‘Ik moet Cocu waarschuwen: de fans gaan deze veranderingen niet leuk vinden’

ISTANBUL - Na drie landstitels in vijf jaar liet Phillip Cocu PSV afgelopen zomer achter zich voor een avontuur bij Fenerbahçe. Het dienstverband van de 47-jarige oefenmeester in het Aziatische deel van Istanbul kent een bijzonder moeizame start, met vier nederlagen in de eerste zes officiële wedstrijden. Wat gaat er voorlopig voor Cocu mis bij Fenerbahçe? En belangrijker: wat kan hij doen om de boel om te keren?

Door Chris Meijer

Bij Fenerbahçe vonden afgelopen zomer de nodige veranderingen plaats. Met Ali Koç kwam er een nieuwe president binnen en onder zijn bewind moet de filosofie van de club veranderd worden. Bij die nieuwe filosofie moest een nieuwe trainer horen. Aykut Kocaman, wiens contract nog tot medio 2019 liep, kon vertrekken en Cocu werd in huis gehaald als zijn opvolger. “De plannen van de club voor de toekomst spreken me aan. Ik zie hier een uitdaging en krijg de kans om iets op te bouwen, zoals ik ook bij PSV heb gedaan”, tekende de NOS tijdens zijn presentatie op uit de mond van Cocu. Fenerbahçe heeft noodgedwongen voor een andere filosofie moeten kiezen. De Turkse topclub is door de UEFA op de vingers getikt vanwege het overtreden van de Financial Fair Play-regels. Door de restricties van de Europese voetbalbond mag Fenerbahçe dit seizoen maximaal vijf miljoen euro verlies draaien. Het betekende dat Fener op een andere manier zaken moest doen op de transfermarkt.

Cocu moest al vroeg in de zomer afscheid nemen van Fernandão, waarna Fenerbahçe met Roberto Soldado nog één spits in de gelederen had. De Spaanse aanvalsleider was in de eerste wedstrijden van het seizoen niet fit, waardoor Cocu in het tweeluik met Benfica in de voorronde van de Champions League noodgedwongen aanvallende middenvelder Alper Potuk in het centrum van de aanval moest posteren. Door de Financial Fair Play-restricties kon Fenerbahçe pas handelen op de transfermarkt nadat er spelers verkocht waren. Lang bleven Berke Özer, Baris Alici (allebei overgenomen van Altinordu) en Ferdi Kadioglu (overgenomen van NEC) de enige zomerse aankopen van Fenerbahçe. Nadat het vertrek van Josef en Giuliano, vorig seizoen nog steunpilaren in het elftal van toenmalig trainer Kocaman, naar Saudi-Arabië het nodige geld in het laatje had gebracht, kon Fenerbahçe zich gaan roeren op de transfermarkt.

Roerig slot van de transferwindow
Met Michael Frey (overgenomen van FC Zürich) en Islam Slimani (gehuurd van Leicester City) arriveerden er weliswaar twee centrumspitsen in het Aziatische deel van Istanbul, maar niet tijdig om nog te kunnen meespelen in de voorronde van de Champions League. Benfica won in Lissabon met 1-0 van Fenerbahçe, waarna de return in Istanbul in 1-1 eindigde. Geen Champions League-voetbal voor Cocu dit seizoen. Fenerbahçe versterkte zich vervolgens in de laatste dagen van de transferwindow nog met Jailson, André Ayew, Harun Tekin, Diego Reyes, Tolga Cigerci en Yassine Benzia. Zo zag Cocu in de laatste dagen van augustus, terwijl de competitie al begonnen was, twee sleutelspelers vertrekken en nog acht nieuwe spelers komen. “Het is alsof Fenerbahçe een geheel nieuwe club is, die vanaf de grond af moet worden opgebouwd”, legt Yagiz Okul, journalist van de Turkse editie van Goal, uit.

Door het roerige slot van de transferwindow, gebruikte Cocu reeds 21 spelers in slechts 6 wedstrijden. De oefenmeester heeft Fener nog niet aan het voetballen gekregen. Het seizoen in de Süper Lig werd nog gestart met een 2-1 overwinning op Bursaspor, maar daarop volgden nederlagen tegen Yeni Malatyaspor (1-0), Göztepe (1-0) en Kayserispor (2-3). Ter vergelijking: vorig seizoen verloor Fenerbahçe in de competitie slechts vier keer. “Resultaten kunnen niet alleen verklaard worden door formaties en wissels. Dat zou ook niet eerlijk zijn. Het is duidelijk dat Cocu zijn eigen systeem en filosofie heeft”, verklaart Okul. De matige seizoensstart zorgt al vroeg in het seizoen voor de nodige druk op Cocu, die opgevoerd wordt door de Turkse pers. Zo zijn er kritische geluiden te horen dat hij tijdens de wedstrijden twijfelachtige beslissingen neemt, bijvoorbeeld als het aankomt op zijn wissels. “Na de uitschakeling in de voorronde van de Champions League wijzigde Cocu zijn elftal op vijf plaatsen. Daar sprak hij niet bepaald vertrouwen mee uit richting zijn spelers”, schreef Hürriyet bijvoorbeeld. Milliyet voegde daar aan toe dat er bij Fenerbahçe sprake zou zijn van communicatieproblemen. Okul: “Hij is de steun van de pers verloren. Veel columnisten schrijven al dat ze twijfelen aan zijn kwaliteiten.”

