Eens houdt het op

In een tijd waarin de grootste economie van de wereld op de laatste dag een zogenaamd ‘default’ heeft kunnen afwenden, de complete Europese economie op instorten staat en zelfs de meest positieve economen sceptisch gestemd zijn, draait de transfercarrousel in het voetbalwereldje weer op volle toeren. Clubs kopen voor duizelingwekkende bedragen topspelers van andere clubs en bieden hen gigantische salarissen aan, terwijl het publiek de aankopen geweldig vindt.

Veel fans sluiten hun ogen voor de eventuele gevolgen van een transfer. Op korte termijn zijn aankopen in de meeste gevallen gunstig, wat het gros van de supporters direct tevreden stemt. Op het moment dat een talentvolle voetballer bij de club tekent die jij support, zal je direct denken aan de positieve gevolgen die de aankoop kan hebben op je club. Dit gevoel is ook voor mij heel herkenbaar, maar tegelijkertijd ook gevaarlijk.

Er is een groeiend aantal supportersgroepen die daar iets anders in staat. Vraag het ze maar na, de supporters van clubs als Leeds United, Charlton Athletic en Deportivo La Coruna. Supportersschare die de dupe zijn geworden van wanbeleid. Complete groepen fans die jarenlang bedrogen zijn door kooplustige bestuurders. Supporters die op het beste hopen en de eeuwige praatjes van machthebbers aan blijven horen, in de hoop dat het allemaal goed komt met hun club.

Tijdens het lezen van vele reacties op Voetbalzone en tijdens het praten met voetbalfans, heb ik het gevoel gekregen dat sommige mensen nog niet doorhebben dat dergelijke taferelen in de toekomst onvermijdelijk meer voor gaan komen. In de tijd dat Leeds United met grote financiële problemen kampte, ging het nog voortvarend met de economie. Clubs maakte zich niet druk over eventuele schulden: de sponsoren trokken aan, de fans hadden steeds meer geld te besteden en de overheid hielp meer dan eens noodlijdende clubs.

Maar die tijden zijn voorbij. De overheden krijgen de deksel nu op hun neus, terwijl daar in het voetbal nog niet echt op wordt gereageerd. Meer dan eens kopen profclubs alles wat los en vast zit, wanhopig zoekend naar de spelers waarmee ze beter kunnen presteren. In sommige gevallen, rijst deze koopdrift compleet de pan uit. Zo wordt er in Manchester bij de ene club meer geld uitgegeven aan salarissen dan de totale omzet, terwijl de andere club met een schuld van meer dan 800 miljoen euro voor 60 miljoen euro vrolijk wat nieuwe spelers koopt.

Hoewel er bij de ene club in Manchester sprake is van een rijke groep eigenaren die alle schulden op zich nemen en de andere club een gigantisch eigen vermogen heeft staan tegenover de schulden, zijn dit feiten die aantonen hoe ongelofelijk ziek de voetbalwereld op dit moment is. Je hoeft de totale schuldenlast van een willekeurige topcompetitie (de Bundesliga uitgezonderd) er maar bij te pakken en je schrikt je dood. Zelfs als je de waarde van de clubs daar tegenover zet, kom je uit op schrikbarende resultaten.

Als we het iets dichter bij huis zoeken, zien we dat in Nederland de ondergang van een topclub al is ingezet door financiële problemen. De Rotterdamse grootmacht Feyenoord wordt door de KNVB kort aan het lijntje gehouden. De laatste jaren is de KNVB bezig om ervoor te zorgen dat de problemen in ons land niet zo uit de hand lopen, waardoor Feyenoord nu al geruime tijd nagenoeg geen aankoop kan doen. Er is in dit geval duidelijk sprake van oneerlijke concurrentie: de clubs in Nederland mogen van de nationale bond bijna geen schuld hebben, terwijl de clubs in het buitenland maar blijven investeren.

Gelukkig is de UEFA nu bezig met een project om ervoor te zorgen dat er voor alle clubs in Europa dezelfde regels gelden, het zogenaamde Financial Fair Play. Over dit systeem zelf zou je al een complete clubexpert kunnen schrijven, maar ik zal het kort houden. Het gaat de UEFA om het feit dat clubs structureel geen verlies meer maken, dat de schulden teruggedrongen worden en dat clubs minder afhankelijk zijn van een rijke eigenaar die geld in de club pompt.

Nu kan het nog, investeren met geld dat je eigenlijk niet uit kan geven. Dat is dan ook de reden dat deze transferperiode een hele drukke aan het worden is. Grote Engelse clubs versterken zich nog een keer, zodat ze dat in de komende jaren niet meer hoeven te doen. Toch ben ik nog niet helemaal overtuigd van het Financial Fair Play systeem. Ik denk dat de clubs en rijke eigenaren wel een lek vinden in het systeem en gewoon doorgaan met waar ze mee bezig zijn.

Soms hoop ik maar dat er een echte grote topclub valt, afgeleid door financiële problemen. Een club die het te bont maakt en de vrije val niet meer kan stoppen. Voor heen waren het subtoppers, nog geen Europese grootmachten, die de strijd tegen de schulden verloren. Het maakt mij eigenlijk niet zoveel uit welke club afzakt, als het maar gebeurd. Al is het maar om puur aan de fans, maar ook aan de beleidsbepalers van andere clubs, om te laten zien dat dit ook mogelijk is. Dat de sky niet altijd de limit is.

Tot die tijd zal ik tot mijn grote ergernis de verhalen aan moeten horen van fans, die boos aan komen kondigen dat zijn club aankopen nodig heeft, terwijl het geld niet aanwezig is. Tot die tijd zal ik het optimistische geluid van de supportersschare blijven aanhoren. Ik hoop en verwacht, misschien lichtelijk naïef, dat men dan te zien krijgt wat voor een zooitje er is gemaakt door de huidige machtshebbers. Laat dat moment snel komen.