Jari Litmanen

In het Finse Lahti wordt op 20 februari 1971 Jari Olavi Litmanen geboren, in zijn jeugd is hij een getalenteerd voetballer én ijshockeyer. Aangezien zijn vader en moeder spelen voor de lokale voetbalclub Reipas Lahti, kiest hij uiteindelijk voor een voetbalcarrière. Hij volbrengt de gehele jeugdopleiding bij de club en op 3 maart 1987 maakt hij zijn debuut in de hoofdmacht van Reipas Lahti. In zijn eerste seizoen komt hij door veelal invalbeurten, tot een respectabel aantal van negen duels, hierin weet hij echter nog niet tot scoren te komen. Binnen Finland is de naam van Jari Litmanen snel gevestigd, zo wordt hij na zijn tweede seizoen in 1988 verkozen tot Fins talent van het jaar, dat seizoen weet hij zich in de basis te spelen en komt in 26 wedstrijden tot acht treffers. Zijn debuut in het Finse nationale elftal maakt hij op 22 oktober 1989 tegen Trinidad and Tobago.

Jari Litmanen speelt nog twee seizoenen voor de Finse subtopper, maar ontgroeit het niveau. Totaal speelt hij 86 wedstrijden voor Reipas Lahti, waarin hij 28 maal tot scoren weet te komen. In 1990, zijn laatste seizoen bij de club, wordt hij verkozen tot Fins speler van het jaar en verhuist hij naar topclub HJK Helsinki. Bij de club uit de hoofdstad beleeft Jari Litmanen een succesvol eerste seizoen, mede door zijn 17 treffers uit 27 wedstrijden, wordt de club kampioen en opnieuw wordt hij verkozen tot beste voetballer van Finland. Maar al na één seizoen verlaat Jari Litmanen de club, om bij MyPa ’47 te gaan spelen, ook daar speelt de schaduwspits erg goed en naast de bekerwinst, is hij opnieuw de beste van Finland, een eretitel die hij van 1992 tot en met 1998 elk jaar in de wacht zou gaan slepen. Bij MyPa ’47 speelt Jari Litmanen slechts 18 wedstrijden, waarin hij zevenmaal het net weet te vinden, tijdens het seizoen loopt hij stage bij onder andere Barcelona, Leeds United, PSV en Ajax, waardoor een vertrek uit Finland aanstaande lijkt.

Voorafgaand seizoen 1992 – 1993 arriveert Jari Litmanen in Amsterdam, hij is gekocht door Ajax en mag zich vanaf dat moment Ajacied noemen. Op 23 augustus 1992 maakt hij zijn debuut voor Ajax, in de thuiswedstrijd tegen Go Ahead Eagles. In zijn eerste seizoen komt de Fin, mede door de zware concurrentie van Dennis Bergkamp, tot slechts twaalf wedstrijden en weet hierin éénmaal (uit bij Roda JC op 10 maart 1993) te scoren. Als Dennis Bergkamp in de zomer van 1993 vertrekt naar Internazionale, moet Jari Litmanen met de Deen Dan Petersen gaan concurreren om de “nummer 10-positie” De Fin wint deze slag glansrijk en meteen in zijn eerste seizoen als basisspeler, 1993 – 1994, wordt hij met 26 treffers in 30 ontmoetingen, topscorer van de eredivisie. Mede door zijn vele treffers, wordt Ajax landskampioen en mag het een seizoen later voor het eerst in haar historie deelnemen aan de lucratieve Champions League.

In Groep D komt Ajax uit tegen het Italiaanse AC Milan, het Oostenrijkse Austria Salzburg en AEK Athene uit Griekenland. Ajax plaatst zich verrassend eenvoudig voor de kwartfinale, mede door vier treffers van Jari Litmanen, alleen in de wedstrijden tegen Austria Salzburg (uit) en AEK Athene (thuis) weet hij niet te scoren. In deze kwartfinale is de nummer twee uit Groep C, het Kroatische Hajduk Split de tegenstander en wordt professioneel uitgeschakeld, zonder treffers van de Fin. Maar in de tweede wedstrijd van de halve finale, tegen Bayern München uit Duitsland, is Jari Litmanen érg belangrijk, mede dankzij twee treffers deklasseert Ajax de Oosterburen met 5 – 2 en wordt de finale bereikt. Ajax staat na 22 jaar weer in de finale van de vroegere Europa Cup I, opnieuw AC Milan is hierin de tegenstander en wordt nipt met 1 – 0 verslagen. Ook het landskampioenschap is dat jaar een prooi voor de Amsterdammers en Jari Litmanen heeft zijn naam in Europa gevestigd, na dit succesvol seizoen. In de competitie weet de Fin in 27 wedstrijden 17 maal het net te vinden.

