Parels voor de sport

Zaterdagavond 28 mei is het weer zover. Dan kruisen Manchester United en FC Barcelona opnieuw de degens. Andermaal vormt de finale van de UEFA Champions League het decor, Wembley Stadium in Europa’s voetbalhoofdstad Londen is het podium. Bekende acteurs: Lionel Messi, Wayne Rooney, Edwin van der Sar, Andrés Iniesta, Xavi Hernández en Ryan Giggs. Regisseurs: Sir Alex Ferguson en Josep Guardiola. Duur: minimaal 90 minuten. Aantal toeschouwers: 90.000. Toegang: alle leeftijden.

Evenals twee jaar geleden dus. Toen stonden beide heren coaches tegenover elkaar in het Olympisch Stadion van Rome. Sir Alex en El Señor. Twee persoonlijkheden, twee handleidingen, twee histories en allebei parels voor de sport. Nooit eerder presteerde een voetbalcoach zo consistent over een periode van 25 jaar bij één en dezelfde club als Ferguson en nooit eerder was een coach direct vanaf zijn eerste aanstelling zo succesvol als Guardiola. De resultaten op het veld spreken boekdelen, de curiositeiten erbuiten evenmin. Persoonlijk roem ik de leermeesters niet enkel om de glorieuze successen, maar juist ook om de wijze waarop de successen werden behaald. Dat ging uiteraard niet altijd zonder slag of stoot, immers, zonder vijanden geen succes. Feit is wel dat ze beiden weten wat winnen is en winnende coaches hebben nou eenmaal altijd gelijk.

Fergi

Alexander Chapman Ferguson. 69 jaar. Coacht Manchester United al sinds zijn 44ste. Voor het idee, toen Ferguson werd aangesteld als trainer van The Red Devils in het najaar van 1986 draaide Top Gun in de bioscoop, scoorde The Bangles een hit met het nummer Walk Like An Egyptian en had Diego Maradona kort ervoor Argentinië tot wereldkampioen geschoten. Zo lang geleden dus. Dat zijn eerste jaren als hoofdcoach van Manchester United bepaald niet vlekkeloos verliepen verbaast mij niet. Naar verluid diende allereerst het eerste elftal te worden gedisciplineerd, om vervolgens schoon schip te maken en pas jaren later een eerste prijs te pakken, de FA Cup van 1990. Wat daarna volgde was een vrijwel nooit eerder vertoonde reeks triomfen in binnen- en buitenland, met absolute hoogtepunten in de Champions League finales van 1999 en 2008. Op hoogmoed heb ik Ferguson echter met zijn doorgaans down to earth analyses van het voetbal nooit kunnen betrappen en dat siert hem.

Niettemin is bekend dat bij deze nu al twee decennia lang durende triomftocht van Manchester United een aantal voetballers onder leiding van Fergi het er niet zonder kleerscheuren van af heeft gebracht. De ruzie met Roy Keane, onthullingen in Jaap Stam’s biografie, de voetbalschoen tegen de wenkbrauw van David Beckham, het ‘bankzitten’ van Ruud van Nistelrooy. Voorvallen waardoor ik welhaast de indruk krijg dat wanneer een ander dan hijzelf in de spotlights van de club probeert te staan, de Schot hier persoonlijk hardhandig tegen optreedt waarmee hij lijkt te willen zeggen: “It’s my way, or the highway”. Maar Ferguson heeft ook aangetoond dat het harde optreden z’n vruchten afwerpt en dat spelers onder zijn leiding kunnen uitgroeien tot ware vedetten. En juist omdat hij deze werkwijze met zo veel consistentie en succes blijft handhaven is hij in mijn ogen uniek in de sport.

Pep

Josep Guardiola i Sala. veertig jaar. Staat al sinds zijn geboorte op met Barcelona en gaat ermee naar bed. Eerst als speler, nu als coach. In tegenstelling tot zijn Schotse collega, was Guardiola al in zijn eerste jaar als trainer van de Catalaanse grootmacht uiterst succesvol. Hij heeft veel geluisterd naar Johan Cruijff en klaarblijkelijk ook veel geleerd: snelle balherovering, hoge balcirculatie, weinig balverlies, optimaal gebruikmakend van het complete veld en het volop benutten van individuele kwaliteiten. Het klinkt zo eenvoudig, maar weinigen slagen hierin. Afgezien van alle behaalde prijzen en het prachtige tiki-taka, stond ik vanaf de eerste wedstrijd onder leiding van Guardiola direct versteld van zijn communicatieve vaardigheden, zijn relativeringsvermogen, en zijn eindeloze respect jegens tegenstanders en pers. Zelden heb ik hem uit de school zien klappen met een misplaatste opmerking of een steek onder de riem, en dat siert El Mister.

Dat de momenten dat Guardiola als coach zijn boekje te buiten is gegaan waarschijnlijk op één hand te tellen zijn, neemt niet weg dat hij weet wat rigoureus handelen is op de momenten dat hij het nodig acht. Publiekslievelingen Ronaldo de Assís Moreira en Anderson Luis de Souza, alias Ronaldinho en Deco, moesten er bij zijn benoeming tot hoofdcoach als eerste aan geloven omdat Guardiola vond dat het hen ontbrak aan discipline en motivatie. Ik vond dat hij gelijk had en gelijk kreeg hij. Ook topspitsen Samuel Eto’o en Zlatan Ibrahimovic werden achtereenvolgens op niet misstane wijze de deur gewezen, al bewees de Kameroener een jaar later wel Guardiola’s ongelijk, waarin ik op mijn beurt Eto’o weer volkomen gelijk moet geven. Uiteindelijk ziet het ernaar uit dat El Noi de Santpedor toch aan het langste eind trekt. Voetbaltechnisch was het namelijk afgelopen seizoen misschien wel het beste uit de geschiedenis van Barcelona en dat voor iemands derde jaar als hoofdcoach. Chapeau.

Finale

Wie van Manchester United en Barcelona favoriet is om zich op 28 mei voor de vierde maal in de geschiedenis van de club te kronen tot kampioen van Europa, laat ik in het midden. Te verwachten valt in ieder geval dat Guardiola zijn mannen het voor iedereen zo herkenbare Barça-spel laat spelen, ze weten immers niet beter, en dat Ferguson een truque special heeft bedacht waarmee hij zal trachten Lionel Messi af te stoppen. Te verwachten valt ook dat beide heren zullen juichen als een jonge jongen zodra hun ploeg scoort en dat de verliezende coach met veel eerbied en respect zijn collega feliciteert met de uiteindelijke overwinning. Wat niet valt te verwachten, echter, is dat we Ferguson over tien jaar nog steeds actief zien als coach van Manchester United en dat Guardiola er dan nog net zo jong en sportief uitziet als nu. Hoe het beide heren ook moge vergaan, laten we hopen dat we nog lang mogen genieten van deze voetbaldieren pur sang en van de werkwijze die zij erop nahouden, want gelijk een ruwe diamant, “zonder wrijving geen glans”.