Het Licht dat niet scheen

In de zomer van 2006 haalde nieuwbakken PSV-trainer Ronald Koeman een Ecuadoriaanse middenvelder naar PSV. Deze luisterde naar de naam Édison Vicente Méndez Méndez, kortweg Édison Méndez. Hij had furore gemaakt op het Wereldkampioenschap in Duitsland. Zodanig zelfs, dat PSV besloot hem weg te halen bij LDU Quito, een club die zijn thuiswedstrijden op acht kilometer hoogte afwerkt. Méndez kreeg financieel gezien een beter aanbod van Charlton Athletic, maar had zijn hart verpand aan PSV en kwam naar Eindhoven. Zijn bijnaam was La Luz. Het Licht. Dat belooft wat.

Nu moet ik iets vertellen over mijn vader. Mijn vader is voetbalgek in hart en nieren. Al sinds zijn vijfde voetbalt hij, en hij is nu dertig jaar trainer. In mijn ietwat partijdige ogen heeft hij meer verstand van voetbal dan Mario Been, Youri Mulder, René van der Gijp en alle andere zogenaamde analytici bij elkaar. Mijn vader kan naar een Champions League-wedstrijd kijken, en na tien minuten zeggen: "Let op jongen, de buitenspelers van Inter Milaan houden het veld niet breed. Daardoor krijgt hun spits geen ruimte en ontstaan er geen driehoekjes. Daardoor ook kan Dejan Stankovic de bal niet kwijt. Let maar op, dat zegt Johan Cruijff dadelijk in de rust ook." Als dan in de rust Cruijff zijn zakken komt vullen met een betoog van een minuut, is het alsof Johan een papiertje heeft gekregen van mijn vader, waarop staat wat de Verlosser moet zeggen. Kortweg: Hij heeft er verstand van.

Twee keer in mijn leven heb ik meegemaakt dat mijn vader zei: "Let op jongen. Die speler die nu de bal heeft, dat wordt er één!" De eerste keer was bij Willem II-Ajax. De speler waar hij op doelde was een debutantje. Het ventje was nauwelijks tien minuten ingevallen aan Amsterdamse kant, toen mijn vader zei: "Hoe heet die jongen? Die gaat het maken!" Ik bladerde haastig in het programmaboekje, op zoek naar de naam van de nieuweling. Ene Wesley Sneijder. De rest is geschiedenis.

De tweede keer dat mijn vader deze opmerking maakte was tijdens Willem II-PSV. Die nieuwe Ecuadoriaan scoorde twee keer. "Dat wordt hem", riep mijn vader weer. En wie was ik om hem niet te geloven?

Wat was Méndez een fantastische speler. Een actie als het moest, maar ook de rust zelve als daarom gevraagd werd. Altijd speelde hij in dienst van de ploeg. En nadat hij PSV nota bene met carnaval een overwinning op Arsenal bezorgde met een fenomenaal afstandsschot, droeg de hossende carnavalsmenigte de man uit Quito op handen. Thierry Henry mompelde beteuterd iets over een irritant, verdedigend ploegje. Arsene Wenger's gezicht stond nog ernstiger dan onweer, zoals alleen Wenger kan kijken. Maar de glimlach was met geen beitel van het gezicht van Ronald Koeman af te hakken. Allemaal dankzij Méndez. Mijn vader leek gelijk te krijgen.

Maar toen kwam de heimwee. Hij moest zo snel mogelijk terug naar Ecuador omdat hij zijn moeder miste. Soms worden voetballers gezien als keiharde bikkels zonder mededogen die enkel en alleen gefocust zijn op het spel. En juist die ene die zo goed was, juist diegene zat met zijn hoofd nog in Quito, uit te kijken over de besneeuwde toppen en een helder blauwe lucht. Met zijn moeder. Als het even kon, ging Méndez terug om zijn familie op te zoeken. Coach Huub Stevens kon daar op den duur geen begrip meer voor opbrengen. Stevens is een keiharde en kon zich niet verplaatsen in de gevoeligheid van zijn pupil. Toen Méndez daar wat van zei, werd Stevens woest. Drie hele seizoenen in Eindhoven waren voor Édison simpelweg te lang, en te ver van huis. Hij gaf zijn carrière op, en ging terug naar waar hij wilde zijn: Quito. Met zijn moeder, zijn broers, zussen én met dat uitzicht. Terug onder zíjn mensen.

Nu gaat hij nog even naar Brazilië, naar Atlético Mineiro. Mooie ploeg, op een minder grote afstand van zijn geliefde bergen dan de Lichtstad. Binnenkort kan hij stoppen met voetballen, dan heeft hij genoeg verdiend om te kunnen rentenieren en dan gaat hij de rest van zijn leven genieten. Genieten van de ondergaande zon boven de toppen van de Andes. Het was het waard, zal hij dan denken, Ik had bij een grote Europese topclub kunnen spelen, maar nu heb ik rust. Hier hoor ik thuis. En durf hem eens ongelijk te geven.

Wat ik wil zeggen is: Méndez had een groot voetballer kunnen zijn, maar koos steeds voor zijn eigen geluk in plaats van voor het grote geld. Dat deed hij bij zijn keuze voor PSV en ook bij zijn vertrek uit Eindhoven. Er zijn weinig voetballers meer die zo denken. En ik denk dat hij het geluk gevonden heeft, terwijl sterspelers in Europa dat geluk nog steeds aan het zoeken zijn. Sommigen zullen zeggen: Je vader had ongelijk, hij is geen groot voetballer geworden. Misschien niet. Maar hij is wel degelijk de voetballer geworden waar ik het meeste respect voor heb. En dan ben je toch en hele grote.