Het Juventus-talent dat van de aardbodem verdween, maar na 3 jaar weer terug is

Na jarenlange mysterieuze afwezigheid kwam Han Kwang-song afgelopen november weer bovendrijven. Aankomende dinsdag wacht voor de Noord-Koreaans international een cruciale wedstrijd in de strijd om kwalificatie voor de Azië Cup. Voetbalzone duikt in het verhaal van een bescheiden toptalent van Juventus, die - als hij Steven Gerrard had gekend - voor Liverpool had kunnen spelen en zijn carrière verwoest zag worden door Noord-Koreaanse geopolitiek.

Een bescheiden veldje ergens op Sardinië vormt in 2017 het decor van een tamelijk historisch moment in de hoogste divisie van Italiaans voetbal. In de hoofdstad van het eiland, Cagliari, voetbalt sinds een maandje een Noord-Koreaans talentje. Torino is op bezoek in Cagliari en geniet een 1-3 voorsprong. Tegen beter weten in gooit de trainer van de thuisploeg, Massimo Rastelli, in de slotfase een jeugdige spits erbij. Han Kwang-song, is zijn naam.

Han is 18 jaar. Aan vijf minuten heeft de jongeling genoeg om de spanning terug te brengen. Met een kopgoal biedt hij hoop, maar een resultaat zou het niet meer opleveren: 2-3. Toch branden de schijnwerpers in de Italiaanse media direct fel in de richting van Han. Met zijn doelpunt kroont hij zich namelijk tot de eerste Noord-Koreaan ooit die een doelpunt weet te noteren in de Serie A. De wereld ligt al gauw aan zijn voeten.

After promising performances in the Primavera, aged 19, Han made his Serie A debut in April 2017 for #Cagliari A few weeks later, he scored his first goal with a cool header past #Torino’s Joe Hart Team-mates said he was a diligent, quiet man who rarely spoke of life back home pic.twitter.com/f3p7F7fxrA

— Calcio England (@CalcioEngland) March 17, 2024

Juventus gaat met Han aan de haal, maar na zes dagen in Turijnse dienst vertrekt Han - wegens politieke redenen - noodgedwongen naar Qatar, waar hij in 2020 drie jaar lang van de radar verdwijnt. Maar plots, ergens op een veld in Yangon, Myanmar, duikt een breedlachende Han in de novembermaand van 2023 weer op. Noord-Korea heeft - mede dankzij een doelpunt en assist van Han - zojuist de vloer aangeveegd met de Birmezen: 1-6.

Diplomatieke hoofdpijn

Om het bijzondere verhaal van Han te begrijpen, moeten we ver terug in de tijd. Helemaal naar 1966. Daar, temidden in de Koude Oorlog, organiseert Engeland dat jaar het WK Voetbal. De kwalificatie van de Democratische Volksrepubliek Korea (DPRK) levert diplomatieke hoofdpijn op in het Westen.

Erop rekenend dat Noord-Korea, want onder de naam DPRK mocht de de facto communistische partijdictatuur niet meespelen, niet ver zou komen in het eindtoernooi werd - ondanks de politieke spanningen - besloten om het WK ‘gewoon’ zijn doorgang te laten vinden. Maar Noord-Korea was geenszins van plan om zich zomaar gewonnen te geven.

In Middlesbrough schiet volksheld Pak Doo Ik de Noord-Koreanen brutaal langs het grote Italië (1-0) en naar de knock-outfase van het toernooi. Hoewel Portugal, en met name Eusebio, in de volgende ronde een maatje te groot blijkt, zijn de eerste stappen in een voetbalrelatie tussen Italië en Noord-Korea gezet.

In 2012 worden die verder vormgegeven, allemaal dankzij de controversiële Italiaanse politicus Antonio Razzi. Razzi, die na dat WK decennialang werkte om diplomatische banden tussen de twee landen te sterken, werd toen benaderd door vertegenwoordigers van de Noord-Koreaanse bond. De vraag is of hij in Italië een plek heeft om Noord-Koreaanse voetbaltalenten op te leiden.