Het seizoen daarop is Jari Litmanen met Ajax opnieuw zeer succesvol, met 14 treffers in 26 wedstrijden draagt hij een groot deel bij aan de derde landstitel op rij van Ajax en ook in de Champions League weet hij het net goed te vinden. Hoogstpersoonlijk schiet hij de club naar de finale, door twee treffers in de halve finale tegen het Griekse Panathinaikos. In de finale, tegen het Italiaanse Juventus, weet Jari Litmanen met zijn gelijkmaker nog een verlenging en strafschoppenserie af te dwingen, maar ook hij kan niet verhinderen dat deze finale verloren gaat. Wel weet Ajax eerder dat seizoen zowel de Europese Super Cup (winst tegen het Spaanse Real Zaragoza over twee wedstrijden) als de Wereldbeker voor clubteams (in Tokio tegen de Braziliaanse Zuid-Amerikaans kampioen Grêmio) aan zijn erelijst toe te voegen. Het seizoen daarop weet Ajax nog de halve finale van de Champions League te bereiken, maar opnieuw Juventus is een niet te nemen obstakel. Vele spelers verlaten de Amsterdamse club, om hun geluk (en geld) elders, vooral in Zuid-Europa te zoeken, maar Jari Litmanen blijft de club en haar supporters trouw.

De succesperiode is even voorbij en Ajax eindigt enkele jaren op een teleurstellende positie, met Ajax wint hij nog wel de “dubbel” in 1997 – 1998, maar hij besluit de club in de zomer van 1999 transfervrij te verlaten. Samen met Danny Blind neemt hij emotioneel afscheid met de bekerwinst in 1999 en na 159 wedstrijden en 91 treffers, vertrekt hij naar het Spaanse FC Barcelona, waar hij wordt herenigd met zijn oud-trainer Louis van Gaal en oud-ploeggenoten als Patrick Kluivert, Michael Reiziger, Winston Bogarde, Frank en Ronald de Boer. Zijn start bij de Catalanen is bemoedigend, maar vele blessures die hem ook in Amsterdam al teisterden, zorgen ervoor dat hij zijn basisplaats verliest. Door de matige prestaties van de Spaanse topclub, wordt trainer Louis van Gaal ontslagen en mogen zijn aankopen uitzien naar een andere werkgever, Jari Litmanen mag dan ook al na één seizoen weer vertrekken. De blessures blijken funest en de Fin verhuist na 21 wedstrijden, waarin hij driemaal het net weet te vinden, naar de Engelse topclub Liverpool, de club waar hij vroeger van droomde.

De Franse manager Gérard Houllier heeft grootse plannen met Jari Litmanen, maar zijn veelal behoudende speelwijze en opnieuw het blessureleed van de schaduwspits, zorgen ervoor dat ook zijn Engelse periode teleurstellend verloopt. Jari Litmanen scoort wel enkele belangrijke treffers, maar mag anderhalf jaar later alweer vertrekken, bij de Reds scoort hij vijfmaal in 26 wedstrijden. In de zomer van 2002 is het jeugdliefde Ajax dat hem een nieuwe kans op rehabilitatie gunt, door hem een contract aan te bieden. Jari Litmanen gaat hier, ondanks het mindere salaris, graag op in en mag zich ditmaal hullen in het shirt met de nummer 20. Als hij op 9 september 2002 zijn eerste training afwerkt, nabij de Amsterdam ArenA, is het een drukte van jewelste rondom het trainingsveld, de supporters zijn uit heel het land afgereisd om een glimp op te vangen van de publiekslieveling. De supporters zijn de bescheiden Fin niet vergeten en hopen op nieuw internationaal succes, aan de hand van Jari Litmanen.

Zijn rentree in Amsterdam is niet erg succesvol, opnieuw zijn zijn vele blessures een plaag voor hem en behoudens enkele belangrijke Champions League-wedstrijden in seizoen 2002 – 2003, waarin het jonge Ajax de kwartfinale weet te bereiken en nipt wordt uitgeschakeld door de latere winnaar AC Milan, brengt de Fin simpelweg téveel tijd door in het krachthonk om te herstellen van blessures. De aanvoerder krijgt nog wel een contractverlenging tot 2004, maar het definitieve afscheid van Ajax is definitief, zijn tweede periode bij de Amsterdamse club speelt hij 20 wedstrijden, waarin hij slechts vijfmaal weet te scoren. De Europees topscorer aller tijde van Ajax vraagt de club om zijn contract per 9 april 2004 per direct te ontbinden, zodat hij kan gaan spelen voor “zijn” FC