Reis: onnavolgbaar, onbegrijpelijk en ontslagen

Afgelopen zondag was ik getuige van de naïeve stupiditeit van de jongste Mulder-telg bij Studio Voetbal, zoonlief Youri Mulder. “Ze hadden dit ook binnenskamers kunnen houden om er vervolgens aan te werken, in plaats van deze jongen zo te beschadigen”, aldus de schreeuwlelijk over ‘de zaak Jonathan Reis’. Je mag toch verwachten dat Mulder, als analist, het voetbalnieuws enigszins bijhoudt? Of betaalt de NOS meneer vanwege zijn gestileerde blonde haar? Het is mij een raadsel, want de quote van hierboven is de zoveelste in een eindeloze reeks aan wereldvreemde uitspraken. Vanzelfsprekend schitterde de ruggengraatloze Tom Egberts weer eens in verbale afwezigheid toen Mulder ook Ronald Waterreus, PSV-kenner bij uitstek, de les las.

Ik kan de onrealistische Mulder trouwens uit zijn droom helpen: natuurlijk had PSV Reis niet langer moeten behouden. Ontslag op staande voet is de enige juiste actie. De maat is vol; PSV heeft dit probleem al meer dan twee jaar ‘binnenskamers’ gehouden en er hard aan gewerkt. Nu dat zijn gebruik van verboden middelen weer de kop opsteekt en hij professionele hulp weigert is er absoluut geen andere uitweg.

Ik wil hier wel benadrukken dat Reis het grootste spitsentalent is wat ik in jaren in de Eredivisie heb zien spelen. Die paar wedstrijden, waarin we van hem hebben mogen genieten, waren fantastisch. Vooral dat doelpunt uit tegen Roda JC blijft in mijn geheugen gegrift. Die goal had het signatuur van een supertalent: Ten eerste zijn ruimtelijke inzicht (hij wist precies waar de bal zou landen), ten tweede zijn geraffineerde manier van bewegen (hij danste, als het ware, perfect gecoördineerd richting de bal) en tenslotte het schot (hij plaatste de buitenkant van zijn voet precies zo tegen de bal dat het al wegdraaiende in de rechterhoek verdween). Fenomenaal. Alles met voorbedachte rade, daar kwam geen geluk bij kijken. Pure klasse.

PSV had die klasse bij het scouten in Belo Horizonte op waarde geschat en in een voetbalwereld waar de Braziliaanse ‘favelas’ en voetbalclubs worden afgestruind door op geld beluste scouts, spelersmakelaars en kinderhandelaars moest de club snel handelen. Reis werd, op basis van zijn talent, gecontracteerd voor een bedrag van tweeënhalf miljoen euro. Een aanzienlijke som voor een jongen waarvan weinig bekend was.

Waar voetbalgoeroe Louis van Gaal zijn nieuwe spelers steevast onderwerpt aan psychologische testen en ze in één-op-één gesprekken doorzaagt, nam PSV de ‘gok’ met Reis zonder zijn persoonlijkheid en gedrag echt in kaart te hebben. De club vertrouwde hem blindelings en dat blijkt achteraf catastrofaal, want meneer is een pathologische leugenaar. Ik ben nogmaals niet naïef. PSV is, als Europese subtopper, niet meer in de positie om de tijd te nemen met het contracteren van toptalent. Snelheid is geboden. Toch moeten de voor deze transfer verantwoordelijke beleidsbepalers wel even goed in de spiegel kijken. Ze hadden namelijk op zijn minst het milieu van Reis grondig kunnen onderzoeken. Ajax heeft dat waarschijnlijk wel gedaan en hem, nog voordat er sprake was van een overgang naar PSV, dan ook niet gecontracteerd.

In het stuk in Voetbal International over Reis, waarin de fantast tevens aangaf door de komst van zijn zoontje ‘veranderd’ te zijn, van afgelopen november kwam aan het licht dat Reis’ vrienden grotendeels in de criminaliteit actief zijn, niet ongebruikelijk in die sloppenwijken. Sommigen daarvan, waarmee hij als koter op straat voetbalde, hadden zich al ontwikkeld tot 'zware jongens'. Deze informatie, waarvan PSV destijds op de hoogte was, hoeft zeker niet alles te zeggen, maar het is mijn overtuiging dat zijn jeugd hem karakterologisch onherstelbaar heeft beschadigd.

De hoofdschuldige van deze situatie is dus geenszins PSV, maar Reis zelf. Fred Rutten was de uitgelezen trainer om zijn carrière van een pikstart te voorzien. De ‘warme’ Rutten had een wereldster van gemaakt, maar zijn wispelturige en leugenachtige persoonlijkheid verkiest zo te zien een andersoortige levenswandel. Hij geeft de voorkeur aan coke en verwaarloost het meest felbegeerde beroep in de wereld, dat van profvoetballer in de top.

Reis heeft zich met zijn dubieuze gewoonte wel geschaard in een rijtje illustere namen; misschien een schrale troost. De meest aansprekende ‘gebruiker’ was zonder twijfel Diego Maradona. Het is geen geheim dat de Napolitaanse voorzitter, in de jaren tachtig, het cokegebruik van zijn superster oogluikend toestond. Ze wisselden telkens weer het plasje van ‘Pluisje’ met dat van een modale Italiaanse balafpakker of mandekker. Zodoende bleef Maradona jarenlang onder de radar. Uiteindelijk liep hij tegen de lamp, zo ook tijdens het WK van 1994, wat het einde van zijn actieve voetbalcarrière betekende. Reis bulkt van het talent, maar is verre van ‘een Maradona’. Daarnaast is het Napoli van toen niet te vergelijken met het PSV van nu. Napoli was zonder Maradona volstrekt kansloos voor de ‘Scudetto’ en PSV wordt dit seizoen ook zonder Reis, ogenschijnlijk met speels gemak, kampioen van Nederland.

Voorlopig zal de zondaar niet meer aan de bak komen, maar hij is jong en heeft met zijn handje vol oogverblindende optredens bij sommigen, ongetwijfeld, een onuitwisbare indruk achtergelaten. Zijn grootste fan is voetbalwijsgeer Aad de Mos, die watertandend over de jonge Braziliaan spreekt. Aad zal vast denken, mede door zijn komische zelfingenomenheid en zogenaamde kennis van de Braziliaanse cultuur, dat hij, als mentor, dit probleemkind wel even kan oplappen. De Mos moet eerst een club zover krijgen om hem aan te stellen. Ik raad die vereniging aan hem geen meerjarig contract te geven. Ik maak me hier wederom schuldig aan pure speculatie, want de kans op een dergelijke, op voorhand spraakmakende, samenwerking is natuurlijk nihil.

De realiteit is dat Reis zijn naam te grabbel heeft gegooid, zichzelf als leugenaar in de markt heeft gezet en de PSV-fans heeft bedrogen. Getreurd hoeft er allerminst in 'de Lichtstad'; er zijn, voor Eredivisie begrippen nog twee, ietwat minder getalenteerde, modelprofs ter beschikking die de spitspositie al moeiteloos invullen. Verder is er aangetoond dat er aan het topsportklimaat bij PSV niet meer getornd kan worden. Als deze storm na een paar weken is gaan liggen, zal alleen het voetbalhart van Fred Rutten nog pijn doen, want hij had de ‘voetbaldiamant’ Jonathan Reis maar wat graag geslepen.