Voetbalzone in Zuid-Afrika: voetbal, verbroedering en vuvuzela's

Voetbal en Zuid-Afrika. Met ingang van 2010 zijn het dikke vrienden. Onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er zijn nog zestien dagen te gaan tot het begin van het WK. De afgelopen maanden is de voetbalgekte gestaag toegenomen, maar de laatste week neemt het buitenproportionele vormen aan. Winkelpersoneel, pompbediendes, serveersters: iedereen draagt een geelgroen Bafana Bafana-shirt. Vaak gepaard met een soort bierhelm, maar dan in plaats van twee bierhouders zitten er typische Zuid-Afrikaanse figuren aan. Denk aan de pletterpet, maar dan met de kleuren van de Rainbow Nation. Hoorde ik een maand geleden misschien één keer per week een vuvuzela, sinds een paar dagen word ik dagelijks gewekt door het irritante getoeter. En daar houdt het niet op.

Door ANNELIES BELTMAN

Of ik nou met de auto of te voet ben, ik hoef maar een seconde stil te staan en ik ben omringd door straatverkopers. Alles bieden ze aan: Zuid-Afrikaanse vlaggen, hoesjes met de Zuid-Afrikaanse vlag voor om de autospiegels, vuvuzela's natuurlijk, voetbalshirts van de nationale trots, armbandjes. En altijd voor een special price, omdat ik het ben, natuurlijk.

Het WK betekent voor dit land natuurlijk veel meer dan een toename in souvenirs. Het eerste WK op het Afrikaanse continent, alleen dat al vervult de Zuid-Afrikanen met trots. Trots zijn ze ook op hun eigen team. Hun jongens, Bafana Bafana. Al heb ik nog maar weinig mensen ontmoet die denken dat Zuid-Afrika het goed gaat doen tijdens het toernooi. Helemaal wereldvreemd zijn ze hier dus niet. Een enkeling gelooft dat de titel binnen handbereik is, maar meestal ruiken die naar pis, bier en marihuana. Of zijn het taxichauffeurs.

Niet dat we ons zorgen moeten gaan maken om de emotionele gesteldheid van de lokale bevolking nadat ze zijn afgeslacht door Mexico, Uruguay en Frankrijk. Er is altijd nog Engeland. Begrijp me niet verkeerd: elke Zuid-Afrikaan steunt op de eerste plaats Bafana Bafana. Maar op plaats twee komt bij negennegentig-komma-negen procent Engeland. De Premier League is hier ongekend populair. Shirts van Liverpool, Manchester United en af en toe Arsenal kleuren het straatbeeld. Grote helden hier zijn Wayne Rooney, Rio Ferdinand en Steven Gerrard. Er zijn meer fans van United dan van Kaizer Chiefs, Orlando Pirates of Ajax Cape Town. En mocht Engeland er niets van bakken, dan zijn Ivoorkust, Kameroen, Ghana, Nigeria, kortom alle andere Afrikaanse teams, er nog. De Zuid-Afrikanen vinden altijd wel een reden om op een vuvuzela te blazen.

Over de selectie van Bafana Bafana zijn de meningen verdeeld. Het selecteren van Benni McCarthy heeft voor veel verontwaardiging gezorgd. Het is ook bespottelijk: welke coach neemt een niet fitte, oude speler zonder wedstrijdritme maar mét overgewicht mee naar het belangrijkste toernooi van de wereld? Het antwoord: Carlos Alberto Parreira. Een enkeling vindt dat McCarthy mee moet als leider, vanwege alle ervaring. Te gek voor woorden: Steven Pienaar heeft minstens zoveel ervaring en was het afgelopen seizoen de beste speler van Everton. Daartegenover staat dat McCarthy bij Blackburn Rovers en West Ham United het afgelopen jaar maar negentien wedstrijden heeft gespeeld.

De kranten schrijven regelmatig over een verdeling tussen de spelers van Zuid-Afrika: 'overseas-based players and South-African-based players' - Zuid-Afrikaanse spelers die in het buitenland spelen en spelers die in eigen land in de Premier Soccer League acteren. Tijdens de persconferentie van afgelopen weekend sprak Bafana Bafana-aanvoerder Aaron Mokoena hierover zijn ergernis uit. Volgens de speler van Portsmouth is er geen sprake van groepen, maar is zijn team 'one team', in navolging van 'one nation'. Zuid-Afrikanen zijn het maar zelden met elkaar eens. Of het nou om politiek, braaien of muziek gaat. Maar als het op voetbal aankomt zijn ze redelijk eensgezind. Iedereen juicht (of blaast op een vuvuzela) voor Bafana Bafana. 'One team, one nation' dus. Voetbal verbroedert en verzustert zelfs het meest verdeelde volk. Dat blijkt maar weer.

Hoe het gastland gaat presteren, kan niemand natuurlijk voorspellen. Ondanks het scepticisme, hopen de meeste Zuid-Afrikanen op een herhaling van 1995. De Springbokken, het rugbyteam, wonnen toen vanuit een underdogpositie het WK. Ook toen werd het evenement georganiseerd door Zuid-Afrika. Alleen was er destijds Nelson Mandela als drijvende kracht achter elke prestatie die dit land tijdens zijn ambtsperiode neerzette. Jakob Zuma, de huidige president met vijf vrouwen en twintig kinderen, zal dat effect nooit hebben. Hij zal hooguit zorgen voor de verwekking van kind nummer 21, als Zuid-Afrika het goed doet.

En toch. Als je, zoals ik, een tijd tussen de Zuid-Afrikanen leeft, begin je vanzelf te geloven in een wonder. Misschien, als ze winnen van Mexico, dat ze dan in ieder geval de groepsfase overleven. Het thuisvoordeel hebben ze. Elk stadion zal voor tachtig procent gevuld zijn met plaatselijke bevolking, die allemaal al maanden geoefend hebben op de blaastoeters waar alleen Zuid-Afrikaanse spelers aan gewend zijn. En hoe zwaar is poule A eigenlijk? Het Franse team is oud, de Uruguayanen hebben alleen Luis Suárez en Diego Forlán en Mexico heeft deze week in een oefeninterland met 3-1 verloren van een slecht Engeland. Bafana Bafana, achtste finale. Ik zet mijn geld erop.

Annelies Beltman is student Journalistiek en verblijft sinds april in Zuid-Afrika, het land waar 11 juni aanstaande het WK van start gaat. Meerdere keren per week en tot aan het einde van het mondiale eindtoernooi zal zij haar ervaringen in Zuid-Afrika met de bezoekers van Voetbalzone delen..