Piepjonge Jonathan González vergroot schaamte van voetbalnatie in crisis

Met pen en papier in de hand en tientallen scouts hijgend in de nek struint Voetbalzone wekelijks de internationale velden af. Wie zijn de sterren van de toekomst, welke talenten moeten absoluut in de gaten worden gehouden? Ons volgende doelwit: Jonathan González, de achttienjarige middenvelder die de Amerikaanse voetbalwereld verslagen achterliet.

Door Dominic Mostert

Het Amerikaanse voetbal verkeert in crisis. Het nationale elftal ontbreekt komende zomer voor het eerst sinds 1986 op het WK, het land heeft al drie maanden geen bondscoach en tv-analytici laten geen kans onbenut om USMNT door het slijk te halen. Deze maand volgde een nieuwe klap. Op 9 januari maakte Jonathan González bekend voor het Mexicaanse elftal te willen spelen. De verdedigende middenvelder vertegenwoordigde de Verenigde Staten Onder-18 en Onder-20 op een WK, maar vervolgt zijn interlandcarrière bij El Tri. Als het meezit, kan hij op 31 januari al debuteren in een vriendschappelijk duel met Bosnië-Herzegovina. González zal ongetwijfeld ook al dromen van WK-deelname, iets wat er met de Verenigde Staten dit jaar niet in zat.

De piepjonge González zag het levenslicht in Californië als zoon van twee Mexicaanse ouders. Hij groeide op in het noorden van de Amerikaanse staat en speelde in de jeugdopleiding van het lokale Atletico Santa Rosa. Op veertienjarige leeftijd werd hij ontdekt door de viervoudig Mexicaans landskampioen Monterrey. Het was een grote kans voor de middenvelder en ook zijn ouders zagen de overstap wel zitten, dus verhuisde het gezin naar Mexico. González bracht drie jaar door in de jeugdopleiding en debuteerde op 22 juli 2017 in de hoofdmacht. Waar veel spelers van zijn leeftijd het in hun eerste maanden met invalbeurten moeten doen, vergaarde González al gauw een basisplaats.

Het talent heeft al 24 competitieduels achter de rug voor Monterrey. Misschien nog wel indrukwekkender: hij heeft Jesús Molina, 26-voudig international van Mexico, uit de basis gespeeld. González is een technisch begaafde, relatief kleine controleur (1,75 meter) die graag de 'roulette' toepast om zichzelf ruimte te verschaffen voor een pass. Verder is zijn rol op het veld niet heel glamoureus. Doelpunten maakte hij nog niet. González valt vooral op met zijn kalmte, zijn sterke tackles en zijn intercepties. Maar ook de werkethos van de jongeling is opzienbarend: hij behoort steevast tot de spelers die de meeste meters maken en verschijnt als eerste op het trainingsveld. Meermaals maakte hij al deel uit van het 'Team van de Week' van de Liga MX.

Zijn opmars bleef niet onopgemerkt bij de Mexicaanse voetbalbond. Het land zette een charmeoffensief in, terwijl het van Amerikaanse zijde stil bleef. In november, toen de Verenigde Staten een vriendschappelijk duel speelden met Portugal (1-1), hoorde González niets. "Ik ben niet gebeld. Niemand heeft met me gesproken over die wedstrijd", vertelde hij na vragen van Soccer America. Interim-bondscoach Dave Sarachan verzekerde vervolgens dat González wel degelijk op de radar staat van de VS, maar de kans was al verkeken. Anderhalve maand later publiceerde González een statement op Twitter om zijn keuze voor Mexico, het land dat 'de deuren' voor hem opende, te bevestigen.

"Dit is misschien wel het belangrijkste moment in mijn carrière. Een grotere eer dan het vertegenwoordigen van een land bestaat als voetballer bijna niet. Het was een ongekend moeilijk besluit. Ik draag beide nationaliteiten met trots in mijn hart", schreef hij. "Het is nu tijd om de knoop door te hakken en mijn dromen te verwezenlijken. Een daarvan is om Mexico te vertegenwoordigen." De keuze van González heeft voor beroering gezorgd in de Amerikaanse voetbalwereld. In de nasleep van het nieuws werd duidelijk dat de VS, een land met 325 miljoen inwoners, slechts één fulltime scout voor het nationale elftal heeft. Talloze talenten blijven onder de radar en niet zelden gaat het om Latijns-Amerikaanse jongens.

Sueño Alianza is een voetbalschool die is gestart om jonge latino's hun voetbalkunsten te laten vertonen. In 2017 deden meer dan 8.000 voetballers mee aan tryouts in elf verschillende Amerikaanse steden. Vier jaar eerder, in 2013, organiseerde Sueño Alianza een jeugdtoernooi, waarvan González tot beste speler werd uitgeroepen. Hij ontving aanbiedingen van dertien verschillende clubs uit de Liga MX en koos voor Monterrey. Vanuit de Amerikaanse MLS hoorde hij weinig. Brad Rothenberg, die de voetbalschool oprichtte waar González werd gescout, vindt dat de VS de belofte zijn misgelopen door 'arrogantie, apathie of incompetentie'. "Kies maar."