Razzi wordt gekenmerkt door zijn sympathiserende houding jegens Noord-Korea. Hij ontmoette president Kim Jong-un, die volgens Razzi een groot Serie A-fan is, meermaals. “Het is daar (Noord-Korea, red.) geen dictatorschap”, vertelt Razzi in 2013 in een interview aan Il Centro. “Ik heb de hand geschud met Kim Jong-un en hij kwam op mij over als een gemakkelijke en ontspannen man.”

Het mag dan ook geen wonder heten dat Razzi maar al te graag akkoord gaat met het voorstel om Noord-Koreaans talenten op te gaan leiden in Italië. Hij schakelt zijn netwerk in en vindt uiteindelijk een geschikte locatie in Perugia, de hoofdstad van de regio Umbrië. ISM Academy wordt daar de broedplaats voor het Noord-Koreaans-Italiaanse voetbalexperiment.

Technische perfectie

“De Noord-Koreaanse federatie zocht een Europese academie om talent te ontwikkelen”, vertelt Mauro Costorella van de ISM Academy aan First Time Finish. “In Italië boden wij hen precies datgene waar zij naar op zoek waren: educatie, een visum en de kans om gescout te worden.”

Costorella, vergezeld door ISM Academy-directeur Alessandro Dominico, kwam terug met goud. “We gingen erheen met de intentie om de grootste talenten te vinden. Technisch gezien waren de Noord-Koreaanse spelers perfect, tactisch hebben we ze het nodige bijgebracht.” Uiteindelijk maakten vijftien spelers de overstap naar Umbrië.

Daar trainden de Noord-Koreaanse spelers een jaar met leeftijdsgenoten van een opleiding uit Barcelona, Fundacíon Maret, en namen ze deel aan prestigieuze toernooien. Al snel ontlokten zij de aandacht van grotere nationale jeugdopleidingen, maar ook van wereldkampioen Marco Materazzi.

“We speelden overal wedstrijden”, herinnert Costorella zich. “We versloegen Salzburg, Genoa en speelden met jongens van zestien en zeventien gelijk tegen een Serie C-team dat vocht om promotie. Marco (Materazzi, red.) woonde in Perugia en kwam af en toe bij onze wedstrijden kijken. Toen hij ze voor het eerst zag zei hij tegen me: 'Ik heb nog nooit zo’n snelle rondo gezien’.”

Maar één jongen torende boven iedereen uit qua kwaliteit: Han. “Han was een van de snelste spelers van zijn generatie, maar ook een hele technische spits”, legt Costorella uit. Han is een uiterst bescheiden jongen, zo weet de Italiaan. “Hij zal zich altijd herinneren waar hij vandaan komt. Alles wat hij doet, doet hij voor zijn familie.”Dominico geloofde ook niet wat hij zag. “We keken elkaar aan en vroegen: ‘Waar komt deze jongen vandaan?’”, zo wordt hij geciteerd door The New York Times.

Steven Gerrard

Spelend bij de voetbalacademie leidt hij de Onder 16-ploeg van Noord-Korea in 2014 met vier goals - goed voor een tweede plek op de topscorerslijst - naar de eindzege in de Aziatische kampioenschappen. Het levert hem interesse van overal ter wereld op. Hoofdscout bij Liverpool, Barry Hunter, reist in 2015 af naar Zuid-Europa om de Noord-Koreaan te verleiden tot een overstap naar Merseyside.

Vol zelfverzekerdheid eindigt hij zijn persuasief bedoelde presentatie met dé klapper, die doorgaans tot fonkelende ogen leidt: “Je komt te spelen met Steven Gerrard!” Het watertanden bleef uit. Han, die zich vlug excuseerde, had geen idee wie de Liverpool-aanvoerder was. Een overstap naar Engeland komt er dan ook niet van.

Een binnenlandse transfer uiteindelijk wél. Cagliari biedt Han de kans om daar proef te komen lopen. Hij overtuigt direct. “Na twintig minuten zei ik tegen de assistent-hoofdcoach dat hij heel erg goed was”, vertelt Max Canzi, destijd de Onder 19-coach van Cagliari aan CNN Sport.

