Robotizing the referee

“Welkom bij de scheidsrechterscursus, heren. Mijn naam is Jaap Uilenberg, en ik ben jullie voorbeeld en docent.”Om verder te gaan met; “Vanaf vandaag zullen wij jullie gaan modificeren tot echte marionetten. Jullie zullen leren hoe je een fluit moet vasthouden, in je mond moet stoppen en moet fluiten. Verder laten wij aan de hand van video’s zien welke clubs, spelers en trainers jullie extra hard moeten straffen en welke jullie wat meer met rust moeten laten. Ook toont de video enkele overtredingen en (standaard)spelsituaties waar jullie, in je verdere carrière, veel mee te maken zullen krijgen. Hiervoor dien je te fluiten op je fluit, de bal op de plek neer te leggen, de speler te bestraffen met geel of rood –geel is voor een blessure, rood als zijn tegenstander zich aanstelt- en dan fluit je om verder te gaan met het spel.”

De leerling-scheidsrechters zwijgen en gaan volgzaam video’s kijken. Als laatste geeft Uilenberg dit nog mee; “Wees vooral niet jezelf, er zijn regels en deze moeten te allen tijde gevolgd worden, ongeacht de situatie, maar afhankelijk van club, speler en/of trainer. Einde cursus.”

De scheidsrechters gaan aan het werk en fluiten wekelijks wedstrijden helemaal kapot.
Is het een nieuw iets, die robots? Nee. In het geheim heeft de KNVB er jarenlang op gestudeerd. Het bewind van Henk Kesler en Jaap Uilenberg was de inleiding voor een jarenlange erfenis van een persoonlijkheidsloze groep dramatische scheidsrechters. De ‘oudjes’ van vroeger, die nu nog actief zijn, zijn gehersenspoeld met lijntjes en regeltjes. De jongere garde krijgt niets anders aangeleerd. Degenen die niet mee wilden, zijn de laan al uitgestuurd.

“Oprotten jij, binnen drie seconden de zestien uit, anders kan je d’r meteen af.” Wie zou dat gezegd hebben? Ik heb het natuurlijk over Dick Jol. Wie kent hem niet? ‘De biografie die alles zegt’, niet ter promotie van zijn boek maar ik noem hem omdat het wel echt in één lach en zucht uitleest. Je leert er een persoonlijkheid kennen zoals je die nooit eerder op een voetbalveld hebt gezien. Iemand die schreeuwde, boos keek naar je en je vervolgens bijna op het veld in een hoekje liet zitten in plaats van je een gele kaart gaf. Hij kende spelers goed, er was na een fluitsignaal een paar seconde discussie ruimte waarna hij afkapte en doorging met zijn werk; een wedstrijd aanvoelen.

En laat nou net dat aanvoelen voor de meeste scheidsrechters tegenwoordig zo moeilijk zijn. Want het mag niet meer. Het gaat niet om Dick Jol, het gaat ook niet om zijn geweldige manier van fluiten of om zijn persoonlijkheid. Het gaat eigenlijk helemaal niet meer om hem. Want hij raakt vergeten. Zijn karakter en persoonlijkheid waar hij jarenlang de voetbalvelden mee af struinde, zijn overschaduwd door ‘gerobotiseerde scheidsrechters’.

Björn Kuipers, Jan Wegereef, Kevin Blom, Bas Nijhuis, Reinold Wiedemeijer en Pieter Vink. Slechts een kleine greep uit het scheidsrechterskorps van Nederland. En dit is wel uit het ‘linkerrijtje’, de topscheidsrechters dus. Alleen Wegereef en Wiedemeijer behoren niet tot de A-garde, de internationale klasse. De rest wel. Schandalig toch?

Deze scheidsrechters tonen wekelijks aan niet te kunnen fluiten en maken wedstrijden helemaal kapot. Alles wordt in het werk gesteld om regeltjes te volgen. Ruimte voor persoonlijkheid is er niet meer. Een man als Dick Jol was daar niet van gediend, ‘blafte naar het baasje’, en moest stoppen met fluiten. “Hij was toch al te oud”, aldus de KNVB. Net als Roelof Luinge. De beste, of betere, twee scheidsrechters van de laatste jaren werden bij het oud vuil gezet.

Waarom? Wil de KNVB dan geen mooi voetbal zien met goede scheidsrechters? Jawel, maar alleen als het volgens hun eigen boekje gaat. Volgens de wetten en regels zoals zij die maken. Het lijkt wel alsof ‘Operatie Robotizing the Referee’ gepaard gaat met enorm veel problemen. Namelijk dat ze door het te strikt leiden van wedstrijden, de overtredingen, buitenspelgoals en het wangedrag niet meer zien. Het ontgaat ze. Want ze voelen het niet aan.

Wanneer je iets aanvoelt, word je scherper op dingen. Je ziet meer, bent alerter op wangedrag en smoort het in de kiem. En je moet er ook ‘de kop voor hebben’. Of de kop ‘opzetten’. En ook dat mogen ze niet meer, want een scheidsrechter moet de derde partij zijn en in alle gevallen boven iedereen staan. Jol stond er vaak tussen, dat maakte hem bijzonder en goed.

Je hoort genoeg klachten over scheidsrechters die wedstrijden doodfluiten of andere foute beslissingen. Het zijn en blijven mensen, maar in Nederland zijn het KNVB-robots. Laat de ‘echte scheidsrechters’ terugkomen en stop met het belonen van slecht fluitgedrag. Een wedstrijd Jupiler League met vervolgens Ajax – PSV? En, was dat een succes voor Kuipers?

Ik wil echte persoonlijkheden zien, echte mensen met echte emotie en echte gevoelens. Die echt iets aanvoelen en echt overwicht hebben, mensen die niet op hun mondje zijn gevallen en weten wat ze doen. Weg met die uilskuikens, terug met de hanen!