'Bungeejump’ door het Duitse voetbal eindigt na vier jaar weer in Bundesliga

Na een rit in een betrekkelijk bizarre rollercoaster door het Duitse profvoetbal komt SC Paderborn 07 komend seizoen weer uit in de Bundesliga, het podium dat de club in 2015 verliet. Sindsdien degradeerde óf promoveerde SCP ieder seizoen en het scheelde niet veel, of deze waanzinnige reis had Paderborn nog geen twee jaar geleden de kop gekost. Een ‘mazzeltje’ voorkwam degradatie naar de Regionalliga en dat bleek het startschot van de opmars richting het hoogste niveau.

Door Chris Meijer

Op 18 mei 2017, zonder twijfel de zwartste dag in de historie van Paderborn, verzamelden een groep wanhopige supporters zich voor het stadhuis van de stad in Noordrijn-Westfalen. Zowel sportief als financieel stond de lokale trots aan de rand van de afgrond na de derde degradatie op rij. Het stadsbestuur moest Paderborn eigenlijk uitstel van betaling toestaan om de club te redden, maar de gemeenteraad weigerde dit te verlenen. De supporters probeerden met een betoging het voortbestaan van de club in de Regionalliga te redden. ‘Lasst den SCP nicht untergehen!’, oftewel ‘Laat SCP niet ten onder gaan!’, viel op een spandoek te lezen. Na jaren een betrekkelijk stabiele factor in de 2.Bundesliga te zijn geweest, promoveerde Paderborn in 2014 voor het eerst in de geschiedenis naar het hoogste niveau. Het verblijf in de Bundesliga bleef beperkt tot één seizoen en na de degradatie in 2015 raakte de club in een vrije val. Na een achttiende plaats in de 2.Bundesliga en een achttiende plaats in de 3.Liga vond Paderborn zich slechts twee jaar na het kortstondige verblijf in de Bundesliga terug aan de rand van de afgrond.

“Paderborn was al op weg naar de begrafenisondernemer”, herinnerde voorzitter Martin Hornberger zich in gesprek met de Süddeutsche Zeitung. Paderborn kreeg echter hulp uit een onverwachtse hoek. 1860 München was als zestiende geëindigd in 2.Bundesliga en was daardoor veroordeeld tot het spelen van een play-off tegen Jahn Regensburg. Die Löwen gingen in die dubbele ontmoeting onderuit (1-1 en 0-2), waardoor degradatie naar de 3.Liga een feit was. Toenmalig investeerder Hassan Ismaik weigerde bij te springen om de benodigde gaten in de begroting te dichten, waardoor 1860 München geen licentie voor het derde niveau van het Duitse voetbal kreeg en teruggezet werd naar de Regionalliga. Paderborn mocht de plaats van 1860 München overnemen in de 3.Liga en ontsnapte zo aan degradatie naar het vierde niveau van het Duitse voetbal. “Als 1860 München de licentie had gekregen, waren we failliet gegaan”, zei sportief directeur Markus Krösche tegenover de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Hornberger blikte terug op de dag na de degradatie van 1860 München. “Om 15.23 uur stuurden we uit voorzorg de documenten naar de licentiecommissie van de 3.Liga. Elf minuten later, om 15.34 uur, kregen we te horen dat 1860 München zijn documenten niet zou aanleveren.”

Toen Paderborn in het voorjaar van 2017 op het punt stond om naar de Regionalliga te degraderen, besloot toenmalig voorzitter Wilfried Finke de sportieve leiding van de club te renoveren. Finke speelde een belangrijke rol in de opmars van Paderborn, dat in 1985 in zijn huidige vorm ontstond als een fusieclub. De zakenman, die aan het hoofd stond van een meubelconcern, had jarenlang de leiding bij Paderborn en stond aan de basis van de bouw van de Benteler Arena en het nieuwe jeugdcomplex. “Los van het jaar in de Bundesliga, had de club in geen enkel seizoen een licentie gekregen als ik er niet was geweest”, zei de in januari op 67-jarige leeftijd overleden Finke eerder in een interview met het Westfalen-Blatt. Onder zijn supervisie keerde Krösche ruim twee jaar geleden terug in Paderborn als sportieve baas. De 38-jarige oud-middenvelder speelde dertien jaar voor de club, ging na zijn loopbaan aan de slag als trainer van het tweede team en vertrok in 2015 in het kielzog van Roger Schmidt, die in het verleden voor Paderborn werkte, naar Bayer Leverkusen om daar assistent te worden. Na het ontslag van Schmidt bij die Werkself lag de weg voor een terugkeer van Krösche in Paderborn open.

Het eerste dat Krösche bij Paderborn deed als sportief directeur, was Steffan Baumgart binnenhalen als trainer. In de rumoerige tijd sinds de degradatie uit de Bundesliga, werkten er zes verschillende (interim-)trainers voor Paderborn. Meest opvallende naam in dat rijtje was Stefan Effenberg, die zijn trainerscarrière hoopte te lanceren in de Benteler Arena. De oud-middenvelder hield het slechts 141 dagen vol en leverde Paderborn alleen de nodige publiciteit op. Krösche poogde na zijn aantreden op dat vlak rust te creëren en stelde om die reden Baumgart aan, al was dat een enigszins verrassende zet. De 47-jarige Oost-Duitser had kortstondig op eigen benen gestaan bij 1.FC Magdeburg en Berliner AK, terwijl hij als assistent- en interim-trainer bij Hansa Rostock werkte. Helemaal toevallig was het niet dat Krösche op de proppen kwam met Baumgart, want de twee hebben duidelijk dezelfde kijk op voetbal. Toch kon onder het nieuwe bewind degradatie uit de 3.Liga niet voorkomen worden.