In het jeugdelftal probeerde ploeggenoot Nicholas Pennington de Noord-Korea te helpen integreren. Hij vroeg Han af en toe over zijn thuissituatie. “Ik denk dat je kon zien dat hij bang was om iets te zeggen”, tekent hij op tegenover CNN Sport. “Hij wilde er absoluut niks over kwijt.”

Een zes dagen durende droom

Na een doelpunt in zijn tweede wedstrijd van de hoofdmacht van Cagliari wordt de dan achttienjarige Han uitgeleend aan derdedivisionist Perugia, maar later ook aan de Onder 23-ploeg van Juventus. In de eerste dagen van 2020 verrast la Vecchia Signora vriend en vijand en telt het 3,5 miljoen euro neer om de Noord-Koreaan in te lijven. Maar zijn veelbelovende carrière dooft snel. Politiek overspel ligt daaraan ten grondslag.

Als Noord-Korea in 2017 een zesde nucleaire test uitvoert, legt de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties nog zwaardere sancties op tegen het land. De internationale organisatie beveelt alle lidstaten om alle Noord-Koreanen die werkzaam zijn in hun respectievelijke land voor het einde van 2019 terug te laten keren naar Noord-Korea.

De betreffende sancties worden opgelegd omdat er gegronde zorgen zijn dat het geld dat zij in het buitenland verdienen rechtstreeks terugvloeit naar de Noord-Koreaanse staatskas, die weer wordt gebruikt om het kernwapenprogramma te financieren. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties schat in dat tot wel negentig procent van het geld dat Noord-Koreanen in het buitenland verdienen terechtkomt bij het regime.

Juventus, dat Han dus in de eerste dagen van 2020 vastlegde, krijgt direct bezoek van de Verenigde Naties. Omdat de Italianen indirect de Noord-Koreaanse staatskas spekken door het salaris van Han te betalen, zijn zij genoodzaakt Han van de hand te doen. Daarom komt er na welgeteld zes dagen een einde aan de zelfbenoemde droom van Han: spelen voor een Europese topclub.

Juve slijt de spits nog geen week later aan het Qatarese Al-Duhail, maar noteren nog wel een slordige winst. De Qatarezen trekken zeven miljoen euro uit de portemonnee. Hoewel Han in zijn kortstondige periode daar een prima indruk maakte en zijn team met drie doelpuntencontributies zelfs helpt aan het veroveren van de Qatar Stars League, blijkt ook zijn contract in het Midden-Oosten in strijd te zijn met de VN-regelgeving.

Nadat hij in augustus 2020 zijn laatste wedstrijd in Qatarese dienst speelt, verdwijnt Han compleet van de aardbodem. Volgens een onderzoek van CNN wordt de aanvaller in het begin van 2021 gedeporteerd uit Qatar. Maar de Noord-Koreaan kan niet terugkeren naar zijn thuisland, daar Kim Jong-un vanwege de COVID-19-pandemie alle grenzen heeft gesloten. Een radeloze Han begeeft zich naar het vliegveld in Doha. Daar pakt hij - op hoop van zegen - een vlucht naar Italië. Drie jaar lang verdwijnt hij. Vermoedelijk bivakkeert hij al die tijd in een Noord-Koreaanse ambassade, ergens in het land.

Verbazing alom in de voetbalwereld, dus, als Han in november 2023 plots op een knollenveld in Yangon te bewonderen is voor de kwalificaties van de Azië Cup. Daar deed hij wat hij zo goed kan: scoren. Met een harde kopbal zette hij de 0-3 op het scorebord. Met een bescheiden glimlach werd het doelpunt gevierd. De assist kwam op naam van Choe Ok-chol. Ongeveer van hetzelfde kaliber als Gerrard.

Han is said to have spent months at an unspecified North Korean embassy, along with other stranded NK nationals Nobody had seen or heard of Han for 3 years…until November 2023 when he appeared in North Korea’s line up for a World Cup Qualifier with Myanmar Naturally, he scored pic.twitter.com/76IgFpJZOY

— Calcio England (@CalcioEngland) March 17, 2024