Celstraf bij misbruik van volkslied: ‘Ik wil ‘boe’ kunnen roepen’

HONG KONG - China is bezig om zwaardere straffen in te voeren voor mensen die ‘geen respect tonen’ voor het volkslied. Gevangenisstraffen tot drie jaar is een van de maatregelen die het parlement wil nemen tegen hen die de ‘Vrijwilligersmars’ bespotten, zo maakte men in oktober in een conceptvoorstel bekend. De voetbalsupporters van Hong Kong lijken zich daar echter weinig van aan te trekken, want afgelopen dinsdag werd de nationale hymne voor alweer de vierde wedstrijd op rij met boegeroep ontvangen. Hong Kong verloor het kwalificatieduel voor de Azië Cup met 0-1 van Libanon, maar na afloop ging het opnieuw vooral over de fluitconcerten tijdens het volkslied.

Door Gijs Freriks

Paraplurevolutie
“Als China mij niet respecteert, waarom zou ik China dan respecteren?”, vroeg supporter Chung-San-ho zich hardop af in een interview met Hong Kong Free Press. “Of ik bang ben voor straffen? Als ik niet kan joelen tijdens thuiswedstrijden, dan ga ik wel naar uitwedstrijden om ‘boe’ te roepen.” Dat roept de vraag op waarom fans zoals Chung zich zo respectloos behandeld voelen door de Chinese autoriteiten. Voor een antwoord op de vraag waar hun protest precies vandaan komt, moeten we terug naar het najaar van 2014. China maakte toen de kandidaten voor de verkiezingen van Hong Kong bekend, maar in Hong Kong wilde men dat China zich helemaal niet zou bemoeien met die kandidatenlijst.

Tienduizenden inwoners gingen de straat op om vrije verkiezingen en politieke hervormingen te eisen. De demonstranten namen paraplu’s mee tegen de felle zon, maar toen de oproeppolitie traangas begon in te zetten, werden de paraplu's als afweermiddel gebruikt en kwam de paraplu ook symbool te staan voor het protest, zo legde kunstenares Kacey Wong eens uit in gesprek met de BBC. De zogeheten paraplurevolutie was geboren. De politie greep een aantal keer hard in en pakte demonstratieleiders op, maar die arrestaties leidden alleen maar tot meer demonstraties. Veel lijken de parapluprotesten overigens niet te hebben uitgehaald, want van vrije verkiezingen is ook hierna nooit sprake geweest.

Argentinië
China’s president Xi Jinping schoof in maart de pro-Chinese Carrie Lam naar voren als hoofdbestuurder van Hong Kong; de twee andere voorgeselecteerde kandidaten waren kansloos. En ook in het parlement vormen de pro-Chinese politici nog altijd een stevig machtsblok. Die ontwikkelingen frustreren Hong Kong steeds meer. Toen de Britse kroonkolonie in 1997 na 156 jaar werd teruggegeven aan het vasteland, werd het volgende compromis afgesproken: Hong Kong werd weer onderdeel van China, maar mét een onafhankelijk politiek systeem en eigen regels. Eén land, twee systemen. Zo werd de bevolking de worst van vrije verkiezingen voorgehouden, maar daarvan is tot op heden dus weinig terechtgekomen. En vandaar de protesten tegen het volkslied.

De eerste keer dat de fans zich tijdens het voetbal verzetten tegen het lied, was in oktober 2014, tijdens de met 0-7 verloren oefenwedstrijd tegen Argentinië. Lionel Messi en co zullen raar hebben opgekeken van de paraplu’s op de tribunes van het Hong Kong Stadion. Er was immers geen druppel regen voorspeld. Later grepen de fans ook twee WK-kwalificatieduels aan om te protesteren, waaronder die tegen Bahrein. Als gevolg kreeg de voetbalbond van Hong Kong een boete van de FIFA opgelegd van in totaal 120.000 Hongkongse dollars, omgerekend 13.200 euro. “Ze willen het uiten van een mening criminaliseen. Dat hoort niet bij een vrije gemeenschap”, klaagde een fan, die zich in een krant ‘Chan’ wenste te noemen.

Rijst
“Natuurlijk ben ik bang. De regering is erg krachtig en ik ben slechts een gewone burger”, voegde deze supporter eraan toe. De maatregelen tegen het ‘bespotten’ van het volkslied worden waarschijnlijk pas in het eerste kwartaal van 2018 van kracht, maar nu al houden de autoriteiten de videobeelden van de tribunes scherp in de gaten en overwegen zij zelfs om van iedere supporter die een wedstrijdkaartje koopt, de naam te registreren zodat die persoon later te traceren valt. Ook als Westerse fan is het overigens niet handig om bij een wedstrijd in Hong Kong een filmpje te maken; zo kreeg een journalist van the Guardian eens een kom rijst over zich heen gegooid omdat hij in het stadion enkele protestacties met zijn smartphone opnam.

“In het belang van de ontwikkeling van het voetbal in Hong Kong hopen wij dat alle supporters zich in de stadions gedragen”, zei Wilson Wong-Wai-shun vorige week woensdag. Hij is de directeur van de Hongkongse bond. “We kunnen fans nu alleen nog aanspreken op hun gedrag, maar op de lange termijn is het misschien mogelijk om de namen van fans op te slaan als zij kaartjes kopen. We willen namelijk geen kaarten blijven verkopen aan overtreders.” De spelers van de nationale ploeg hebben zich tot op heden niet achter de supporters geschaard; zij roepen vooral op om het team te blijven steunen. “Het belang van de ploeg moet altijd op de eerste plaats staan”, reageerde aanvoerder Hung-Fai Yapp.

“Iedere fan heeft zijn rechten en het is niet iets waar wij spelers controle over hebben, maar wees alsjeblieft bewust van je daden. Want die kunnen de ploeg schaden, we zijn immers al gewaarschuwd door de Aziatische voetbalbond”, aldus de doelman van Eastern SC. Nu de fans in de wedstrijd tegen Libanon opnieuw hebben geprotesteerd, is het goed denkbaar dat de voetbalbond wederom bestraft wordt door de FIFA of de AFC. Het volgende kwalificatieduel van Hong Kong voor de Azië Cup staat voor maart op het programma; De Parel van het Oosten gaat dan op bezoek in Pyongyang. Als men die laatste wedstrijd tegen Noord-Korea wint, dan is men zeker van deelname aan de Azië Cup.