De Russische Ziekte

In Engeland werd de gehele periode rond de feestdagen gewoon gevoetbald. Dat geldt lang niet voor elke competitie. In Nederland liggen de velden er een tijdje verlaten bij, evenals in Duitsland, Spanje, Italië en … Rusland. De winterstop in Rusland duurt vrij lang, voornamelijk doordat de strenge Russische winter het voetballen onmogelijk maakt. Het duel tegen Borussia Dortmund in de Champions League is het eerste duel voor Zenit na de winterstop.

De club uit Sint-Petersburg gaat wel nog op trainingskamp naar Doha, de hoofdstad van Qatar. Daar speelt men overigens een oefenwedstrijd tegen Red Bull Salzurg, toekomstig tegenstander van Ajax in de Europa League, maar dat terzijde. Afgelopen weekend waren de medische keuringen van de spelers. Tot mijn verbazing waren op zaterdag eerst de Russische spelers aan de beurt. Vervolgens nog een aantal Russen en Anatoliy Tymoshchuk op zondag. Op maandag volgden alle andere buitenlandse spelers. Het was mij in de voorgaande jaren nooit opgevallen, maar het maakte toch een vrij xenofobe indruk. De afgelopen jaren waren qua racisme en andere randzaken van die aard immers vrij turbulent voor de club en daar wil ik het in het vervolg van dit stuk over hebben.

Zenit staat al sinds jaar en dag bekend als één van de meest racistische clubs van Rusland. Van heel Europa eigenlijk. Zo werd een aantal zwarte spelers in het Petrovsky stadion ontvangen met apengeluiden. Ook Roberto Carlos heeft deze kant van het voetbal van dichtbij mee mogen maken toen hij onder contract stond bij Anzhi Makhachkala. In maart 2011 werd er een banaan vlakbij zijn gezicht gehouden door een fan van Zenit.

Ondanks deze vrij racistische achtergrond, wisten de supporters van Zenit de wereld toch nog op negatieve wijze te verrassen. Op 17 december 2012 kwam naar buiten dat er een open brief was geplaatst op de website van Landscrona, de grootste officiële supportersvereniging die Zenit rijk is.
In de brief maakten de supporters duidelijk dat zij, als inwoners van één van de meest noordelijke grote steden van Europa, vrijwel nooit in aanraking zijn gekomen of zullen komen met Afrikaanse of Indische volkeren en dat zij tegen het aantrekken van zwarte spelers zijn. Alhoewel de clubleiding zich van deze uitspraken distantieert, is het wel opvallend dat Zenit de enige Russische profclub is die nog nooit een Afrikaanse speler onder contract heeft gehad.

De supporters proberen de racistische indruk die deze brief wekt enigszins weg te nemen met het volgende stuk: "Wij, de supporters van Zenit, zijn geen racisten. Wij zijn er enkel voorstander van dat deze traditie, het ontbreken van zwarte spelers bij Zenit, wordt voortgezet. Zo behoudt Zenit, evenals een aantal andere clubs, zijn eigen identiteit." Deze supportersgroep pleit voor het enkel selecteren van spelers uit andere Slavische landen, de Baltische Staten of Scandinavië.

Ik ben zelf ook voorstander van het behouden van je eigen identiteit als club. Echter, kwaliteit zou boven identiteit moeten gaan. Als een zwarte speler veel beter is dan een blanke speler, zou je hem dan weigeren alleen omdat hij zwart is? Ik in elk geval niet. In de praktijk ligt dit bij Zenit echter veel ingewikkelder. Toen Dick Advocaat er trainer was, bracht hij naar buiten dat het voor hem onmogelijk was om zwarte spelers aan te trekken. Simpelweg omdat dat te veel tegengas zou opleveren vanuit bepaalde supportersgroepen. Als je het van de andere kant bekijkt, is het ook verkeerd dat zo'n club bijna gedwongen wordt om wel zwarte spelers in de selectie op te nemen, ook al zou zo'n speler sportief gezien juist niet de beste optie zijn.

Het probleem van deze 'ziekte' is dat je het niet zomaar kunt laten stoppen. Het racistische gedrag zit diep in de Russische samenleving geworteld. Groeperingen van skinheads en homohaat zijn hier een aantal prima voorbeelden van. Zenit laat in elk geval via de officiële kanalen weten dat het de campagne Show Racism the Red Card volledig steunt en dat het racistische uitlatingen geenszins tolereert. Sint-Petersburg is één van de speelsteden voor het WK in 2018 en het is nog maar de vraag of er zich dan geen racistische incidenten zullen voordoen. Alleen de tijd zal het leren...