Een ode aan Ronald Koeman

Vanochtend sijpelde het trieste nieuws door dat Martin Koeman, de vader van Erwin en Ronald, in coma ligt. Normaliter heb ik een rechtgeaarde schurfthekel aan het breed uitmeten van persoonlijk leed, maar omwille van mijn column wil ik dit toch met jullie delen. Laten we met zijn allen hopen dat het goed komt met FC Groningen-icoon Martin Koeman.

Een ongeluk komt nooit alleen is het Nederlandse gezegde, Murphy's Law noemen ze het in Angelsaksische gebieden. Nu wil ik ik het vermoedelijke mislopen van het bondscoachschap niet vergelijken met het in coma liggen van je vader, maar dat Ronald Koeman wel eens met minder kopzorgen op de bank heeft gezeten dan vanavond in het bekerduel met Heracles Almelo lijkt me duidelijk. Een tijd voor een hart onder de riem, of noem het een ode van mijn part, voor de best trainer die Feyenoord in jaren heeft gehad.

Alvorens Ronald Koeman in juni 2011 in Rotterdam arriveerde had zijn trainersblazoen al een paar goede smetten opgelopen. Koeman kon ondanks zijn successen in binnen- en buitenland de sceptici maar niet overtuigen van zijn trainerscapaciteiten. Hij kreeg in Nederland zelfs het merkwaardige predikaat 'resultaattrainer' opgeplakt. Waar in veel landen dit als eretitel zou worden gezien ('je wordt afgerekend op de resultaten', luidt immers het voetbalcliché) werd het in Nederland vooral tegen Koeman gebruikt. Hij zou talenten niet beter maken en enkel teren op het vruchtbare werk van zijn voorgangers. Frappant aan de opportunistische voetballerij: als we een trainer publiekelijk kunnen afbranden staan wij vooraan in de rij, als een trainer lof verdient voor behaalde successen zijn wij nergens te bekennen.

Toch kon ik me in sommige kritiek op de trainer Koeman in die tijd wel vinden. Koeman bekritiseerde zeer jonge talenten wel erg hard en direct (Ajax en PSV), had lak aan clubiconen (Valencia) en kon zich maar moeilijk in de media een ander imago aanmeten dan de strenge en harde leermeester. De menselijke kant leek bij Ronald Koeman op zijn zachtst gezegd weinig oprecht. Misschien was zijn grootste manco wel dat hij té nadrukkelijk publiekelijk zijn carrierevoorkeuren liet blijken. Dat Koeman eerst en vooral met zijn eigen loopbaan bezig was en daarna pas met die van de club waar hij voor werkte lag er altijd dik bovenop. Een eigenschap die hij overigens nooit helemaal is verloren, ziedaar recentelijk het openlijke geflirt met het bondscoachschap. Koeman kampte met een imago-probleem, en niet een kleine ook.

En dan Feyenoord. Misschien is de vergelijking in dit artikel wat ongelukkig maar de club toonde in de zomer van 2011 alle eigenschappen van een in coma geraakte patient. De jarenlange malaise waar de club eigenlijk al sinds 2002 in verkeerde vond zijn afschuwelijke apotheose op een zondagmiddag in oktober 2010 in Eindhoven. Een middag die geen Feyenoorder ooit kan vergeten, tenzij er sprake is van verdringing. In de maanden na de 10-0 kabbelde het piepjonge team voort, maar de verwachtingen waren te hoog en de spelersgroep te jong om er een dragelijk seizoen van te maken. Mario Been bleek niet de juiste trainer te zijn om deze bleue maar zeer talentvolle groep op een hoger plan te tillen.

Dus wat moest er gebeuren? Ik en veel Feyenoorders met mij waren inmiddels de wanhoop nabij. Feyenoord was in en in verrot. Trainerskwaliteiten deden er uiteindelijk niet eens meer toe. In dit drassige moeras dat Feyenoord heette zou iedere trainer uiteindelijk verdrinken. Moest oer-Rotterdammer Mario Been die opvallend genoeg nog op goodwill van het Legioen kon rekenen blijven, of moest er een nieuwe wonderdokter aan het roer komen? Het vertrek van Been was verre van chic, maar met de wijsheid achteraf het beste wat de club kon overkomen.

