'El Caso Atlético Madrid' - deel 1

Er wordt vaak met een wijzend vingertje gewezen naar topclubs in Europa die spelers kopen door grote schulden te maken. Wat die mensen vergeten, is dat bijna iedereen wel schulden heeft, en dat schuld op zich geen negatief iets hoeft te zijn. Heeft er iemand hier zijn huis uit eigen zak betaald? Op het moment dat de liquide middelen niet toereikend zijn, maar de inkomsten op langere termijn grotendeels gewaarborgd zijn, dan is er in mijn ogen weinig mis met lenen. Het gaat pas fout op het moment dat die lening niet terug kan worden betaald, dat de schulden te groot worden voor de portemonnee. En dat is waar het momenteel fout gaat bij veel Spaanse clubs.

Zoals bekend heeft Real Madrid een lening van zeventig miljoen afgesloten, bij de bank Caja Madrid. Daarnaast is er waarschijnlijk nog zo’n lening van vergelijkbare hoogte, ditmaal bij de Banco Santander. Met deze leningen zijn de transfers van Cristiano Ronaldo en Kaká gefinancierd. Volgens de officiële clubkanalen ligt de schuld op 330 miljoen euro. ‘Waanzin’, zou Michel Platini zeggen. Echter valt de situatie bij Real Madrid te overzien, omdat ze dankzij hun enorme inkomsten de schulden makkelijk af kunnen betalen. Zo verkocht Real Madrid in 2006 haar tv-rechten (looptijd van zeven jaar) nog voor zo’n 1,1 miljard euro. Geen vuiltje aan de lucht.

Bij dit bedrag van 330 miljoen moet wel een kanttekening geplaatst worden. De precieze toestand van schulden blijft namelijk betrekkelijk vaag. Verschillende bronnen spreken elkaar tegen, en boekhoudkundig worden er nog wel eens trucjes uitgehaald. Als je enkel op de winsten let, lijkt het bij Atlético allemaal wel goed te gaan. Het relatief enorm lage eigen vermogen en de schulden laten daarentegen een andere situatie zien. Wat we wel mogen concluderen, is dat het Spaanse voetbal met vuur speelt. Het is slechts wachten op de eerste clubs die hun handen serieus verbranden. De situatie bij de absolute topclubs is weliswaar te overzien, maar daaronder zijn de problemen groot.

Hoe groot? Dat is dus lastig te zeggen. De gehele schuld (Liga BBVA plus Segunda División) bedraagt in ieder geval iets tussen de drie en drieënhalf miljard. Welke clubs nou welk aandeel hebben in die schuld blijft vaag. Berichten in de media zijn niet altijd betrouwbaar; een voorbeeld hiervan vind je later in de tekst. Sowieso meldden niet veel clubs hun schuld in de media. Op dat moment moet je je dus beroepen op studies van Universiteiten of andere instanties, maar ook die geven een wisselend beeld. Volgens de Universiteit van Barcelona bedraagt de schuld van Barcelona zo’n 400 miljoen; volgens de laatste Forbes lijst ligt dat getal aanzienlijk lager. Maar nogmaals, een club als Barcelona heeft weinig problemen.

Clubs die het dan niet in de hand hebben? Atlético Madrid en Valencia bijvoorbeeld, zij kunnen hun schulden niet meer overzien. Beide supportersgroepen leven momenteel in een wereld van onzekerheid, aangezien hun geliefde clubs alle zeilen moeten bijzetten om hun schulden af te kunnen betalen. Nu is de situatie van Valencia al geanalyseerd door qsh0x, dus daar zal ik het verder niet over hebben. Wat nog niet ter sprake is gekomen, is de financiële situatie van Atlético. En dan komen we weer tegenstrijdige berichten tegen.

De twee absolute leiders van de club zijn Enrique Cerezo en Gil Marín (zoon van Jesus Gil y Gil), samen in bezit van zo’n 95 procent van de aandelen. In september dit jaar beweerde Gil Marín in de Spaanse krant AS dat de schuld van Atlético 170 miljoen euro bedraagt. Rond diezelfde tijd stapte bestuurslid Fernando García Abásolo op, omdat hij vond dat de rest van het bestuur (iedereen behalve Cerezo en Marín dus) niet geraadpleegd werden bij het maken van beslissingen. In simpel Nederlands: Cerezo en Marín houden de macht in eigen handen. Gek genoeg lijken ze vaak tegenover elkaar te staan, waarna uiteindelijk Marín de beslissingen neemt. Praktisch gesproken is laatstgenoemde dus de baas over Atlético.

Een maand later, oktober 2009, verschijnt Abásolo zelf in de krant AS om zijn kant van het verhaal te vertellen. Hij onthult dat de daadwerkelijke schuld van Atlético 300 miljoen is. Nog zorgwekkender is dat deze schuld elk jaar stijgt met zo’n veertig á vijftig miljoen euro. De problemen zijn dus groot. Atlético ziet de schulden elk jaar stijgen, en ze heeft geen snelle uitweg om de negatieve spiraal te doorbreken; behalve dan de verkoop van bijvoorbeeld Diego Forlán en Sergio Agüero. Maar dit zijn slechts tijdelijke oplossingen, die het probleem alleen verhelpen voor één enkel jaar. En wat zal er gebeuren met de sportieve prestaties als de twee absolute topspelers verkocht worden? Het missen van de Champions League lijkt Atlético zich momenteel niet te kunnen veroorloven.

De eerste donkere wolken verschenen al aan het begin van dit kalenderjaar, toen de begroting van het seizoen 2008/09 uitlekte. Die begroting liet al een tekort zien van zo’n twintig miljoen euro. Wat bleek nu? Veel inkomsten zijn hoger begroot dan ze daadwerkelijk zijn, waardoor het tekort dus nog verder oploopt. Hieronder valt bijvoorbeeld de verkoop van het stadion en de trainingsvelden aan de gemeente. Het deel wat binnen is aan gelden is al in de club gestoken, en hetgeen wat men nog moet ontvangen dient allemaal gebruikt te worden voor de aanleg van de nieuwe trainingsvelden en het nieuwe stadion. Op die manier vallen de inkomsten dus vies tegen, terwijl de kosten even hoog blijven.

En dat gaat dus alleen nog maar over vorig seizoen. Dit seizoen is er opnieuw een groot tekort, waardoor de schuld weer verder op gaat lopen. Volgens Abásolo kan dit ook niet lang zo doorgaan. Met dit beleid bedraagt de schuld over twee jaar zo’n 400 miljoen euro. Dat zou een enorme chaos opleveren binnen de club: er zal dus iets gedaan moeten worden.

Maar hoe heeft het eigenlijk ooit zo ver kunnen komen? En wie zijn er allemaal verantwoordelijk voor deze financiële malaise? Daarnaast beperken de problemen zich niet alleen tot de financiën, ook sportief gaat het rampzalig. Hoe is dit begonnen, en welke personen zijn daar bij betrokken? Daar ga ik in de komende artikelen op in. Het begint allemaal op 27 juni 1987.