Voetbalzone in Zuid-Afrika: het Bafana Bafana-beautification-project

Het is onvoorstelbaar wat er ineens allemaal kan als de gehele wereldpers het vizier op een land richt. Projecten waar eerder geen stuiver voor kon worden opzij gelegd, krijgen met oog op het naderende WK ineens alle ruimte en zoveel geld als maar nodig is. Zuid-Afrika is aan het vermooien, beautification. Toeristen die denken te kunnen zien hoe het land echt is, komen bedrogen uit: voor de mondiale eindronde wordt geprobeerd elke smet weg te poetsen.

Door ANNELIES BELTMAN

Tijdens de twee maanden die ik in Kaapstad zit, heb ik de stad zien veranderen. Al maanden, zo niet jaren, zijn werklui bijvoorbeeld al bezig met een speciaal pad van het FIFA Fan Fest naar het Green Point Stadium, de zogeheten Fan Walk. Verwacht wordt dat tijdens wedstrijddagen veertigduizend voetbalsupporters gebruik gaan maken van deze speciaal aangelegde wandeling richting het stadion. Gele verkeersborden wijzen de toeristen de weg langs Darling, Strand, Adderly, Riebeek en Waterkant Street over Somerset Road naar een van de mooiste voetbaltempels ter wereld. Met nog maar acht dagen te gaan tot de officiële opening, Frankrijk-Uruguay wordt in Green Point Stadium gespeeld, is het pad nog steeds niet af. Pas een paar dagen geleden werd de loopbrug van deze Fan Walk over een van de drukste straten van Kaapstad, Buitengracht Street, in gebruik genomen. Echt goed nagedacht over het ontwerp heeft de architect trouwens niet, na een nacht flinke regen moesten de bouwvakkers de volgende dag eerst al het water van de brug vegen voordat erover kon worden gelopen. En de weersverwachtingen voor juni in Kaapstad zijn: regen, wind en regen. Dat wordt nog gezellig dus. Ach, dan kunnen er dagelijks twee zwarte mannen in worden gezet om de brug watervrij te houden. Volledig in Bafana Bafana-kleuren natuurlijk. Dat dan weer wel. En dat kan dan weer in de krant: 'WK zorgt voor werkgelegenheid'.

De Fan Walk wordt overigens behoorlijk opgeleukt. Wij fans hoeven niet bang te zijn dat we ons niet vermaken; daar zorgen de Capetonians wel voor. Variërend van kunst tot straatoptredens tot straatverkopers: we gaan het allemaal zien op weg naar het stadion. Wie trouwens hoopt onderweg naar wat bier achterover te kunnen slaan om de vuvuzela's beter te kunnen weerstaan: dream on. Drinken in het openbaar is not done. Dat verklaart meteen waarom alle zwervers gaandeweg, met of zonder harde hand, worden verwijderd.

Al sinds het begin van 2010 worden in Kaapstad, en ongetwijfeld in alle WK-steden in Zuid-Afrika, daklozen uitgezet. Op scholen voor straatkinderen is na Pasen het aantal leerlingen gehalveerd. In het centrum van Kaapstad is welgeteld nog één township te vinden, in Bo-Kaap. Voor de rest zijn al die kleine community's verplaatst. Ofwel naar grotere townships, ofwel naar 'tijdelijke' oplossingen zoals Blikkiesdorp. Alles wordt eraan gedaan om het de toeristen zoveel mogelijk naar hun zin te maken. Wie Kaapstad straks in en uit wil met de auto, wordt elke dag gecontroleerd, bij het in- én uitgaan van de metropool. Zwervers lopen echter meestal, dus die zullen de weg snel terugvinden. Hoe meer toeristen, hoe meer mensen om bij te bedelen.

Het zal niemand overigens verbazen dat al die uitgezette, evicted, Zuid-Afrikanen er niet zo blij mee zijn dat ze zomaar ergens zijn gedumpt. De meeste townshippers wonen in krotten en vaak in nog erbarmelijke omstandigheden dan waar ze eerst in zaten. De verontwaardiging is begrijpelijk ook groot: er is wel geld om gigantische stadions te bouwen, maar geen geld om voor fatsoenlijk onderdak te zorgen. Er wordt ook zeker tegen geprotesteerd, zo wordt er een protestmars gehouden richting het Green Point Stadium op 9 juni. Maar veel aandacht zal daar niet aan worden besteed: president Jakob Zuma riep onlangs alle Zuid-Afrikanen op om op die dag de straat op te gaan met vlaggen en vuvuzela's om steun te betuigen aan Bafana Bafana. Die regering hier, die denkt ook overal aan, zeker als ze negatief nieuws kunnen voorkomen.

Het zal mij straks benieuwen: veertigduizend nietsvermoedende toeristen schuifelend op hetzelfde pad op hetzelfde tijdstip richting dezelfde locatie. Een betere prooi voor zakkenrollers is er bijna niet. Of Bafana Bafana gaat winnen, is voor dit deel van de bevolking een bijzaak. Zwervers, daklozen en straatkinderen zullen het maximale uit het WK proberen te halen. Dus, toeristen die aan hun portemonnee denken op weg naar huis, één troost: de zwervers, daklozen en straatkinderen denken met jullie mee.

Annelies Beltman is student Journalistiek en verblijft sinds april in Zuid-Afrika, het land waar 11 juni aanstaande het WK van start gaat. Meerdere keren per week en tot aan het einde van het mondiale eindtoernooi zal zij haar ervaringen in Zuid-Afrika met de bezoekers van Voetbalzone delen.

Zie ook:

Voetbalzone in Zuid-Afrika: voetbal, verbroedering en vuvuzela's