Voetbal als bemoediging

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is voetbal nog steeds een onderdeel van het dagelijks leven. Voetbalwedstrijden worden in grote getale bezocht en de dagelijkse misère wordt even aan de kant geschoven. Daarnaast is voetbal ook een middel om vaderlandsliefde te betuigen, al is het op een lichte manier. Maar elk kleine hunkering naar de periode voor de Duitse inval is een opsteker voor de Nederlandse burger. Uitingen of verwijzingen naar de Nederlandse driekleur of het koninklijk huis in het openbaar zijn verboden tijdens de oorlogsjaren. Toevallig is er een club die op nationaal niveau uitkomt, genoemd is naar een telg van de Oranje-dynastie en speelt in de tricolores; het rood-wit-blauw.

In het archief van Willem II bevindt zich een brief van een echtpaar uit Vlaardingen. In deze brief wordt verwoordt hoe het mannelijke deel van het echtpaar tijdens de oorlogsjaren terecht komt in Groningen.. Om toch een beetje vaderlandsliefde te tonen doet de man een speldje van Willem II op zijn revers. Een voetbalclub is immers een onschuldig instituut, en op deze manier kan het rood, wit en blauw in het openbaar worden gedragen zonder consequenties. Het wrange is echter dat de man wordt opgepakt en opgesloten voor onbepaalde tijd. Deze onbepaalde tijd zou uiteindelijk 6 maanden beslaan. Een half jaar op water en brood vanwege een klein speldje dat enkele millimeters beslaat.

Willem II speelt in de jaren ’40-’45 onder de vlag van de NVB. De letter K van koninklijk is door de Duitsers uit de afkorting gehaald. Bijzonder is dat Willem II wel onder haar eigen naam mag verder spelen. De competitie ging tijdens de oorlogsjaren gewoon door en in 1943 deed men mee met de nacompetitie voor het landskampioenschap. De tegenstander is het beruchte ADO die de thuishaven heeft in Den Haag. De club uit de hofstad had toen als bijnaam: NSB-club. Het elftal telde een tweetal spelers die lid waren van de NSB en ook in het bestuur van ADO zaten twee heren die aanhanger waren van de NSB. Toen Willem II het veld opkwam werden ze massaal toegejuichtd door de supporters van ADO. Dit in tegenstelling tot de Haagse equipe die wordt getrakteerd op een uitgebreid fluitconcert van de eigen supporters. Het fiere rood-wit en blauw gaf de burger moed en vertrouwen. En zo ging het vaak bij uitwedstrijden die Willem II speelde in de oorlogsjaren. Willem II was even de populairste voetbalclub van Nederland.

Op 11 juni 1944, 5 dagen na D-day speelt Willem II de finale om de nationale beker tegen Groene Ster uit Heerlerheide. De vele toeschouwers die komen kijken deze junidag zien Willem II met 9-2 winnen van de Limburgers. Na de finale reikte NVB-voorzitter Karel Lotsy de beker uit. In de huldigingsspeech sprak de Lotsy met oog op het Willem II-tenue de volgende woorden: “ik behoef U niet te zeggen wat rood, wit en blauw voor ons zegt, het zijn uw kleuren, het rood, de liefde voor uw club, maar ook voor uw vaderland, het blauw, het trouw aan uw club, maar ook aan Uw vaderland. De toehoorders in het stadion hebben de hele speech gehoord, echter de toespraak was ook te horen op de radio, hier werd echter het volume zachter gedraaid, totdat er niets meer te horen was. Dit heeft waarschijnlijk zijn leven gered.

In de winter van ’44-‘45 dient Willem II ook op een andere manier de bevolking. Ondanks dat het zuiden al bevrijd is, heerst er toch schaarste. Vooral brandstoffen zijn in de koude winter gewenst. Het stadion van Willem II is in die tijd particulier bezit, maar om de kou tegen te gaan wordt bijna al het hout uit het stadion weggehaald door de omwonende bevolking. Het legt de Tilburgse trots echter geen windeieren. Bij de wederopbouw wordt namelijk ter faveure van de sport en haar invloed op de volksgezondheid een geheel nieuw stadion gebouwd voor Willem II.

Het is mooi om te zien dat symboliek in shirts, namen, kleuren en logo’s kan zorgen voor een opsteker bij een onderdrukte bevolking. Bij Willem II viel dit te tijde van de Tweede Wereldoorlog allemaal samen. Willem II als baken van vaderlandsliefde en klein verzet in tijden van onrust, onderdrukking en censuur.