwekkend onderwerp. Het onderwerp boeit mij zo erg dat je verder helemaal niet op de schrijfstijl, spelfouten en andere zaken let. Dit is eenstukje geschiedenis dat niet vergeten mag worden. Ik had al eerder van dit verhaal gehoord. Maar dit nog een keer te lezen is niet erg.
Ik geef je 4 sterren. Ik kijk nu al uit naar je volgende "geschiedkundige" voetbalverhaal. Ga zo door.
Echt een geweldige Ce. Kippenvel.
Heel mooi stuk! Maar natuurlijk wel een treurig stukje.
5 Sterren!
Bedankt voor dit top artikel! Echt fantastisch hoe je dit hebt geschreven, ik kan het me gewoon inbeelden hoe het eruit zag zonder iets te hebben gezien. Je weet het gevoel erin te leggen.
An sich een leuk stuk om te lezen, Schrijfstijl en opbouw is dik in orde. Alleen met de opening had ik wat moeite. Het voorjaar vecht zicht voorbij te winter, om dan een zin later te lezen dat dit niet zo is.
Misschien was openen met grauw en kil in Kiev wel sterker geweest.
Maar zoals gezegd prima stukje.
Ik denk alleen dat 1942 mbt Moskou niet klopt. Operatie Barbarossa begint in juni 1941 en de Nazi's halen Moskou niet voor de winter, wat feitelijk de ondergang betekend voor Adolf en zijn vrinden.
Speciaal een account aangemaakt om te reageren op dit stukje, ik vind het een prachtig verhaal
Zoals dit verhaal is geschreven zorgt het ervoor dat het blijft interesseren, meeslepend. Een stukje trieste geschiedenis toch op een mooie manier brengen, dat getuigd van pure klasse.
Topstuk! Echt het maakt me stil gewoon! Weer wat geleerd!
Het enige jammerlijke is dat ik met een precies hetzelfde soort stuk bezig ben haha..
5 sterren uiteraard!
Zoals je zelf al aangeeft bestaan er verschillende interpretaties van deze wedstrijd maar de conclusie dat ze onmiddelijk na de wedstrijd werden geëxecuteerd is te kort door de bocht. Een week na de wedstrijd tegen Flakelf heeft Start nog een wedstrijd gespeeld tegen een ander team.
Er gaat zelfs een verhaal dat ze niet eens door deze wedstrijd zijn opgepakt maar puur door 'toeval'. Medewerkers van de broodfabriek waar de spelers werkten, hadden glas in het brood bestemd voor Duitse officieren gestopt waarna de medewerkers van de fabriek werden opgepakt en in kampen gestopt, later zijn enkele spelers inderdaad geëxecuteerd bij Babi Yar.
Omdat alle betrokkenen inmiddels overleden zijn zal het volledige verhaal wel nooit duidelijk worden maar het is goed dat er op deze manier ook weer aandacht aan besteed wordt.
Voor meer info inderdaad het boek van Andy Dougan of dit kort verhaal van Jim Riordan http://www.pierretristam.com/pdfs/wc6.pdf
Ook het boek van Dougan is slechts een interpretatie.
Dougan vertrouwde bij het vergaren van informatie over de Deathmatch slechts op één Oekraïense researcher/tolk. Hoewel mooi geschreven en grotendeels ongetwijfeld juist, zijn er verschillende bronnen die een ander verhaal vertellen. Zo ook over de laatste wedstrijd die werd gespeeld (tegen een ander Duits elftal, maar ook met andere Start -spelers) en de datum van overlijden van de drie spelers van Babi Jar. Direct na de wedstrijd, een dag daarna, een week of zelfs maanden later.
Aangezien veel bronnen melden dat Trusevitsj werd geëxecuteerd in zijn keeperstrui, lijkt het mij aannemelijk dat hij direct (of in ieder geval een korte periode) na de wedstrijd naar Babi Jar werd gebracht. Uiteraard zou het sterven in rood-zwart ook een staaltje Sovjetpropaganda kunnen zijn. Heroïsering. En dat zou ook deze hypothese onderuit halen.
Hoe dan ook thanks voor je reactie. Het benadrukt nogmaals hoeveel onduidelijkheid er over deze trieste gebeurtenis zijn.
Er is inderdaad ook wat kritiek gekomen op het boek van Dougan, onder andere door Riordan (vandaar de link naar zijn artikel) die hem echter ook prijst voor zijn onderzoek ondanks dat hij de taal niet sprak en daardoor mogelijk niet volledig zou zijn. Maar de demythisering van de 'death match' is door verschillende bronnen en zelfs spelers (onder wie Goncharenko) onderschreven.
Het verhaal van de dood van Trusevitsj in het boek van Dougan speelt 3 maanden na de gespeelde wedstrijd. De keeperstrui wordt verklaard doordat het het enige warme kledingstuk was wat hij nog had in het kamp.
dat laatste gedicht staat officieel in het oekrains, en het staat op dezelfde manier op wikipedia, heb je het daarvan of heb je het echt gezien?
Verder prachtig stuk, beste ce die ik tot nu toe heb gelezen.
Een dikke vijf sterren.