Voetbaldwerg verrast in Europa League met ‘Nederlandse’ aspiraties

SARPSBORG - De plaats waar de Vikingen ruim duizend jaar geleden voet aan wal zetten, huisvest nu een van de grootste verrassingen van dit Europa League-seizoen. Sarpsborg 08 FF, dat tien jaar geleden in de huidige vorm ontstond en dit seizoen voor het eerst in Europees verband actief is, maakt nog kans om een poule met Besiktas, Racing Genk en Malmö FF te overleven, al heeft de Noorse club niet de beste papieren voor overwintering. De succesvolle campagne in de Europa League is het gevolg van het stabiele en geduldige beleid dat de laatste jaren gevoerd is bij de club.

Door Chris Meijer

De vedettes van Besiktas zullen ongetwijfeld wat raar opgekeken hebben bij aankomst in het Sarpsborg Stadion. De knusse thuishaven van de Noorse club biedt plaats aan een kleine achtduizend toeschouwers en vormt nogal een contrast met de thuishaven van de Turkse grootmacht. Dat het kleine stadion nog niet helemaal voorbereid is op Europa League-voetbal, blijkt wel tijdens de persconferenties. Die moeten namelijk worden gehouden in een tent buiten het stadion, omdat binnen de ruimte ontbreekt. In het koude en regenachtige Sarpsborg, waar zo'n 55.000 mensen wonen, kwam Besiktas razendsnel op een 2-0 achterstand, door doelpunten van Rashad Muhammed en Tobias Heintz. Via twee treffers van Jeremain Lens en Vágner Love boog de Turkse topclub de stand nog om in een 2-3 overwinning, waardoor Sarpsborg na vijf wedstrijden op vijf punten staat. De Noren moeten op de laatste speeldag van de groepsfase van de Europa League in ieder geval op bezoek bij Racing Genk winnen, terwijl men dan ook nog afhankelijk kan zijn van het resultaat van de wedstrijd tussen Besiktas en Malmö.

Moeizaam samenwerkingsverband
Dat Sarpsborg op dit moment dicht bij overwintering in de Europa League zou zijn, was een aantal jaar geleden vrijwel ondenkbaar. In 1999 besloten de clubs rond Sarpsborg de krachten te bundelen. Het nieuw gevormde Sarpsborg Fotball nam de plaats in van Sarpsborg FK, zesvoudig bekerwinnaar en destijds actief op het derde niveau van het Noorse voetbal. Nadat de fusieclub in zijn eerste seizoen degradeerde, besloten diverse clubs, waaronder Sarpsborg FK, de stekker uit de samenwerking te trekken. Pas in 2008 wisten alle clubs elkaar weer te vinden. De laatste die zich bij de samenwerking voegde, was Sarpsborg FK. Zonder de steun van SFK, in de jaren zeventig de laatste club uit de omgeving van Sarpsborg op het hoogste niveau, wist de fusieclub op te klimmen naar de 1. divisjon, het tweede niveau van het Noorse voetbal. Toen het samenwerkingsverband weer compleet was, veranderde men de naam naar Sarpsborg 08 FF en nam de club zijn huidige vorm aan. In 2010 promoveerde Sarpsborg voor de eerste keer naar de Eliteserien, om direct weer te degraderen. Een seizoen later keerde de club weer terug op het hoogste niveau, deze keer definitief.

In de relatief korte clubgeschiedenis droeg tot dusver één Nederlandse speler het shirt van Sarpsborg: Barry Maguire. De 29-jarige middenvelder verruilde FC Den Bosch in de zomer van 2015 voor een dienstverband in Noorwegen. “Het is een kleine club, maar ze hebben een stabiele basis. In de zin van hoe ze het willen doen en willen neerzetten”, vertelt Maguire in gesprek met Voetbalzone. Via een tussenpersoon, die sportief directeur Thomas Berntsen kende, kwam de middenvelder in Noorwegen terecht. Zijn dienstverband in Sarpsborg zou uiteindelijk beperkt blijven tot zes maanden, omdat hij een dubbele hernia aan de rug opliep en met die blessure anderhalf jaar aan de kant stond. “De eerste twee maanden waren top, maar ik raakte na drie wedstrijden geblesseerd. Het beviel heel goed, ik speelde direct de halve finale van de beker. De blessure viel alleen wat zwaarder uit dan gedacht.”

Nederlandse voetbalstijl
“Alles was heel goed geregeld. In Sarpsborg leeft het enorm, iedereen uit de stad is betrokken. De sfeer in het stadion is heel goed, ondanks dat het niet zo groot is. Iedereen kent alleen de grote competities en in Noorwegen zijn de toeschouwersaantallen wat minder, maar de mensen zijn allemaal enorm betrokken bij het voetbal. De plannen en ambities waren om op z'n Nederlands te voetballen, al zeiden ze dat niet letterlijk. Ze wilden van achteruit opbouwen. Verder wilden ze geen grote financiële risico’s nemen, waardoor de club onder de druk kon komen te staan”, stelt de middenvelder. Hij benadrukt dat Sarpsborg zich vooral met de voetballende intenties onderscheidt in Noorwegen. “De meeste Noorse teams hebben een aantal grote jongens in het elftal. Bij Sarpsborg was dat toen helemaal niet het geval, de meeste tegenstanders waren gemiddeld tien centimeter groter dan wij. Wat dat betreft is het geen typisch ‘Noors team’. Als je aan Scandinavië denkt, denk je toch vooral aan fysieke teams, die over het algemeen geen heel goed voetbal spelen. Het lijkt, buiten de top drie of vier, meer op Engels voetbal. Sarpsborg selecteert daarentegen meer op de voetbalkwaliteiten dan op fysieke eigenschappen.”

