De Afrikaanse Ballon d’Or-winnaar die nu president van zijn land is

De rijke voetbalgeschiedenis kent vele markante, tragische of grappige personages. In de rubriek Vedettes licht Voetbalzone telkens het doopceel van een van die figuren. Deze keer het levensverhaal van George Weah, de enige Afrikaanse speler die ooit werd verkozen tot beste speler ter wereld en tegenwoordig president is van Liberia.

Door Sander Grasman

Wie de oma van George Weah gezegd zou hebben dat dat kleine mannetje dat zij onder haar hoede had gekregen - en dat elk moment van de dag achter een bal aan rende in plaats van zich te bekommeren om zijn schoolwerk - ooit de president van hun land zou worden, zou zij waarschijnlijk voor gek verklaard hebben. Toch was dat precies wat er op 22 januari 2018 gebeurde. Op die dag werd de oud-spits van onder meer Monaco, PSG en AC Milan namelijk beëdigd als de nieuwe president van Liberia.

Opgegroeid in een sloppenwijk net buiten de Liberiaanse hoofdstad Monrovia, leek Weah niet voorbestemd om door te stoten tot de Europese voetbalelite. Zijn geboorteland stond nou niet bekend om het voortbrengen van topvoetballers, maar de jonge George vond niet alleen een uitlaatklep in de sport, maar zag er ook een kans in om de uitzichtloze armoede van zijn geboorteland te ontvluchten. Hij trainde elke dag van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat om zijn talenten aan te scherpen en via de Liberiaanse hoogste divisie kwam hij terecht bij Tonnerre in Yaoundé, Kameroen. Daar was de Fransman Claude Le Roy, de bondscoach van het land, een van de eersten die de potentie zag van de jonge aanvaller.

Le Roy zal aanvankelijk teleurgesteld zijn, toen hij ontdekte dat die nieuwe parel die hij dacht ontdekt te hebben, niet beschikbaar was voor zijn nationale selectie, maar zodra hij die teleurstelling een plekje had kunnen geven, greep hij de telefoon en belde zijn goede vriend Arsène Wenger. De latere succescoach van Arsenal stond op dat moment aan het roer bij Monaco en Le Roy wilde hem deze buitenkans niet onthouden. Wenger twijfelde geen moment en vloog naar Kameroen om de jonge speler met eigen ogen te zien. Niet veel later was de Liberiaan voor iets meer dan 10.000 euro getransfereerd naar het Zuid-Franse prinsdom.

Ondanks de warme aanbeveling van zijn vriend, was de Fransman toch aangenaam verrast door de manier waarop Weah zich na een wat onzeker begin al direct op zijn eerste training van de Monegasken liet gelden en een wonderschoon doelpunt maakte “Het was alsof je als kind op Eerste Paasdag een enorm konijn van chocola in je tuin vindt”, zou le Professeur daar later over zeggen.

Weah bleef de coach, die vanaf het begin vertrouwen in hem had gehad en de eerste was geweest die hem voorhield dat hij de beste voetballer van de wereld kon worden, eeuwig dankbaar. Nadat hij in 1995 de Ballon d’Or won en daarmee daadwerkelijk uitgeroepen werd tot beste speler van de wereld, gaf hij die prijs aan zijn oude coach. “Ik had hem geld kunnen geven, maar dat verdient hij zelf al. Bovendien is geld vluchtig, terwijl deze prijs voor altijd is”, zei de Liberiaan over zijn geste.

De eerste maanden in zijn nieuwe thuisland verliepen alles behalve vlekkeloos, maar achteraf was dat misschien een zege. Weah moest hard werken om aan te klampen bij de Europese manier van spelen, maar zijn werklust en het immer aanwezige vertrouwen van Wenger sterkten hem. Na enkele goede seizoenen in het roodwit van Monaco, maakte Weah in 1992 een binnenlandse transfer. PSG legde die zomer € 6,5 miljoen voor hem neer. Naar de maatstaven van vandaag lijkt dat een schijntje, maar destijds was het de op zes na duurste aankoop van die transferperiode en het hoogste bedrag dat betaald werd door een club van buiten de Serie A. Blackburn Rovers tikte in diezelfde periode bijvoorbeeld 'slechts' € 4,5 miljoen af voor Alan Shearer.

In het zuiden van Frankrijk was niet lang daarvoor het imperium van zakenman annex politicus annex ‘geboren valsspeler’ Bernard Tapie ingestort en van dat ontstane machtsvacuüm hoopten de Parijzenaars te profiteren. Zij werden daarbij gesteund door de miljoenen die betaalzender Canal+ in het vaderlandse voetbal pompten. De Parijse dominantie is niet te vergelijken met de huidige situatie in de Ligue 1, maar die tv-gelden stelde PSG wel in staat om topspelers als David Ginola, Rai en dus ook Weah naar de hoofdstad te halen.

George Weah is door zijn combinatie van kracht, snelheid, techniek en scorend vermogen een haast onstopbare tegenstander. Een moderne spits. Illustratief is zijn doelpunt tegen Bayern München in de Champions League van 1994/95. Aanvankelijk stond Weah niet eens aan de aftrap van dit groepsduel. Omdat de ploeg toch al verzekerd was van de volgende ronde, had coach Luis Fernandez hem willen sparen, maar bij een 0-0 stand kwam Weah na 65 minuten alsnog binnen de lijnen.

