De Kasparov van Catalonië

Na 120 minuten zwoegen en zweten in de tempel van Abu Dhabi valt het doek voor het nietige Estudiantes de la Plata. Ondanks het verlies mogen zij met opgeheven hoofd het veld verlaten in deze wereldbekerfinale voor club elftallen. De tegenstander en winnaar is Barcelona, dat in dezelfde periode al goed was voor vijf trofeeën en nu terecht de titel van wereldkampioen in ontvangst mag nemen. Voorafgaand aan de prijsuitreiking wordt er alvast een bescheiden feestje rond de middencirkel gebouwd. De spelers springen en zingen beleefd heen en weer terwijl sterspeler Lionel Messi wacht op een individuele prijs van beste speler.

De euforie zal niet lang meer uitblijven, al is het besef van de geleverde prestatie in het jaar 2009 schijnbaar nog niet doorgedrongen. Een hedendaagse topvoetballer heeft geen tijd meer om stil te staan bij een moment van glorie: morgen moet er onderhandeld worden over een nieuw contract en overmorgen is er alweer een belangrijke wedstrijd. Toch is er op dat moment al één man die zijn emoties omwille van dit unicum niet meer de baas kan en in tranen uitbarst op de middenstip. Pep Guardiola is auteur geworden van een nooit eerder vertoonde prestatie in de historie van het voetbal.

De legendarische drager van het rugnummer vier was voorheen al een begrip in de Barcelonese omgeving. Het grote publiek maakte voor het eerst kennis met hem toen hij als ballenjongen aanvaller Angel Alonso in volle vreugde besprong nadat de club zich geplaatst had voor de Europacupfinale. De goede man 'Pichi', zoals Alonso ook wel genoemd werd, kon echter nog niet weten dat hij de toekomstige Kasparov van Catalonië in zijn armen had. Later zou namelijk blijken dat Guardiola zowel op als naast het veld een meesterbrein is dat de tegenstanders als het ware schaakmat kan zetten door steeds twee stappen vooruit te denken. Daar waar een andere middenvelder gedurende een spelsituatie voor optie één zou kiezen ging hij resoluut voor optie drie, en als trainer schrikt het hem niet af om bepaalde pionnen op te offeren en gecompliceerde beslissingen te nemen.

De prijzen die als speler gewonnen werden hebben hun waarde maar de opgedane ervaring is tijdens het trainerschap onbetaalbaar. Gedurende tien jaar de kleedkamer delen met een handvol Romario’s en konsoorten is een zeer leerrijk proces, net zoals werken met grote en minder grote trainers, blessures, degradatie en zelfs de betrokkenheid bij een dopingconflict. Doe daar nog een competitie deelname in verschillende continenten bovenop en je bent er klaar voor als het jouw beurt is aan het zwart en wit geblokte speelveld. Guardiola heeft nadat hij zijn kort voetbalbroekje inruilde voor een modieus maatpak zijn handleiding tot succes geschreven op basis van eerder genoemde elementen in combinatie met zijn eigen filosofische gegrepen uit Catalaanse poëzie en de muziek van Coldplay.

Zijn eerste zet als hoofdtrainer is al meteen een gewaagde zet. Maar liefst tien spelers worden bedankt voor bewezen diensten, waarvan Deco en Ronaldinho de meest opvallende zijn. Deco past niet in het plaatje van snel combinatievoetbal en de laatstgenoemde gevallen wereldster moet plaats ruimen omwille van extra sportieve perikelen. De goddelijke kanarie is zijn glans verloren en zou andermaal teveel de aandacht naar zich toe trekken met zijn nachtelijke escapades. Voor Guardiola is een vedette geen taboe maar de instelling FC Barcelona heeft een voorbeeldfunctie en is geen inspiratiebron voor de rioolpers. Die andere vedette uit de aanvalslinie mocht na vertoon van goed gedrag toch aanblijven, terwijl zijn koffer al gepakt was. Samuel Eto’o was geprikkeld door het wantrouwen in zijn persoon en wou kost wat kost zijn meerwaarde tonen, wat eindelijk ook met verve zou lukken. Een psychologische zet?

Tenslotte is er nog het geval Giovani. De talentvolle jongere mocht beschikken terwijl hij het seizoen voorheen aardig wat speelminuten bij mekaar gesprokkeld had. Er moet iets niet goed gezeten hebben want je gaat zuinig om met een meerwaarde uit de eigen opleiding. Het blijkt een lastige jongen te heten en iemand die al snel tevreden zou zijn met zijn status. Dus de fakkel werd overgedragen aan dat andere supertalent Bojan. Deze wacht ondertussen nog steeds op zijn grote doorbraak maar is een jongen die het vertrouwen geniet en nog steeds van betekenis kan zijn voor de Blau Grana. Giovani daarentegen is al aan zijn derde team toe in twee seizoenen. De mankracht van Guardiola moet blijkbaar meer in huis hebben dan alleen talent. Als de selectie vervolgens wordt aangevuld met verloren zoon Gerard Pique en de van Sevilla overgekomen Seydou Keita en Daniel Alves kan het overheersen en domineren beginnen.

De eerste twee wedstrijden van het seizoen worden aanvankelijk niet gewonnen maar na de 6-1 overwinning tegen Sporting Gijon is het hek van de dam. Barcelona brengt weergaloos voetbal op de mat en de balcirculatie is van een ongekend niveau. Zelfs de niet-voetballiefhebbers kennen de klinkende namen zoals Messi, Xavi en Andres Iniesta en binnen een mum van tijd is FC Barcelona alles wat de klok slaat. De overwinningen stapelen zich op en de aanpak van Guardiola staat binnen het jaar al garant voor succes. Hij is een trainer die eigenlijk nog veldspeler is, in combinatie met het denkvermogen van ene huidige Russische politieker die in een ver verleden tijdens het schaken alleen nog maar een uitdaging kon vinden tegen Deep Blue, de beste schaakcomputer van de wereld.

Het sprookje kent een prachtig slot in een land ver hier vandaan. Terug in de Verenigde Arabische Emiraten kijkt hij met glazen ogen eindeloos voor zich uit. Wat is zijn volgende zet? Alles wat er te winnen valt met een team is hem gelukt in één seizoen. Zijn het afscheidstranen en denkt hij weer twee stappen vooruit hoe het verdere verloop voor hem als trainer er zal uitzien? Een verloop dat niet meer zal plaats vinden in Catalonië maar bijvoorbeeld in Manchester waar een andere grote meneer zijn zitje nog wel even warm houdt? We laten het op ons afkomen en gaan er vooral niet teveel bij nadenken, want schaakmat worden we toch gezet.