In de ontwikkeling van Sarpsborg heeft trainer Geir Bakke een belangrijke rol. De 49-jarige oefenmeester werd begin 2015 aangesteld en loodste de club onder meer naar de derde plaats (in 2017) en twee keer naar de bekerfinale (2015 en 2017). “Hij is een hele rustige trainer, tactisch heel sterk. Dat is bij een voetballende ploeg heel belangrijk. Een trainer moet het team vertrouwen geven en ze dwingen te voetballen. Dat is niet vanzelfsprekend, want je hebt genoeg trainers die terugvallen op de lange bal als het even tegenzit. Dat heeft deze trainer niet.” Ondanks de ambitieuze plannen presteert Sarpsborg de afgelopen jaren betrekkelijk wisselvallig in de Eliteserien. Sinds 2013 eindigde de club achtereenvolgens als veertiende, achtste, elfde, zesde, derde en achtste. “De resultaten zijn er niet altijd naar, maar ze hebben vastgehouden aan de stijl en het beleid. Het is tekenend dat de trainer er ook nog altijd zit.”

“Ze doen het beter tegen sterkere ploegen, zowel in Noorwegen als in de Europa League. In uitwedstrijden tegen mindere ploegen, die fysiek en op de counter spelen, hebben ze het lastiger. Ze hebben dan balbezit, maar worden geslacht op de counter en in fysiek opzicht”, verklaart Maguire. Voorlopig lijkt het gat met topclubs als Rosenborg, Molde en Brann nog te groot te zijn, temeer omdat Sarpsborg ieder jaar afscheid moet nemen van zijn sterspelers. Afgelopen seizoenen verdiende men zo miljoenen met de verkoop van onder meer Aaron Olanare (Guangzhou R&F), Krépin Diatta (Club Brugge), Sigurd Rosted (AA Gent) en Anders Trondsen (Rosenborg BK). Het zorgt ervoor dat er met Joachim Thomassen, Tobias Heintz en Patrick Mortensen nog slechts drie spelers over zijn uit de tijd dat Maguire in Sarpsborg speelde. “Over het algemeen herbergt het team vaak veel jonge spelers, die ze halen of uit de eigen jeugd komen. Ze hebben niet het budget om topspelers te kunnen behouden. Bovendien missen ze nu de breedte in de selectie om het een heel seizoen vol te houden.”

‘Ik denk dat die jongens makkelijk in de Eredivisie zouden meekunnen’

Na een dubbele hernia speelde Barry Maguire afgelopen kalenderjaar voor het eerst sinds eind 2015 weer een volledig seizoen bij het Ierse Limerick FC.Lees artikel

Europa League-miljoenen
Het prijzengeld van de Europa League zou Sarpsborg vanaf volgend seizoen mogelijk naar een hoger plan kunnen brengen. Het succesvolle Europa League-avontuur, waarin vanaf de eerste voorronde ÍBV (IJsland), Sankt Gallen (Zwitserland), Rijeka (Kroatië) en Maccabi Tel Aviv (Israël) werden uitgeschakeld, heeft tot dusver een bedrag van zo'n vijf miljoen euro opgeleverd. Het is een behoorlijke bonus voor Sarpsborg, dat afgelopen jaar iets meer dan 600.000 euro kwijt was aan salarissen. Voorzitter Cato Haug bevestigde tegenover VG dat het prijzengeld de club meer mogelijkheden geeft om spelers aan te trekken, terwijl de spelersbegroting ook zal stijgen. “Omdat we reeds geïnvesteerd hebben in de faciliteiten, zoals het stadion en de infrastructuur, ligt er al een goede basis om in andere aspecten te gaan investeren.” Een eventuele overwintering in de Europa League zou de kassa helemaal doen rinkelen.

“Als ik de trainer en de technisch directeur een beetje ken, zullen ze dat geld niet direct gaan investeren. Dat stoppen ze eerder in de jeugdopleiding en in jonge spelers, die ze kunnen doorverkopen. Het is alleen lastig om te groeien, omdat ze dan een financieel risico moeten nemen. Na Rosenborg, Molde en Brann heb je een middenmoot die aan elkaar gewaagd is. Sarpsborg heeft zich afgelopen jaar niet gekwalificeerd voor de Europa League van volgend seizoen. Nu levert dat veel op, maar ze zullen dat waarschijnlijk niet gaan uitgeven om grote spelers aan te trekken. De groei zal er zeker zijn, maar het gaat nog een aantal jaar duren voordat ze kunnen aansluiten bij de Noorse top”, zegt Maguire. Om die reden is hij dan ook enigszins verrast door de huidige prestaties van zijn oude club in de Europa League. “Ik denk dat niemand had verwacht dat Sarpsborg tot de laatste wedstrijd kans zou hebben op overwintering. Het heeft mij ook verbaasd. Als je ziet hoe ze nu de wedstrijden spelen, is dat wel de basis waarop ze jaren geleden al begonnen zijn. Iets zeggen en iets uitvoeren zijn in het voetbal twee verschillende dingen. De plannen zijn bij heel veel clubs mooi, maar de uitvoering is heel anders. Bij Sarpsborg is de uitvoering dus ook goed.”