Met een slimme loopactie zet Weah niet veel later zelf een aanval op. Halverwege de helft van Bayern krijgt hij de bal terug. Hij gaat een één-twee aan met Pascal Nouma, waarna hij met een slepende beweging wegsprint bij twee Duitse tegenstanders. Markus Babbel komt woest inglijden, maar de PSG-spits tikt de bal subtiel langs hem en springt zelf soepeltjes over het hoog uitgestoken been van de verdediger. Op hoge snelheid verandert hij plots met een scherpe kap van richting en haalt in één tijd vernietigend uit in de korte hoek. Oliver Kahn probeert het schot met een katachtige duik uit zijn doel te houden, maar de bal vliegt rakelings langs de paal en buiten zijn bereik tegen de touwen. “But exceptionnel de monsieur Weah!” roept de TF1-commentator in extase uit.

Die Champions League sneuvelde de club van Weah in de halve finales in een dubbele ontmoeting met AC Milan, maar de Italianen waren er inmiddels van overtuigd in hem de ware opvolger van Marco van Basten te hebben gevonden. In de zomer van 1995 verhuisde de beste speler van de wereld - hij ontving later dat jaar de Ballon d’Or - dus op 28-jarige leeftijd eindelijk naar de beste competitie van de wereld.

In zijn eerste seizoen in Milanese dienst ging het voortvarend. In het laatste jaar onder leiding van Fabio Capello werd de ploeg met acht punten voorsprong op Juventus kampioen en Weah kroonde zich met elf doelpunten tot clubtopscorer, iets waar hij ook de volgende twee seizoenen in zou slagen. Met de club zelf verliep het die jaren echter beduidend minder voortvarend. Een elfde en een tiende plek in de competitie betekenden, dat i Rossoneri twee jaar ontbraken in Europa. In dat laatste jaar - en dus Weahs derde in de clubkleuren van Milan - stortte de ploeg in het slot van de competitie volledig in. De laatste tien duels leverde slechts één overwinning op en dus werd de niet lang daarvoor teruggekeerde Capello alweer de laan uitgestuurd en vervangen door Alberto Zaccheroni.

De Italiaan kwam over van Udinese en nam zijn steraanvaller Oliver Bierhoff mee. De altijd wat stijf ogende Duitser bleek een goede combinatie te vormen met de atletische Weah, die in hun eerste seizoen samen vooral als aangever fungeerde voor de nieuwkomer die twintig maal het net wist te vinden. Het was niet genoeg om de clubleiding ervan te weerhouden om voor veel geld Andriy Shevchenko bij Dinamo Kiev op te pikken. De komst van de Oekraïner luidde het einde van Weah in de Europese top in.

Na omzwervingen langs Londen (Chelsea), Manchester (City) en Marseille streek hij kort neer in Abu Dhabi bij Al-Jazira. Daar maakte hij nog wel de nodige indruk met dertien doelpunten in acht wedstrijden, maar besloot hij toch dat het mooi was geweest alvorens hij terugkeerde naar zijn geboorteland, waar hij - mede dankzij zijn inspanningen als ambassadeur van de Verenigde Naties en UNICEF en oprichter van een voetbalschool - een haast mythische status genoot.

Die status was overigens al jaren een doorn in het oog van alleenheerser Charles Taylor. De voormalige rebellenleider regeerde met harde hand sinds hij na de Eerste Liberiaanse Burgeroorlog aan de macht was gekomen. Om de voetballer een toontje lager te laten zingen, besloot Taylor een knokploeg langs te sturen bij diens huis. Gelukkig voor hem was Weah op dat moment actief in Italië, maar iedereen die wel aanwezig was werd pijnlijk duidelijk gemaakt wie de baas van het land was.

Toen Taylor in de Tweede Liberiaanse Burgeroorlog verdreven werd en er in 2005 weer verkiezingen werden uitgeschreven, stelde de oud-voetballer zich kandidaat. Hoewel hij in de eerste stemronde nog de meeste stemmen kreeg, koos de bevolking in een zogenaamde run-off tussen de twee populairste kandidaten - verplicht als in de eerste ronde niemand meer dan vijftig procent van de stemmen verkrijgt - toch voor de meer ervaren kandidaat Ellen Johnson Sirleaf, die daarmee de eerste vrouwelijke Afrikaanse president werd.

Als opstapje naar die topfunctie mikte Weah vervolgens op een plek in de Senaat en in die missie slaagde hij in 2014, al schitterde hij gedurende zijn periode als senator vooral in afwezigheid. Toch bleek het te volstaan om zich in 2017 te revancheren voor zijn presidentiële verkiezingsnederlaag en ditmaal wel de run-off te winnen. Met meer dan zestig procent van de stemmen werd hij ten koste van vicepresident Joseph Boakai verkozen tot de nieuwe president van Liberia.

Liberia election results: George Weah and Joseph Boakai face run-off vote https://t.co/wyf6dvXQgi

— BBC News (World) (@BBCWorld) October 24, 2023

De eerste termijn van Weah kan allerminst een triomf worden genoemd. Meerdere van zijn stafleden werden beschuldigd van financieel wanbeleid en zelfverrijking, iets dat de oud-speler juist gezegd had te zullen bestrijden, en dus is het nog verre van zeker of hem ook een tweede periode als president gegund zal worden. Onlangs kreeg hij in de eerste stemronde nog wel de meeste stemmen, maar zijn voorsprong op Boakai is dit keer verwaarloosbaar en dus lijkt alles nog mogelijk in de run-off die gepland staat in november.

Ondertussen zet Georges zoon Timothy de voetbaldynastie voort. De jongste Weah-telg, opgeleid door PSG - de oude club dus van zijn vader - en nu uitkomend voor Juventus, vertegenwoordigt echter niet het land waarvan zijn vader vooralsnog de president is. Weah Jr. komt namelijk uit voor Amerika, waar hij opgroeide toen zijn vader daar studeerde aan de DeVry University in Florida. Hoewel de kans klein lijkt dat Tim ooit een Ballon d’Or zal winnen, kan hij dankzij zijn keuze voor Team USA wel zeggen dat hij de enige Weah is die actief was op een WK.