Zowel Feyenoord als Koeman kende een roerige en moeilijke periode alvorens hun opmerkelijke huwelijk tot stand kwam. Koeman in het jaar voorafgaand aan Feyenoord zijn trainersambities, die hij normaal en public bekend maakte (deze trein komt maar een keer langs), nu in de ijskast gezet. Zijn vrouw Bartina was herstellende van borstkanker en Koeman besloot dat mantelzorg voor je meest dierbaarste prioritair was aan het meest beoefende spelletje ter wereld. Koeman koos voor zijn gezin, bleef in Nederland ondanks enkele dikke buitenlandse contracten die hem aangeboden waren. Plots kon ik me weinig meer voorstellen bij de 'resultaatgerichte' man die immer een harde en strenge indruk achterliet. Dit was een mens, en een mooi mens ook.

In die zomer van 2011 kwam een huwelijk tot stand wat bij mijn mede-supporters hun wenkbrauwen deed fronsen. Koeman kon toch niet met talenten omgaan, laat staan met kritiek? Het bleek de samenwerking die beide partijen nodig hadden. Feyenoord vond in Koeman, geflankeerd door een ijzersterke technische staf, de pilaar waarop na een verloren decennium weer gebouwd kon worden. Koeman vond in Feyenoord meer dan ooit de underdog, een verwachtingspatroon wat gezien het talent in de spelergroep veel te laag hing en een Legioen dat hunkerde naar alles dat beter verteerbaar was dan de vernedering die hun in eerdere seizoenen ten deel was gevallen.

Koeman was zichtbaar als mens gegroeid. Hij lachte op persconferenties, hij dolde met 18-jarige spelers alsof het zijn beste maten waren en hij werd in no-time geliefd in de Kuip. Maar ook straalde hij de autoriteit uit die gevraagd wordt van de sterke man. In de kleine crises die de club onder Koeman meemaakte bleef hij onverstoorbaar, wetende dat hij weleens voor hetere vuren had gestaan. Feyenoord maakte een succesvol seizoen door, had kampioen kunnen (misschien wel moeten) worden, en Koeman zijn reputatie werd gerehabiliteerd.

Nu 2,5 jaar na zijn aanstelling is Koeman statistisch gezien een van de beste trainers die Feyenoord ooit heeft gehad. Met een puntgemiddelde van 2,0 per wedstrijd na 85 competitiewedstrijden overtreft hij de verwachting van velen. Ook in zijn derde seizoen lijkt het erop dat Feyenoord tot laat om de titel mee gaat strijden. Natuurlijk, cynici kunnen nog altijd hun hart ophalen met het gebrek aan prijzen en Europees succes, maar Feyenoorders die zich de 23ste oktober van 2010 herinneren kunnen de man alleen maar dankbaar zijn.

De speculatie over Koeman's opvolging is al in volle gang. Het stoort me enigszins dat Feyenoorders zo gretig praten alsof het tijdperk Koeman al reeds vergaan is. Niet alleen is het nogal voorbarig om te stellen dat Koeman weg gaat, het getuigt ook van weinig respect naar een trainer die Feyenoord zeer dankbaar moet zijn. Toegegeven, ik speculeer ook in mijn hoofd over het scenario mits Koeman Feyenoord zou verlaten, maar mits hij besluit om nog een jaar in de Kuip te blijven lijkt me dat een zegen. Dit is de man die Feyenoord weer op de kaart heeft gezet.

Ronald Koeman gaat de komende weken een zeer moeilijke tijd tegemoet. Een dierbare in een dergelijke situatie is voor de familie altijd een zware last. Koeman heeft als mens geleerd om het belang van voetbal te relativeren, en om de hysterie van het circus af en toe met enige ironie te bekijken. Ik wens de mens Koeman het allerbeste en ik ben hem dankbaar voor zijn grootse prestatie bij mijn club. Dat bondscoachschap komt echt nog wel een keer.

Ronald, ik wens je het allerbeste. Komende zaterdag zal ik je met volle borst toezingen.