‘Ik liep niet met een kaas op mijn hoofd of een oranje toetertje in mijn hand’

Nu met Frankrijk en Kroatië de finalisten van het WK in Rusland bekend zijn, is de vraag wie zondag vanaf 17.00 uur de finale gaat leiden. Oud-scheidsrechters Jaap Uilenberg en Mario van der Ende zien collega Björn Kuipers niet in de finale verschijnen. Volgens Van der Ende is de eindstrijd een brug te ver. “Het is heel goed dat hij vier wedstrijden heeft geleid. Dat geeft aan dat hij binnen de FIFA vertrouwen geniet. Kuipers heeft het goed gedaan.”

Van der Ende wijst op een paar momenten waardoor hij van mening is dat Kuipers op het mondiale toernooi tot de subtop behoort en niet tot de top. “Zoals die teruggedraaide strafschop van Brazilië tegen Costa Rica. Dat is net het verschil met mijn top twee: Alireza Faghani uit Iran en Néstor Pitana uit Argentinië”, benadrukt de voormalig toparbiter in gesprek met de NOS. “Die heb ik nog niet op zulke foutjes kunnen betrappen.”

Uilenberg is eveneens onder de indruk van Faghani maar óók van de Braziliaan Sandro Ricci. Hun manier van leidinggeven ‘is zowel ontspannen als kordaat’, meent Uilenberg, lid van de scheidsrechterscommissie van de Europese voetbalbond UEFA. “Ze zijn niet te kinderachtig in hun beslissingen, communiceren goed met de spelers, zien veel en hebben niet veel kaarten nodig.”

Van der Ende was lid van het scheidsrechterscomité van de FIFA tijdens het WK in 2006 en kwam tot de conclusie dat politiek als een rode draad door de scheidsrechtersbenoemingen loopt. Het tevreden houden van zoveel mogelijk landen was de heersende gedachte, betreurde hij. “Ik heb altijd gezegd: neutraliteit is het belangrijkste kenmerk van een scheidsrechter en niet nationaliteit. Als ik internationaal floot, liep ik met een UEFA- of FIFA-embleem op mijn shirt, niet met een oranje kaas op mijn hoofd of een oranje toetertje in mijn hand.”

“Wat maakt het mij uit of een Kroaat een eventuele finale tussen Kroatië en Frankrijk leidt? Dat is de uiterste consequentie van kwaliteit.” De scheidsrechterscommissie van de FIFA is een gezelschap met twaalf leden uit onder andere Nieuw-Zeeland, Qatar, de Seychellen, Mauritius en de Solomon Eilanden, met als voorzitter de voormalige toparbiter Pierluigi Collina. Van der Ende ziet de arbitrage het liefst losgekoppeld van de voetbalbond, als een zelfstandig en onafhankelijk instituut.

“Ik denk dat de scheidsrechters onafhankelijk moeten zijn. Nu ben je ingekapseld in een politiek bolwerk waar allerlei lijntjes lopen die mede jouw carrière bepalen.” Uilenberg wijst erop dat de FIFA een wereldorganisatie is en blijft waarbij men met alle organisaties en continenten rekening moet houden en er van elk continent scheidsrechters moeten zijn. “De beste scheidsrechters blijven toch wel over”, stelt Uilenberg. “Als je ziet hoe op dit WK de kwartfinales gefloten zijn en als je kijkt naar hoe de halve finale dinsdag gefloten is: de komende wedstrijden zullen door de beste scheidsrechters worden geleid.”