‘Ik zei tegen Van der Sar: ‘Leuk dat je belt, maar je bent tien jaar te laat’’

DEN HAAG - Arie Haan was als speler actief bij onder meer Ajax, Anderlecht en PSV en later was hij coach bij clubs als VfB Stuttgart en Feyenoord. Vanaf 2002 is de 66-jarige Groninger voornamelijk actief in China: eerst als bondscoach, later als clubtrainer. Tegenwoordig werkt hij bij topclub Tianjin Teda. Donderdag presenteerde de oud-international zijn ervaringen in China in een boek: ‘Nee bestaat niet’. Voetbalzone was erbij. “Edwin van der Sar heeft mij onlangs gebeld. Ik zei: 'Leuk dat je belt, maar je bent tien jaar te laat'.”

Door THIJS POST

Waarom Haan het boek heeft geschreven? “China is een groot deel van mijn leven”, vertelt de man die tegenwoordig in Beijing woont. “Het is een hele ervaring als je voor het eerst naar China gaat, niemand spreekt Engels.” Haan kan zich nog goed herinneren dat hij als een van de kandidaten voor het bondscoachschap naar het land werd gehaald. “Jij wordt het”, zei de chauffeur en tolk na het eerste gesprek met de bond. “Je houding, je beweging, je lach: jij wordt het. Ze gaan nog praten met andere kandidaten, maar dat is puur uit beleefdheid.”

Haan begon zijn loopbaan als bondscoach met een doelpuntloos gelijkspel tegen, toen nog, wereldkampioen Brazilië. “Daardoor kreeg ik wat respect”, vertelt hij. Het voetbal is echter nog niet op hetzelfde niveau als in Europa. “Men gaat vooral van het individu uit. Het creëren van een team is enorm belangrijk in het voetbal, maar in China is het moeilijk. Individueel zijn de spelers best wel technisch, maar het draait om de ploeg.” De voetbalveteraan maakt gretig gebruik van de praatstoel: hij schudt de anekdotes uit zijn mouw. “Toen ik mijn eerste wedstrijdbespreking hield, pakten de spelers hun kladblokjes erbij. Opschrijven wat ik te vertellen had. Ik zei: ‘Iedereen boek dicht, gewoon luisteren’.” Het gevolg was dat Haan zijn wedstrijdplan punt voor punt zelf op het bord moest schrijven, voordat het gesnapt werd.

Dat de Chinese voetbalbeleving wat anders is dan die in een land als Nederland, blijkt ook wel uit het feit dat Haan regelmatig cadeaus krijgt van zijn spelers. “Komt er een speler langs met een fles cognac en dan heb ik het niet over een flesje van vijf euro. Nee, echt duizend euro. Zijn ouders erbij. ‘Voor u, u moet mij beter maken’. Die jongen speelde gewoon alles”, lacht Haan. “Het is een moeilijk probleem. Je moet het eigenlijk aanpakken, maar het ligt diep geworteld in de maatschappij. Het heeft te maken met respect.”

China wordt gezien als het voetballand van de toekomst. Men is er met name gek op de Premier League en de Bundesliga, maar het enorme potentieel komt er nog niet uit. “China heeft een Cristiano Ronaldo of een Lionel Messi nodig”, denkt Haan. “Als er een Chinees is die écht uitblinkt, komt de boom. Of China een grootmacht wordt? Ik denk het wel, maar dat maak ik dan niet meer mee. Voordat je een voetbalvisie hebt overgebracht, ben je tien tot vijftien jaar verder. Op scholen wordt inmiddels voetballes gegeven, voetbal is enorm belangrijk. Dat beginnen ze te begrijpen. Een Olympische sporter haalt eens in de vier jaar een medaille, terwijl er om de drie dagen een belangrijke voetbalwedstrijd is.”

Grote clubs hebben de eindloze commerciële mogelijkheden in China ontdekt. Wereldspelers als Real Madrid en Bayern München proberen er voet aan de grond te krijgen, terwijl Ajax in de persoon van marketingdirecteur Edwin van der Sar ook ‘een handelsmissie’ naar Azië heeft gestuurd. “Het had iets te maken met sponsoring, geloof ik”, reageert Haan. Heeft ‘zijn’ Ajax dan geen contact gezocht om gebruik te maken van zijn expertise? Het gezicht van de gelouterde coach lijkt wat te betrekken. “Van der Sar heeft onlangs gebeld. Ik zei tegen hem: ‘Leuk dat je belt, maar je bent tien jaar te laat’. Waarom niet eerder? Ik heb weinig contact met Nederland. Op zich vreemd.”