Nooit meer als toen

Montevideo, 13 oktober 1983. In Uruguay wordt een jongen geboren die, blijkt later, gezegend is met een fluwelen techniek in combinatie met een onverklaarbare eigenaardigheid. Op stoffige veldjes in de drukke hoofdstad, gelegen aan de Río de la Plata, geeft een kleine jongen de ene steekbal na de andere. Het plezier spat van hem af. Lachend, dollend en vrolijk rennend spelen hij en zijn vrienden het voetbal dat hij later zo zou missen. Op zijn veertiende verhuist de technische dribbelaar naar Spanje, waar hij al snel terechtkomt bij een kwakkelende professionele club Sociedad Deportivo Compostela. Zijn techniek en inzicht blijven niet onopgemerkt en het fameuze Real Madrid besluit aardig wat geld te investeren in een zeventienjarige speler die het eerste elftal nooit zal bereiken, juist omdat het voetbal en het plezier zoals op de pleintjes van Montevideo nooit terug zouden keren. Het verhaal van Gonzalo Manuel García García.

‘Voetbal was een spel, maar zodra je naar Madrid gaat, verandert alles. Medespelers van zeventien jaar hebben een mentaliteit van iemand van dertig’. Omdat de Koninklijke zo veel geld in hem had geïnvesteerd, hadden zijn medespelers vooroordelen over de geboren Uruguayaan. Hij kreeg de bal soms expres niet aangespeeld en er was weinig vriendschap in de kleedkamer. Iedereen hoopte erop dat Gonzalo iets verkeerds deed. Hij voelt zich totaal niet thuis bij de Spaanse topclub en redt het niet om door te breken. Na bij meerdere clubs in de Segunda División B te hebben rondgedwaald, besluit hij het voetbal te laten voor wat het is: het zal nooit meer worden als toen. Nooit meer als toen, zoals wanneer hij in Montevideo met een bal, niet in zijn hand, maar aan zijn voet door de zonnige straten van zijn stad flaneerde: onbezorgd.

In 2005, net toen Gonzalo zijn studie Bedrijfskunde weer op wilde pakken, komt er een onverwachte aanbieding vanuit Nederland. Het voor hem onbekende AGOVV Apeldoorn ziet het zitten in de jongen die ooit te boek stond als een exceptioneel talent. Na een succesvolle stage speelt de inmiddels tot Spanjaard genaturaliseerde middenvelder een geweldig seizoen op het tweede niveau in Nederland. Hij scoort zestien goals, maar baart misschien nog wel meer opzien door zijn heerlijke spel. Het vertrouwen komt terug, maar er keert nog iets belangrijkers terug in het spel van de technicus: het plezier zoals dat in Montevideo structureel aanwezig was. Dit blijft niet onopgemerkt en meerdere Eredivisieclubs zitten achter Recoba, zoals zijn voetbalnaam in Spanje luidde, aan. Hij kiest uiteindelijk voor sc Heerenveen. In Friesland raakt hij door meningsverschillen met toenmalig trainer Gertjan Verbeek het gevoel weer kwijt. Gonzalo heeft moeite met de zienswijze van de coach. Dit gaat niet over voetbal, maar over ‘hoe je als persoon hoort te zijn’. Hij wordt na twaalf wedstrijden wegens ‘een gebrek aan motivatie’ uitgeleend aan Heracles Almelo.

Eenmaal in Almelo herhaalt de geschiedenis zich: Gonzalo García García hervindt het plezier, net als in Apeldoorn, en zorgt ervoor dat het Polman Stadion soms lijkt op een pleintje in Uruguay. Nonchalant, doch klinisch strooit Gonzalo met heerlijke passjes, geweldige bewegingen en drie belangrijke goals in de strijd tegen degradatie. Met heel mijn hart hoopte ik dat Heracles deze voetballer definitief over zou nemen, maar de toentertijd op één na laagste begroting liet dat niet toe. Teleurgesteld in het feit dat mijn favoriete voetballer niet snel meer terug zou keren naar Almelo, maar blij omdat lijfsbehoud in de Eredivisie was afgedwongen, sloot ik het seizoen af.

In augustus 2015 staat mijn adem even stil: ‘Heracles bekijkt de mogelijkheid tot het huren van Gonzalo García García’. Een paar dagen later is een huurovereenkomst tussen Anorthosis Famagusta en Heracles Almelo een feit. Hoewel ik wist dat Gonzalo in Cyprus actief was, was ik hem na zijn periode in Almelo en Heerenveen bij zowel FC Groningen als VVV-Venlo uit het oog verloren. Enorm benieuwd naar wat mijn oude held nog kon brengen, keek ik uit naar het nieuwe seizoen. Het gaat geweldig met Heracles, maar Gonzalo doet nauwelijks mee. Logisch, want de basiself laat grote dingen zien en de club doet zelfs heel verdienstelijk mee in het linkerrijtje.

Toch hoop ik elke wedstrijd op een vleugje pleintjesvoetbal van de man uit Montevideo. Soms wordt mijn hoop werkelijkheid. Eén moment in de wedstrijd tegen PEC Zwolle doet zelfs tranen in mijn ogen opwellen. De ingevallen García geeft een leep balletje op de altijd rennende Jaroslav Navrátil. Perfecte snelheid, waardoor Mickey van der Hart twijfelt. Het inzicht spat ervanaf en Navrátil gooit de wedstrijd met een ogenschijnlijk simpel tikje over de doelman op slot: 2-0. Het plezier is in de ogen van de, volgens dienstdoende commentator Theo Reitsma, ‘vergeten’ voetballer Gonzalo García García, terug te zien. Het plezier dat hij in zijn loopbaan meerdere keren is kwijtgeraakt, door verkeerde beslissingen en een onveranderbare mening. Het plezier in het spel dat op elk lokaal pleintje te zien is, maar in een stadion soms verbannen lijkt te zijn.

Spijt? Dat heeft Gonzalo zeker, zo zegt hij zelf. Van de keuzes die hij maakte, de onwetendheid die hij bezat en het onvermogen om zich niet te bemoeien met irrelevante kwesties. Maar de tijd is niet terug te draaien, hoe graag hij dat ook zou willen. De tijd terugdraaien om nog één keer te laat voor het eten te komen omdat de wedstrijd op het pleintje om de hoek nog niet beslist was, of om nog één keer onbezorgd het mooiste spelletje ter wereld te spelen zonder dat iedereen daar een mening over heeft, zonder bemoeienissen en zonder trainers of media. Gewoon hij en zijn vrienden, een slechte bal en een erbarmelijk veld: perfect in al zijn imperfectie, net als Gonzalo zelf.