Geen typisch Nederlandse trainer
De kritische houding van de Turkse pers kan te maken hebben met de verwachtingen voorafgaand aan het seizoen. “We hebben een bepaalde voetbalstrategie in ons hoofd: we willen gewoonweg aanvallender voetbal zien”, sprak Koç voorafgaand aan zijn uitverkiezing tot president. Naast Cocu haalde hij ook Damien Comolli naar Fenerbahçe als sportief directeur. Het tandem Cocu-Comolli moest het nieuwe beleid van de club gaan uitvoeren. Het was de bedoeling dat Fenerbahçe met jonge spelers zou gaan werken, deze ontwikkelen en met winst doorverkopen. Daarnaast werd van het elftal van Cocu een herkenbare, meer aanvallende speelstijl verwacht, iets wat men het afgelopen seizoen onder Kocaman niet had gezien in het Ülker Stadion. Cocu liet zijn elftal in de eerste wedstrijden van het seizoen aantreden in een 4-2-3-1-systeem aantreden, maar besloot dit in het laatste duel met Kayserispor (2-3 nederlaag) zonder succes te veranderen in een 4-1-4-1-formatie.

“Na zijn eerste officiële wedstrijd schreef ik dat Cocu me deed denken aan Kocaman. We wisten dat Cocu geen typische Nederlandse trainer was, die vol op de aanval speelt. Maar de fans wisten dat waarschijnlijk nog niet. Cocu speelt op het resultaat en neemt genoegen met een 2-0 overwinning. Fans denken zen zeggen op dit moment dat er weinig verschil is tussen Cocu en Kocaman. Daar kan Cocu niet zoveel aan doen, het nieuwe bestuur heeft hem aangesteld”, legt Okul uit. Voorlopig heeft Cocu nog de volledige steun van Koç, die al verschillende keren heeft laten weten dat de oefenmeester niet hoeft te vrezen voor een gedwongen vertrek. Volgens de meest recente geruchten zou Fenerbahçe met Carlos Carvalhal al een opvolger op het oog hebben, maar Koç was er als de kippen bij om ook dit bericht af te doen als een ‘leugen’. “Hij heeft beloofd om de rust terug te brengen als president en tot dusver houdt hij zich aan die belofte. Koç is in mijn ogen vrij agressief richting de pers. Het lijkt erop alsof hij ze wil onderdrukken, maar ik vraag me af of dat gaat lukken.”

Systeem aanpassen
Koç is ambitieus en is bereid te investeren in Fenerbahçe, dus het is de vraag hoe lang hij geduldig zal blijven als de resultaten uitblijven. “Cocu moet snel een team smeden. Daarnaast moet hij zich realiseren dat hij met de huidige selectie niet op dezelfde manier kan werken zoals hij in Nederland gewend was. Hij moet het systeem aanpassen naar de kwaliteiten van zijn spelers. Ik moet hem wel waarschuwen: de fans gaan deze veranderingen niet leuk vinden”, stelt Okul. Cocu kan zich vasthouden aan de parallellen met zijn eerste seizoen bij PSV, waar hij ook een moeizame start kende. Nadat de oefenmeester in de zomer van 2013 definitief was aangesteld als eindverantwoordelijke in Eindhoven, liet PSV elf keer punten liggen in de eerste zeventien competitiewedstrijden. Desondanks hielden de Eindhovenaren het vertrouwen, waarna Cocu in vijf jaar drie keer kampioen zou worden.

“Ik ben niet iemand die snel opgeeft. Ik ben er erg trots op dat ik hier mag werken. Veranderingen hebben altijd tijd nodig. Ik heb daar veel over gesproken met de bestuurders en samen proberen we de problemen die we tegenkomen op te lossen”, zei Cocu vorige week op de website van Fenerbahçe. Om de druk niet verder te laten oplopen, heeft de trainer overwinningen nodig. Te beginnen komende zondag, als de uitwedstrijd tegen Konyaspor op het programma staat. Het vertrouwen van de supporters in Koç zou de rust nog even kunnen bewaren, maar niet voor eeuwig. Okul: “De fans zullen achter Koç blijven staan, ongeacht hoe Fenerbahçe er aan het einde van het seizoen voor staat. Ik kan alleen niet zeggen dat dit voor Cocu hetzelfde zal zijn...”