Edward van Gils: ‘Als straatvoetballers keken we vroeger neer op freestylers’

Zou Edward van Gils, de wereldberoemde straatvoetballer die video’s opnam met Ronaldinho, weleens plankenkoorts hebben? Vanaf januari staat hij in plaats van pleintjes op planken, in theaters door heel Nederland. Voetbalzone mocht de première bijwonen van FTBLL (uitgesproken als: Football) van ISH Dance Collective. Een ode aan de sport, de evolutie hiervan en vooral de cultuur erachter. Choreograaf Marco Gerris, muzikant Rik Ronner en spoken word-artiest Moze Naèl vertellen via de moves van voetballers en dansers het verhaal van de straat.

Door Kevin van Buuren

Theatraal naar de grond gaan was nooit zo gerechtvaardigd in het voetbal. Waar menig veldvoetballer schreeuwend om gele kaarten zou vragen met al die vliegende, gestrekte benen over het podium, blijven straatvoetballers Edward van Gils en Achie Tarhouchi dribbelen. Tussen de panna’s en dansmoves door vertelt Moze Naèl – bekend van Adem in, Adem Zuid na Feyenoords kampioenschap – hoe the beautiful game verbindt en voorziet. De straat brengt mensen samen van alle soorten, maar ook verschillende generaties. “Achie!”, roepen jonge kijkers enthousiast. Intussen richt de spotlight zich op de geruisloze oude rot: Edward van Gils.

Ook voor Van Gils was het een primeur. Met al die tegenstanders die hij ooit vernederde, zal hij nooit een man in handstand hebben gepoort. “Dat gevoel heb ik wel gemist, die spanning in mijn benen”, legt hij uit aan Voetbalzone. “Gelukkig beginnen we de voorstelling met een echte warming up, anders zou ik een stuk minder balcontrole hebben.” De Godfather of street football hoort zijn biografie in rijm door de speakers, terwijl zijn overstapjes meevertellen. Hoe vloeiend hij met een voetbal beweegt, zo verliep zijn jeugd niet altijd. FTBLL vertelt met een mengelmoes van kunstvormen hoe pleintjes en de sport het leven van Van Gils richting gaf.

Symbolisch moet een potje panna-knockout het veld ruimen voor dans. De performers volgen elkaar met schuine blikken en brede schouders. Naèl neemt het publiek mee door het leven van B-Boy Dietrich Pott. De danser, ook bekend als BBoy Dietje, vond in de urban cultuur uit dat ‘zijn leven alleen in balans is in een handstand’, volgens de woorden van Naèl. De wet van de zwaartekracht tarten maakte zijn leven lichter. Wanneer hij en mededansers Oscar Starink en Daryl David Benjamin vrede lijken te vinden met de voetballers, komen twee culturen samen.

Vervolgens vertelt de spoken word-artiest het verhaal van viermalig freestyle wereldkampioen Kitti Szász. Hoe de beroemde video van Touzani haar inspireerde tot een relatie met de bal, die nog altijd aan haar voeten plakt terwijl de Hongaarse voetbalvrouw breakdancewaardige bewegingen uitvoert. Zo nam Szász zelf de touwtjes in handen, zoals zij en collega’s Rowdy Heinen en Pola Gomez ook op het podium het speeltuig als marionetten manoeuvreren. Het is tot nu toe de laatste stap in de evolutie van de straatsport waar Nederland ooit groot mee werd.

Toentertijd zette Van Gils zich in om het spelletje in puurste vorm te professionaliseren. Van geasfalteerde veldjes in Amsterdamse wijken vloog hij de hele wereld over. Officiële toernooien en videospellen volgden. Van Gils ging zelfs langs in gevangenissen om verlichting te bieden met zijn trucs en verhalen. “Als straatvoetballer keken we vroeger neer op freestylers”, weet hij nog. “Dat betekende dat je niet goed genoeg was om in het veld te staan. Dan ging je langs de kant wat trucjes doen.” Het mengen van verschillende disciplines ontwikkelde uiteindelijk ook het freestylen: “Mensen die niet eens voetbalden, pakten die kunstvorm op en brachten het naar een heel ander level.”

FTBLL laat in geluid en choreografie zien hoe verschillende ambachten van de Amsterdamse straten samenkomen. De charme van de voorstelling is dat ook deze representatie de regels van de straat volgt. De stuit van de bal valt niet in te studeren, kleine misstappen zijn dan ook zichtbaarder dan ooit. “Grote delen van mijn optreden mocht ik freestylen. Dat het af en toe misgaat, hoort ook bij het spelletje”, zegt Van Gils. Maar, het is de veerkracht en focus van de artiesten om deze foutjes als onderdeel van het leven te zien en direct zowel hun hoofd, als de bal, weer hoog te houden.

FTBLL speelt dit jaar nog van 20 tot 22 mei in Parkstad Limburg Theaters in Heerlen, en 26 tot
29 mei in het Carré in Amsterdam. Vanaf januari 2023 reist de voorstelling door heel
Nederland met liefst 31 optredens.