Niemand is groter dan de haven

De Rotterdamse haven is veel meer dan haar naam doet vermoeden. Wie ooit de moeite heeft genomen om er rond te kijken, zal begrijpen waarom. Het imposante gebied lijkt te zijn overschaduwd door een sluier van mysteries. Sprankeling en frivoliteiten zijn er ver te zoeken. Zelfs het grauwe rivierwater, dat met een zekere regelmaat tegen de kades klotst, steekt idyllisch af tegen het statische karakter van hijskranen en zeecontainers. De langsvarende vrachtschepen en olietankers bijna net zo lijzig als strompelende schildpadden in een dierentuin, en het hoge betongehalte verdringt iedere vorm van menselijk leven robuust naar de achtergrond. “Niemand is groter dan de haven.”

8 mei 2002 - Het is nog net geen kwart voor negen als de spanning in Rotterdam-Zuid een kookpunt bereikt. Middenin de Kuip, verscholen onder stofwolken van vuurwerk en op de rand van de middencirkel, staat een gitzwarte jongen roerloos voor zich uit te mompelen. Hij bidt. Met gespreide armen richt hij zich tot God, want God is zijn beste vriend. Het is een prachtig gezicht. Secondenlang blijft de jongen zo staan, als een profeet die duivels probeert te verjagen. Waarschijnlijk is het hem nog gelukt ook. Later zouden het historische beelden blijken, want twee uur later trekt er een vlaag van extase door de havenstad. Feyenoord mag zich na een zinderende finale tegen Borussia Dortmund trotse winnaar van de UEFA-cup noemen. Christian Gyan lacht zijn tanden bloot. De Heer heeft hem niet in de steek gelaten. Weer niet. Zelden was hij zo gelukkig. Wat kan er in tien jaar toch veel veranderen...

De haven is niet bepaald een hemels paradijs voor Bourgondiërs, romantici of ander soort levensgenieters. De lucht is er grauw, de stank soms ondraaglijk. Hard werken en niet zeuren staan er hoog in het vaandel. Niet voor niks wordt het gebied regelmatig in verband gebracht met de grootste voetbalclub van de stad. Het rauwe karakter van Feyenoord vindt zijn oorsprong overduidelijk in de nabij gelegen haven. Geen woorden, maar daden. Iedereen draagt zijn steentje bij en niemand is groter dan een ander. Voetballers die zich zichtbaar niet in deze volkse opvattingen kunnen vinden, lopen ernstig risico te worden weggehoond uit De Kuip. Maar voetballers die deze saamhorigheid wél weten uit te stralen, zullen er voor altijd onschendbaar zijn. Zelfs als ze niet geweldig kunnen voetballen. Waarschijnlijk was Christian Gyan daar het grootste voorbeeld van.

De Ghanees speelde in tien seizoenen slechts 93 wedstrijden voor Feyenoord. Desondanks hield het Legioen onbeschrijflijk veel van hem. En Gyan hield van het Legioen. Hij was Feyenoord bijna net zo dankbaar als God. Altijd konden trainers een beroep op hem doen. Altijd stond hij klaar om zijn steentje bij te dragen. Betrokken blijven bij Feyenoord was voor hem belangrijker dan basisklant te zijn bij welke andere club dan ook. En dus kreeg de goedlachse verdediger op 8 mei 2002 wat hij verdiende. Hijzelf zal het ongetwijfeld gezien hebben als een geschenk van God. Het toeval wilde dat Brett Emerton, een onbetwiste basisklant in die tijd, de UEFA-cup finale aan zich voorbij moest laten gaan wegens een schorsing. Christian Gyan werd aangewezen als zijn vervanger. Het zou het absolute hoogtepunt betekenen in Gyan’s lange carrière.

Na zijn vertrek bij Feyenoord in 2007 volgt er een trieste aftocht uit het profvoetbal. Regelmatig geteisterd door blessureleed verlaat Gyan de voetbalwereld via Excelsior, TPS Turku, Wrexham AFC en RoPS Rovaniemi geruisloos door de achterdeur. In De Kuip doen slechts een handvol foto’s ons herinneren aan één van de grootste culthelden die Feyenoord ooit gekend heeft. De meesten zijn geschoten op 8 mei 2002. Herinneringen aan die avond leven waarschijnlijk voor altijd voort. Van Christian Gyan zou niemand ooit nog wat vernemen.

Totdat er in 2011 een interview met hem verschijnt in Feyenoord Magazine. In een openhartig gesprek vertelt hij hoe het hem is vergaan na zijn loopbaan. De feiten liegen er niet om. Gyan is letterlijk blut. Al zijn geld heeft hij weggegeven aan mensen waarvan hij dacht dat ze het beter konden gebruiken dan hijzelf. Zijn eigen grenzeloze loyaliteit heeft hem financieel aan de grond gebracht. “Lieve Chris is te goed voor deze wereld”, klinkt het uit de monden van collega’s en vrienden. Sindsdien is hij veroordeeld tot het werken tegen een minimumloon. Dagelijks sjouwt hij dozen met ingevroren visfilets heen en weer. Gyan werkt in de haven. Zelf heeft de voormalige UEFA-cup winnaar daar maar weinig moeite mee: “Niemand is groter dan de haven”.

12 februari 2014 – Onze enthousiaste havengids wijst ons vanuit de rijdende bus op een aantal imposante zeecontainers. Dagelijks maken er tientallen soorten vis de oversteek van het water naar het vasteland en andersom. Een enorme operatie die zichtbaar gladjes verloopt. Opeens wordt mijn blik gevangen door een blauwe overall die zich in de moeilijkste bochten wringt om een stapel dozen met zich mee te kunnen zeulen. Bepaald geen klus voor mietjes. Vanonder een dikke wintermuts zie ik een spierwitte grimas tevoorschijn komen. Het zijn de tanden van een gitzwarte man. Ik sper mijn ogen wijd open om hem beter te kunnen zien. Het zal toch niet…? Amper drie seconden later verwijnt de man als een kleine blauwe stip in één van de kolossale zeecontainers. De bus rijdt door.

“Dag Chris, we zullen je nooit vergeten...”

(Feyenoord zou Gyan echter nooit laten vallen. Na het onthullende interview wordt hij in de zomer van 2011 betrokken bij de Feyenoord Soccer Schools. Hij krijgt er een baantje als trainer)