"Scouts van Mexicaanse clubs en de Mexicaanse voetbalbond vliegen week in, week uit naar evenementen van Sueño Alianza", legt hij uit aan Soccer America. "Ik kan niet eens geregeld krijgen dat de VS elke week een lokale scout stuurt. Hugo Pérez (voormalig bondscoach van de VS Onder-15, red.), John Hackworth (huidig bondscoach Onder-17) en Bob Bradley (voormalig bondscoach) waren de enigen die hun interesse en waardering voor ons initiatief lieten blijken. Maar de voetbalbond heeft ons verteld dat wij hun merk niet moeten aanprijzen richting de 250.000 latino's die meedoen aan onze evenementen. Tony Lepore (scoutingsdirecteur) vertelde ons in 2016 zelfs dat ze geen interesse hadden in Alianza, omdat er geen 'elitespelers' bij zaten."

Jonathan Gonzalez decides to represent Mexico over the United States https://t.co/GGAg6X58KC pic.twitter.com/Vzrr4uRfno

— Fut Mex Nation (@FutMexNation) 9 januari 2018

"Het is meer dan eens gebeurd dat een scout of trainer van de VS zich verschuilt achter de tribune of achter onze opblaasbare poppen, terwijl hij naar onze wedstrijden kijkt. Als ik daar dan naar vraag, blijken ze bang om de Alianza-spelers te benaderen. Daarmee zouden ze namelijk een evenement omarmen dat niet werd goedgekeurd", aldus Rothenberg. "Mexicaanse trainers zien veel meer potentie in onze spelers. Jonathan is daar een voorbeeld van. Met de bekrompen gedachtegang van de huidige trainers, konden zijn speelstijl en lengte zijn kansen ondermijnen. Mexico waardeert zulke spelers meer en heeft een systeem om ze kansen te bieden."

De keuze van González heeft Rothenberg dan ook niet verrast. Toch baalt hij ervan. Niet alleen omdat hij zelf Amerikaans is, maar ook omdat hij het gevoel heeft dat González zich veel Amerikaanser voelt dan zijn keuze doet vermoeden. "Ik heb zijn vader verteld dat mijn hart is gebroken. Ik wist tegelijkertijd dat het voor Jonathan de beste keuze was. Maar toen hij naar Monterrey ging, stroomde rood, wit en blauw bloed door zijn aderen. Op oudejaarsavond zag ik hem en had hij nog steeds geen besluit genomen. Hij is echt een kind van de USA. Als iemand binnen het voetbalapparaat van de VS vindt dat er genoeg werk is verricht om hem binnen te halen, dan moet diegene per direct opstappen."

Volgens Rothenberg wordt de Latijns-Amerikaanse gemeenschap stelselmatig genegeerd. "We hebben het verknald en daar ben ik boos om", concludeert hij. Thomas Rongen, de Nederlands-Amerikaanse hoofdscout van de VS, verweert zich echter in een interview met CBS. "Ik ben het afgelopen jaar driemaal naar zijn huis geweest. Veel Amerikaanser dan hij krijg je ze niet. Hij wilde zelf graag voor de Verenigde Staten spelen. Maar zijn vader is zo Mexicaans. Ik wist dat het een achterhoedegevecht was." Die uitspraak, 'zo Mexicaans', valt weer verkeerd bij Rothenberg. "Betekent 'zo Mexicaans' dat je geeft om het welzijn van je zoon en dat je offers wilt brengen voor zijn succes? Dan lijkt het erop dat de familie González is zoals we Amerikaanse families graag zien."

A missed opportunity for the #USMNT. @herculezg on Jonathan Gonzalez's decision to play for Mexico over the United States: https://t.co/i5ki9SyO3C pic.twitter.com/Z1QUdzlfS1

— ESPN FC (@ESPNFC) 9 januari 2018

Scout Rongen weet in ieder geval wat hij is misgelopen. "Het is ongelooflijk dat een achttienjarige zomaar de plek van een Mexicaans international overneemt op het veld. González is een uitstekende passer. Een beetje zoals Andrés Iniesta." De bondscoach van Mexico, Juan Carlos Osorio, is eveneens onder de indruk. "Het is speler met veel technische kwaliteiten. In ons systeem zie ik hem naast de centrale middenvelder spelen. Hij zal de strijd aan moeten gaan met alle spelers die dat ook kunnen. We kiezen voor een ander type als centrale middenvelder, maar daaromheen zie ik González een belangrijke speler worden."

De Amerikaanse voetbalbond moet de komende maanden puinruimen. In februari wordt een nieuwe president van de voetbalbond aangesteld, die de kans krijgt om rigoureuze wijzigingen door te voeren in het chaotische voetbalapparaat. Ook González heeft nog een lange weg te gaan. In het systeem van Monterrey wordt soms gevraagd dat hij risico neemt met zijn passing: soms komen ze allemaal aan, soms worden ze onderschept en moet hij weer op jacht. En de kans dat hij het WK haalt, blijft voorlopig klein. Maar Mexico lijkt een belangrijke slag te hebben geslagen.

Naam: Jonathan González
Geboortedatum: 13 april 1999
Club: Monterrey
Positie: verdedigende middenvelder
Sterke punten: tackles, techniek, intercepties