“Dit was geen dode club. Natuurlijk waren er fases waarin het niet goed ging. Maar na de degradatie heeft niemand opgegeven, al wisten we niet welke kant we zouden opgaan. Al in de eerste wedstrijd van het volgende seizoen had ik in de gaten dat er meer mogelijk was”, zei Baumgart in een interview met 11Freunde. Met een zeer offensieve speelstijl maakte Paderborn direct veel indruk in de 3.Liga. In het eerste volledige seizoen onder Baumgart scoorde SCP negentig keer, waarmee een record werd neergezet. “Iedereen kan zien dat ik offensief wil spelen. Als collega’s na de wedstrijd vertellen dat ze het systeem vijf keer hebben veranderd in de eerste 45 minuten, begrijp ik dat niet. Om die reden houd ik niet van het gepraat over filosofieën, ik laat het liever zien op het veld. Natuurlijk is een stabiele defensie belangrijk, maar dat betekent niet dat je je heel ver moet terugtrekken. Het gaat om mentaliteit, in die zin is voetbal een soort martial arts.”

“We hebben bij Paderborn een duidelijk beleid. Het is niet zo dat we spelers halen omdat ik ze wil hebben, maar omdat ze iets toevoegen aan de club. Als die jongen hier is, krijg ik pas echt een duidelijk beeld van hem”, vertelde de oefenmeester. Paderborn eindigde vorig seizoen als tweede achter kampioen Magdeburg, waarmee een terugkeer in de 2.Bundesliga werd afgedwongen. In eerste instantie was het de bedoeling om handhaving op het tweede niveau te realiseren, temeer omdat er met 1.FC Köln en Hamburger SV twee gedoodverfde kandidaten waren voor de promotie naar de Bundesliga. Op creatieve wijze stelde Krösche de selectie samen, door onder meer Sebastian Vasiliadis (overgenomen van VfL Aalen), Bernard Tekpetey (overgenomen van Schalke 04) en Uwe Hünemeier (overgenomen van Brighton & Hove Albion) binnen te halen. In totaal gaf Paderborn slechts 800.000 euro uit aan nieuwe spelers, maar desondanks draait de club een ijzersterk seizoen. Dankzij een goede tweede seizoenshelft meldde Paderborn zich haast stiekem in de top van de 2.Bundesliga. De belangrijkste verklaring voor het succes: de offensieve speelstijl van Baumgart. Paderborn scoorde dit seizoen 76 keer, alleen kampioen 1.FC Köln wist meer doelpunten te maken: 84 stuks. De belangrijkste concurrenten in de strijd om directe promotie, 1.FC Union Berlin (54 doelpunten) en HSV (45 doelpunten), wisten een stuk minder tot scoren te komen. Op basis van het doelsaldo bleef Paderborn de concurrent uit Berlijn voor, waardoor de club als tweede eindigde in de 2.Bundesliga achter kampioen Köln.

Ondanks een 3-1 nederlaag op bezoek bij Dynamo Dresden verzekerde Paderborn zich zondagmiddag van promotie naar de Bundesliga, mede doordat naaste achtervolger Union Berlin met 2-2 gelijkspeelde op bezoek bij VfL Bochum. Het succes heeft ook een keerzijde, want de nodige spelers werden reeds in verband gebracht met een stap hogerop. De namen van Philipp Klement (Hamburger SV of Schalke 04), Sebastian Vasiliadis (Borussia Mönchengladbach), Bernard Tekpetey (Schalke 04) en Christopher Antwi-Adjei (Hannover 96) passeerden al de revue in de Duitse media, terwijl ook het indrukwekkende werk van Baumgart en Krösche niet onopgemerkt is gebleven. Het duo was onlangs in beeld bij het zoekende Schalke 04, terwijl Baumgart aan meer Bundesliga-clubs werd gelinkt. De verzachtende gedachte is dat Paderborn in financieel opzicht een flinke stap vooruit zet, daar de meeste spelers voor praktisch niets werden binnengehaald. “Veel mensen zijn bang voor wat er gaat gebeuren na de nieuwe promotie naar de Bundesliga”, zei Hornberger. Paderborn heeft in ieder geval aangetoond hoe snel er in de voetbalwereld na regen zonneschijn kan zijn. Baumgart: “Het is niet speciaal dat we er goed voor staan op de ranglijst. Het is speciaal hoe we voetballen en hoe we ons ontwikkeld hebben in de afgelopen twee jaar. Dat maakt me trots.”

Nr.	Team	M	W	G	V	+/-	Pnt
1	Holstein Kiel	30	19	4	7	26	61
2	St. Pauli	30	17	9	4	23	60
3	Fortuna Düsseldorf	30	16	7	7	29	55
4	Hamburger SV	30	14	7	9	13	49
5	Karlsruher SC	30	12	10	8	16	46
6	Hannover 96	30	11	12	7	14	45
7	Hertha BSC	30	12	8	10	11	44
8	SC Paderborn 07	30	12	7	11	-3	43
9	SpVgg Greuther Fürth	30	12	6	12	-3	42
10	Elversberg	30	11	7	12	-8	40
11	1. FC Nürnberg	30	10	7	13	-18	37
12	Magdeburg	30	9	9	12	-4	36
13	Schalke 04	30	10	6	14	-10	36
14	Eintracht Braunschweig	30	10	4	16	-8	34
15	Wehen Wiesbaden	30	8	8	14	-9	32
16	Hansa Rostock	30	9	4	17	-23	31
17	1. FC Kaiserslautern	30	8	6	16	-13	30
18	Osnabrueck	30	5	9	16	-33	24